Unia horodelska Jagiełły i Witolda z 1413 r.

Sawicki, t. I, cz. 1, s. 78 -81.

W imię Pańskie. Amen. Na wieczną rzecz pamiątkę. Obowiązkiem naszym jest użyczać zbawiennego krzyża z duchowym pokarmem tym, którym panując w doczesnych pożytkach pomagamy; czyniąc zadość ich potrzebom cielesnym również powinniśmy podawać, ile naszej możności starczy, pomoc do zbawienia; niech się nie zdaje, że starając się tylko o pożytki doczesne zaniedbujemy największego szczęścia; niech nie doznamy zatracenia tam, gdzie darów błogosławieństwa i nagrody wiecznej czekamy; niech nie będziemy pozbawieni pożądanego uznania i wszelkich pożytków z pracy naszej. Należy pilnie uważać, abyśmy dając ludziom cielesne dobrodziejstwa rozmyślali i nad tym, jakbyśmy mogli dać i niebieskie pokarmy i wskazać drogę wiecznej szczęśliwości temu, komu udzielamy na tym świecie obfitości w rzeczach przemijających, by mogli i tutaj doznać pomocy naszej szczodrobliwości i jednocześnie dostąpić w wykonaniu naszych wskazówek przyszłej chwały w zbawieniu świata.

Przeto my, Władysław, z bożej łaski król polski, pan i dziedzic ziem: krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej, najwyższy książę litewski, Pomorza i Rusi itd., oznajmiamy brzemieniem niniejszego wszystkim komu należy, obecnym i przyszłym, którzy wiadomość o niniejszym mieć będą. Szczodrobliwą dłonią zlewając łaski na podległe naszemu panowaniuziemie litewskie i ich mieszkańców, usiłowaliśmy zawsze stani warunki ich bytu poprawić; gorąco pragnęliśmy utwierdzić i ugruntować ich na zawsze w wierze przyjętej, aby Najwyższy, za którego zrządzeniem, a przez nasze staranie otrzymali światło wiary, wzmocnił ich łaską swoją ku chwale i czci imienia swego i pomnożeniu swej wiary katolickiej. Jak dawniej zasilaliśmy ich często darami szczodroty naszej, tak obecnie chcemy duchownymi łaskami ich ożywić, a prawem i pracą tym pewniej ich ująć. Przeto, aby się w stałości swej wiary lepiej ćwiczyli i z cnoty w cnotę wzrastali, zdejmujemy z nich jarzmo niewoli, którym dotąd byli skrępowani i związani, i z wrodzonej nam szczodrobliwości brzmieniem niniejszego (pisma) nadajemy i darowujemy im łaski, wolności, swobody i przywileje, które zwykle katolikom się dają, podług treści niżej pisanych artykułów:

1. A naprzód, aczkolwiek w owy czasie, gdy po przyjęciu z natchnienia Ducha św. światła wiry katolickiej dostąpiliśmy korony Królestwa Polskiego, już wtedy dla pomnożenia chrześcijańskiej wiary oraz dla dogra i pożytku ziem naszych litewskich, takowe z ziemiami i państwami im podległymi i z niemi połączonymi, rzeczonemu Królestwu Polskiemu przywłaszczyliśmy, wcielili, połączyli, zjednoczyli, przydali, sprzymierzyli z jednomyślną wolą naszą i zgodą naszych braci oraz ze zgodą i przyzwoleniem wszystkich panów, szlachty, wielmożów i bojarów ziemi litewskiej; wszakże chcąc ziemie owe litewskie przed wrogimi najazdami i zdradami Krzyżaków i ich sprzymierzeńców oraz innych nieprzyjaciół, którzy ziemie litewskie i Królestwo Polskie starają się zburzyć i knują ich zniszczenie, w większym bezpieczeństwie i obronie postawić oraz zapewnić im wieczny pożytek, ziemie te, które zawsze pełnią władzę i wszelkim prawem dotąd posiadaliśmy i posiadamy od przodków naszych i z porządkiem urodzenia naszego, jako prawy pan — z wolą i zgodą panów, szlachty i bojarów rzeczonemu Królestwu Polskiemu powtórnie znowu wcielamy, do wnętrzności kładziemy, przywłaszczamy, złączamy, przyłączamy, sprzymierzamy i na wieki przywiązujemy. Stanowimy jednocześnie, aby takowe ze wszystkimi swoimi księstwami, ziemiami, własnościami, ze wszystkim prawem na wieczne czasy nieodwołalnie i nierozerwalnie z koroną Królestwa Polskiego były złączone.

2. Wszystkie kościoły ziem litewskich, katedralne, kolegiaty, parafialne i zakonne, wileńskie i inne, tak założone i zbudowane, jak założyć i zbudować się mające, mocą niniejszego pisma zgodnie z obyczajem Królestwa Polskiego zachowamy we wszystkich ich wolnościach, przywilejach, egzempcjach i zwyczajach powszechnych.

3. Panowie, szlachta i bojarowie ziem naszych litewskich mają na równi z panami i szlachtą Królestwa Polskiego używać i korzystać ze wszystkich udzielonych im przez nas nadań i przywilejów, o ile są katolikami i poddanymi Kościoła Rzymskiego oraz mają nadane klejnoty herbowe.

(...)

7. Panowie i szlachta ziem litewskich będą mogli łączyć córki, siostry, krewne i powinowate swe i dawać je w małżeństwie podług swego upodobania i stosowanie do dawnego zwyczaju Królestwa Polskiego, lecz tylko mężom wyznania katolickiego.

(...)

11. Ustanowione będą na wieczne czasy dygnitarstwa, krzesła i urzędy podług tych, które są w Królestwie Polskim, mianowicie wojewoda i kasztelan w Wilnie, w Trokach i innych miejscowościach podług uznania i woli naszej.

12. Dygnitarzami zaś tymi mają być tacy tylko, którzy wyznają katolicką wiarę i podlegli są świętemu Rzymskiemu Kościołowi; również i wszelkie urzędy ziemskie dożywotnie, jak kasztelanie i inne, mają być nadane tylko mężom chrześcijańskiej (katolickiej) wiary i tacy tylko mają być do rady naszej dopuszczeni i w niej zasiadać, gdy będzie się toczyła narada o dobro publiczne; albowiem częstokroć różność wyznania wywołuje niezgodność umysłów, a stąd i rozgłaszanie tajemnych narad.

(...)

15. Z powyższych wolności, przywilejów i łask ci tylko z panów i szlachty ziem litewskich korzystać mają, którym są nadane herby i klejnoty szlachty Królestwa Polskiego i którzy są chrześcijańskiej wiary, podlegli Rzymskiemu Kościołowi, nie zaś schizmatycy lub inni niewierni.

(...) ^{[ 1 ]}

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wyrok sądu cystersi vs podłowczy

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word