Do III wieku biskup rzymski na pewno nie był uważany za kogoś najważniejszego w chrześcijaństwie. Należy zaznaczyć, że to nie Biblia czy gmina rzymska zaczęła się mienić najważniejszą. Była to inicjatywa cesarzy, którzy jednocząc swoje imperium, tego samego domagali się od organizacji kościelnej. I tak pierwszy krok uczynił cesarz Aurelian (270-275), który ponownie zjednoczył pod swoją władzą rozbite buntami ziemie państwa, uznał "w pewnym wypadku utrzymywanie stosunków z biskupem rzymskim za probierz prawowitości lokalnej władzy biskupiej"

Po raz pierwszy miano „papieża" przybrał 38. następca św. Piotra św. Syrycjusz (384-399), Rzymianin.

W lipcu 445 r. cesarz rzymski Walentynian III wydał ustawę, która po raz pierwszy w sposób jasny i otwarty jasno formułuje zasadę prymatu biskupa Rzymu nad innymi biskupami. Powodem wydania ustawy była działalność biskupa Arelate — Hilarego.

"Nie radząc się kapłana miasta Rzymu uzurpował on sobie lekkomyślnie prawo ordynowania biskupów, wcale mu nie przysługujące. Jednych więc bezzasadnie usuwał, innych zaś wyświęcał w sposób niewłaściwy, wbrew woli obywateli miast. A ponieważ ci nie chcieli przyjmować nowych biskupów, skoro nie brali udziału w wyborze, Hilary zebrał zbrojną gromadę i nieprzyjacielskim obyczajem oblegał mury albo wdzierał się szturmem; tak wprowadzał orężem na stolice łagodności tych, co mieli pokój głosić! Kiedy więc dopuszczono się takich występków przeciw majestatowi Imperium i przeciw szacunkowi należnemu stolicy apostolskiej, mąż pobożny, papież stolicy, wydał odpowiednie zarządzenia i wszczęto śledztwo. Zapadł wyrok i na Hilarego i na tych, których on niewłaściwie ordynował. Wyrok ten ważny byłby w Galii także bez sankcji cesarskie. Czegóż bowiem nie wolno w stosunku do Kościoła autorytetowi tak wielkiego kapłana? Nasze więc rozkazy mają tylko to na celu, ani w przyszłości nie wolno było ani Hilaremu (zwać go nadal biskupem zezwala wyłącznie ludzka łagodność papieża), ani też komukolwiek innemu ingerować zbrojnie w sprawy Kościoła lub sprzeciwiać się poleceniom arcykapłana rzymskiego. Takie bowiem poczynania gwałcą ufność i poważanie należne naszemu Imperium".