Historia ciskania klątw
Author of this text:

"...i przebacz nam nasze winy, jak i my
przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili
(...) Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich
przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski."
Mt 6:12-14

"Wtedy Piotr zbliżył się do Niego i zapytał:
Panie, ile razy mam przebaczyć, jeśli mój brat
wykroczy przeciwko mnie? Czy aż siedem razy?
Jezus mu odrzekł: Nie mówię ci, że aż siedem
razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy."
Mt 18:21-22
Po raz kolejny nie zbiegło się rzymskim papieżom
postępowanie z nakazami ewangelii. Tym jednak
razem nie jest aż tak źle. Kiedy zawodzi Nowy
Testament, można powołać Stary, gdzie mamy fragment
do którego nawiązywała ewangelia (Rdz 4,15-24):
Jahwe przyobiecał Kainowi, że mimo jego grzeszności,
on, jako jego plemiennik znajduje się pod jego ojcowską
opieką, przyobiecał każdemu, kto zechciałby dokonać
gwałtu na bezbożnym Kainie: "siedmiokrotną pomstę".
Potomek Kaina przebił jednak Jahwego w
zapowiedziach pomsty, mówiąc:
"Jeśli Kain miał być pomszczony siedmiokrotnie,
to Lamek siedemdziesiąt siedem razy!" [ 1 ]

"Z obłożonymi przez niego [papieża] klątwą
nie wolno przebywać w jednym domu"
Dictatus papae, pkt 6., Grzegorz VII

Klątwy rzadko kiedy miały podłoże religijne, na ogół stosowano je aby wymusić na władcy pewne posunięcia polityczne zgodne z interesem Kościoła. Kiedy władca danego państwa był ekskomunikowany w jego kraju obowiązywał tzw. strajk boży (zawieszona była wszelka służba religijna). Klątwy ciskano jednak również na ludzi którzy w jakiś sposób zajmowali inne stanowisko na dana kwestię niż Kościół, na naukowców, literatów, wynalazców, itp.

Oczywiście klątwy ciskali również podrzędni plebani, jednak z ich anatemami nie za bardzo się liczono, jeśli duchowny nie miał wpływu na pomoc władzy świeckiej dla swojej sprawy. Proboszczowie klątwami rzucali bez żadnego umiaru, na przykład ekskomunika za niepłacenie dziesięciny czy niepójście do spowiedzi wielkanocnej spadała niekiedy na większość mieszkańców wsi.

Za Augusta III na drzwiach katedry gnieźnieńskiej wisiała tablica, która "ostrzegała o klątwie na takowych, którzy by się do domu bożego z takim instrumentem prawdziwie zbójeckim wchodzić ważyli". Chodziło oczywiście o szlachecki obuch, zwany też nadziakiem, bądź czekanem, z którym rzadko kiedy w owym czasie się szlachcic rozstawał.

Data

Cel przekleństwa Anatemokreator Powód i okoliczności
1054 r. Michał Ceruliusz, patriarcha kościoła wschodniego Leon IX Wzajemna rywalizacja w przewodzeniu chrześcijaństwu oraz rozbieżności doktrynalne. Nawzajem obłożyli się klątwami na ponad dziewięćset lat.

1076

Henryk IV, cesarz Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego

Grzegorz VII

Rywalizacja dwóch potęg o aspiracjach uniwersalistycznych. Bezpośrednim powodem był spór o inwestyturę (obsadzanie synekur kościelnych). Henryk musiał się ukorzyć przed papieżem czołgając się na kolanach u wrót zamku Canossa

druga poł. XII w. Henryk II, król Anglii z powodu zamordowania arcybiskupa Cantenbury, Tomasza Becketa, w rzeczywistości chodziło o przywileje angielskiego Kościoła
1199 Filip August, król Francji Innocenty III ponieważ porzucił Ingeburgę
1210 Otton IV Innocenty III
1213 Jan bez Ziemi, król Anglii Innocenty III
1245 Fryderyk II Hohenstauf, cesarz niemiecki Innocenty IV
1303 Filip Piękny, król Francji Bonifacy VIII Papież „nadał" bullą Francję cesarzowi Albertowi Austriackiemu ("Dajemy Wam z pełności naszej potęgi królestwo Francji, które należy prawnie do cesarzy Zachodu"). W swej manii wielkości tak się papież zapędził, że król musiał go uwięzić, czym rozpoczął okres tzw. niewoli awiniońskiej, która doprowadziła papiestwo do zupełnego upadku
pocz. XVI w. Ludwik XII, król Francji Juliusz II dążył do wyparcia wojsk francuskich z Włoch (w czasie toczącej się wojny francusko-habsburskiej o wpływy w Europie); pozwolił pierwszemu lepszemu zaborcy zagarnąć królestwo ekskomunikowanego króla

Druga poł. XVI w.

Prostytutki

Sykstus V

Potrydenckie oczyszczanie Kościoła z dotychczasowego brudu i rozpusty. Dotąd zawód prostytutki był przez papieży uznawany i szanowany. Prostytutki płaciły papieżowi daniny.
1809 Napoleon I Bonaparte Pius VII

druga poł. XIX w.

Wiktor Emanuel, król państwa piemoncko-sardyńskiego

Pius IX Nieomylny

Zgoda na przyłączenie północnej części Państwa Kościelnego do Królestwa Sardynii. Ludność wybrała w głosowaniu króla chcąc uwolnić się od Namiestnika Chrystusa.

druga poł. XIX w.

Ksiądz Stanisław Stojałowski, działacz galicyjskiego ruchu ludowego

Pius IX

Dążył do poprawy życia chłopów, występując przeciw ich uciskowi ze strony szlachty i kleru.
 Footnotes:
[ 1 ] Jako ciekawostkę można podać, że liczba siedem jest symbolicznie związana z Lamekiem. Żył Lamek 777 lat (choć jest to niby linia Setytów), tym niemniej nie jest to istotne, gdyż nie jest kwestią nauki, lecz wiary mówić, że u zarania dziejów było dwóch Lameków spokrewnionych ze sobą, z których jeden miał poprzysięgać 77-krotną pomstę, inny zaś żyć 77 i siedem lat. Liczba 7 związana jest z mitologicznym Lamekiem - tyle możemy powiedzieć

Mariusz Agnosiewicz
Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).
 Private site

 Number of texts in service: 952  Show other texts of this author
 Number of translations: 5  Show translations of this author

 Original.. (http://therationalist.eu.org/kk.php/s,522)
 (Last change: 27-10-2006)