Zbliża się ważna dla całej Republiki Francuskiej rocznica i święto - setna rocznica uchwalenia ustawy z 9 grudnia 1905 r. o rozdziale Kościoła i państwa. Obok Pierwszej Poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych ustawa ta jest jednym z głównych symboli rozdziału państwa i Kościoła oraz ruchu laickiego. Nam Polakom trudno ocenić jak wielkie znaczenie ma dla Francuzów zasada rozdziału państwa i religii, a jest ona fundamentem wartości republikańskich.

Z tej okazji Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów zaprasza swoich członków i sympatyków na dyskusję panelową "Ku europejskiemu modelowi rozdziału Kościoła i państwa", która odbędzie się w Klubie Le Madame w Warszawie.

Jednym z naszych celów jest postulat-idea rozdziału Kościoła i państwa, neutralności światopoglądowej państwa. Ale czy wiemy co przez to rozumiemy? W krajach Zachodu funkcjonuje co najmniej kilka modeli takich relacji. Nierzadko to, co w jednym państwie uważane jest za rozdział, w innym będzie uznane za jego naruszenie. Na poziomie języka z ideą rozdziału Kościoła i państwa zgadzają się niemal wszyscy, włącznie z b. papieżem Janem Pawłem II, który w liście z 11.2.2005. na 100-lecie ustawy o rozdziale Kościoła i państwa we Francji pisał m.in.: „Zasada laickości, do której tak bardzo jest przywiązany wasz kraj, jeżeli jest dobrze pojmowana, należy także do Nauczania Społecznego Kościoła". Na poziomie faktów, działań i poglądów natomiast — w zasadzie brak jednolitego rozumienia takich pojęć jak „rozdział" czy „neutralność" w odniesieniu do Kościoła i Państwa. Z pewnością nie ma również wspólnej wizji tego wśród wolnomyślicieli. Niektórzy za najlepszy uważają model francuski, inni holenderski, jeszcze inni — amerykański. Każda opcja ma swoje zalety i wady.

Jako wolnomyśliciele stawiamy sobie trzy ważne pytania:

1. Czy istnieje model rozdziału Kościoła i Państwa najlepszy z punktu widzenia wolnomyślicieli, a jeśli tak, to jaki? Z pewnością modele tych relacji są w dużej mierze nie tyle wynikiem dążenia do jakichś abstrakcyjnych wzorców neutralności światopoglądowej państwa, lecz efektem szeregu czynników historycznych danego kraju. Jeśli jednak można uznać, że istnieje pewien ogólny model idealny z naszego punktu widzenia, i że stosunki wyznaniowe w danym kraju nie są związane determinizmem historycznym czy geopolitycznym, to możemy sformułować pewną wspólną wizję neutralności światopoglądowej państwa na rzecz której możemy działać.

2. Czy istnieje model optymalny dla Europy jako takiej, czy UE może odegrać tutaj jakieś znaczenie integrujące w tym zakresie?

3. Jakie są perspektywy rozwoju w Polsce jakiegokolwiek modelu rozdziału państwa i Kościoła i czy możemy uchronić się przed państwem wyznaniowym?

W zależności od aktywności uczestników będzie to skrzyżowanie dyskusji panelowej z dyskusją okrągłego stołu albo czysta dyskusja panelowa.

Data: 11 grudnia 2005 r.

Wśród zaproszonych gości-dyskutantów spoza PSR są m.in.: Andrzej Dominiczak z Towarzystwa Humanistycznego, Czesław Janik ze Stowarzyszenia Neutrum, dr Jerzy Kolarzowski z wydziału prawa UW.

Zainteresowanych udziałem w spotkaniu prosimy o kontakt: psr@racjonalista.pl

*

Strony okolicznościowe:
Laicité 2005
Laicité 2005 Pons

Francuski ruch laicyzacyjny:
Laicite-laligue.org
Comité Laicité République
Europe & Laicité
Laiques & Connectčs
Laic.info
Observatoire Laicité
Mouvement laique québécois
Club Laicité