Pierwsze zdjęcia Marsa zawierały "ludzką twarz" i powstał film SF. Następne dokładniejsze pokazały, że jest to naturalny twór geologiczny.Ludzki umysł jest ułomny i iluzjoniści potrafią to wykorzystać tworząc niesamowite zapierające oddech seanse. Jak to zrobione ? Przejżenie takich sztuczek to ciężkie wyzwanie.Można odwołać się do genetycznego dziedzictwa - nasi przodkowie byli wyczuleni na cień drapieżnika lub wroga, takie zachowanie dawało większą przeżywalność - lepiej kilka razy przestraszyć się niepotrzebnie, niż jeden zamało.

Skojarzenie opieki instytucji religijnych z opieką mafii nad wyraz sugestywne. Zwłaszcza, gdzy przeniesiemy się parę wieków wstecz w czasie, lub jeszcze dziś parę tysięcy kilometrów w przestrzeni. Ten sam mechanizm niesprawdzalnej obietnicy, za to nieuchronnego przymusu.

Tak to wygląda, w nocy wszystkie koty są czarne. Człowiek jako ssak dzienny i tak ma wszczepiony przez ewolucję lęk przed ciemnością, całkiem racjonalny. Nie widac zbliżających się i czających się drapieżników. Dodatkowe obarczanie w dzieciństwie opowieściami o duchach, czarownicach i demonach to kretyństwo i brak odpowiedzialności dorosłych. Dla dziecka to często cała masa lęków, nieprzespanych nocy, a nwet trwałych zmian w psychice.

Ja też po dłuższej nieobecności w domu po wejściu  niespodziewanie do sypialni zauważyłem dwie postaci w naszej sypialni. Znieruchomiałem. Stałem jak wyryty nie mogąc zrozumieć obrazu, który zastałem. Serce podskoczyło mi do gardła, nogi jak z waty. Nie mogłem zrobić ani kroku. Obraz był dla  mnie olbrzymim szokiem, przerażeniem, zaskoczeniem. Stałem jak wryty. No, niestety to nie była zjawy, duchy, omamy, przywidzenia.
-O Matko Bosko ! - krzyknąłem i w tym momencie te postaci zauważyły, że oprócz nich w sypialni jestem też ja. Po tym okrzyku te postaci szybko zaczęły się ubierać i zmykać z sypialni.
Dzisiaj już jestem sam w swojej sypialni. Rozwód trwał krótko. Powrót do rzeczywistości też.

Widmo Brockenu spotkałem na szczycie Gerlacha. Postać (tak naprawdę mój własny cień) w powietrzu otoczona kolistą tęczą. Nie znając zjawiska człowiek religijny faktycznie może to wziąć za objawienie.

Rożnorakie zjawiska (złudzenia) optyczne mogły być (i przypuszczam nadal są) interpretowane jako "nieziemskie", jako pojawienia się duchów czy też objawienia osób boskich.  Mam na myśli słoneczne halo, sun dogs czy też szczególnie moje ulubione, to jest. widmo Brockenu(od nazwy najwyższego szczytu w górach Harz). Kiedyś czytałem bardzo ciekawy tekst analizujący wizerunek matki boskiej kodeńskiej - wlaśnie poprzez parametry i cechy tej ułudy optycznej. W moim odczuciu nie tylko objawienie się matki boskiej kodeńskiej mogło zostać zainspirowane w ten sposób. Polecam przegląd fotografii obrazującej istotę zjawiska widma Brockenu, łatwy do znalezienia w "dziale" fotograficznym Google. Proszę zwrócić uwagę na sylwetki osób w tym zjawisku. Mają aureolę, rodzaj welonu i wogóle prezentują się tajemniczo i zjawiskowo.