dążąc do trwałego uregulowania wzajemnych stosunków;

uwzględniając ze strony Rzeczpospolitej Polskiej zasady przyjęte w jej Konstytucji, a ze strony Stolicy Święte dokumenty Soboru Watykańskiego II do-tyczące wolności religijnej i stosunków pomiędzy Kościołem a wspólnotą polityczną oraz przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego;

postanowiły zawrzeć niniejszą Konwencję (Konkordat):

Artykuł 1.

Rzeczpospolita Polska biorąc pod uwagę, że religia katolicka jest wyznawana przez zdecydowaną większość społeczeństwa polskiego i że Kościół katolicki wnosi, od zarania państwowości polskiej, niezastąpiony wkład w tworzenie warunków dla rozwoju osoby ludzkiej i wspólnoty narodowej, uwzględnia to w swoim ustawodawstwie.

Artykuł 2.

Rzeczpospolita Polska i Stolica Święta potwierdzają, że Państwo i Kościół Katolicki są, każde w swym zakresie, niezależne i suwerenne, i zobowiązują się do pełnego poszanowania tej zasady we wzajemnych stosunkach i współdziałaniu dla rozwoju człowieka i wspólnego dobra Kraju.

Artykuł 3.

W celu podtrzymania i umacniania więzi pomiędzy zainteresowanymi Stronami Nuncjusz apostolski rezyduje w Warszawie, a polski Ambasador nadzwyczajny i pełnomocny przy Stolicy Świętej w Rzymie.

Artykuł 4.

1. Rzeczpospolita Polska uznaje osobowość publiczno-prawną Kościoła katolickiego.

2. Uznaje również osobowość cywilno-prawną wszystkich instytucji kościelnych terytorialnych i personalnych, ustanowionych zgodnie z przepisami prawa kanonicznego.

3. Inne instytucje kościelne uzyskują osobowość cywilno-prawną z chwilą powiadomienia właściwego organu administracji państwowej przez władzę kościelną o ich kanonicznym ustanowieniu.

Artykuł 5.

Przestrzegając prawa do wolności religijnej, Państwo zapewnia Kościołowi katolickiemu, bez względu na obrządek, swobodne i publiczne wykonywanie jego misji i jurysdykcji, zarządza-nie i administrowanie jego sprawami i majątkiem zgodnie z prawem kanonicznym.

Artykuł 6.

Wyłącznie do kompetentnej władzy kościelnej należy tworzenie właściwych Kościołowi struktur, a w szczególności erygowanie, zmienianie lub znoszenie prowincji kościelnych, archidiecezji, diecezji, administratur apostolskich, prałatur personalnych i terytorialnych, opactw terytorialnych, parafii, instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego oraz innych kościelnych osób prawnych.

Artykuł 7.

1. Mianowanie Arcybiskupów, Biskupów i innych Ordynariuszy zrównanych przez prawo kanoniczne z Biskupem Diecezjalnym jak również ich odwoływanie należy wyłącznie do Ojca Świętego.

2. Stolica Święta będzie podawać do wiadomości Rządowi Rzeczpospolitej Polskiej nazwiska mianowanych Biskupów diecezjalnych przed ich oficjalnym ogłoszeniem.

3. Mianowanie, wybór lub odwołanie osób pełniących funkcję organu reprezentującego

pozostałe kościelne osoby prawne, o których mowa w art. 6, odbywa się wyłącznie w oparciu o przepisy prawa kanonicznego.

Artykuł 8.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia Kościołowi katolickiemu wolność kultu zgodnie z art. 5 niniejszej Konwencji.

2. Organizowanie kultu publicznego należy do władzy kościelnej, zgodnie z przepisami wydanymi przez Stolicę Świętą.

3. Miejscom przeznaczonym i poświęconym sprawowaniu kultu publicznego władze państwowe gwarantują nienaruszalność. Jedynie kompetentna władza kościelna może przeznaczyć te miejsca na inny użytek.

4. Sprawowanie kultu publicznego w innych miejscach niż wymienione w ust. 3 nie wymaga zezwolenia władz świeckich. Sprawowanie tego kultu na placach i drogach publicznych wymaga uprzedniego powiadomienia właściwych władz świeckich.

Artykuł 9.

Państwo uznaje jako dni wolne od pracy, oprócz niedziel i świąt kościelnych ustawowo uznanych w Polsce, święta:

- Objawienia Pańskiego,

- Wniebowstąpienia Pańskiego,

- SS. Piotra i Pawła,

- Niepokalanego Poczęcia NMP.

Artykuł 10.

1. Opiekę duszpasterską nad osobami pełniącymi zawodową i czynną służbę wojskową sprawuje Biskup Polowy zgodnie ze statutem zatwierdzonym przez Stolicę Świętą. Opieką tą objęte są także inne osoby wymienione w Statucie.

2. Kapłani i diakoni oraz alumni wyższych seminariów duchownych, nowicjusze i profesi instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego są zwolnieni ze służby wojskowej.

3. W wypadku powszechnej mobilizacji władza kościelna skieruje dodatkowych kapłanów do pełnienia funkcji kapelanów wojskowych, a diakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych oraz członków instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego do służby sanitarnej.

Artykuł 11.

1. Państwo uznaje skutki cywilne małżeństwa zawartego zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, o ile akt jego zawarcia został wpisany do rejestru stanu cywilnego. Przygotowanie do zawarcia sakramentalnego małżeństwa powinno obejmować pouczenie nupturientów o przepisach państwowych dotyczących skutków cywilnych zawieranego małżeństwa. W ciągu siedmiu dni od zawarcia małżeństwa proboszcz lub jego delegat, na prośbę stron, prześle Urzędowi Stanu Cywilnego zawiadomienie o zawartym małżeństwie celem dokonania wpisu w rejestrach stanu cywilnego.

2. Urzędnik Stanu Cywilnego ma obowiązek w ciągu 3 dni wpisać do rejestru małżeństwo, o którego zawarciu został zawiadomiony przez właściwą władzę kościelną, i powiadomić ją o dokonanym wpisie.

3. Małżeństwo kanoniczne posiada skutki cywilne od momentu jego zawarcia, nawet gdy urzędnik Stanu Cywilnego dokonał wpisu po upływie przepisanego terminu. Nie można dokonać wpisu do rejestru stanu cywilnego małżeństwa zawartego zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, jeśli pomiędzy nupturientami istnieje przeszkoda prawa cywilnego.

4. Prawomocne wyroki stwierdzające nieważność małżeństwa wydane przez sądy kościelne, opatrzone kościelnym dekretem wykonawczym,
a także dyspensy papieskie od małżeństwa niedopełnionego, są uznane przez państwo za obowiązujące.

W celu dokonania odpowiednich adnotacji kompetentna władza kościelna prześle powiadomienie o wyroku lub dyspensie do właściwego Urzędu Stanu Cywilnego.

Artykuł 12.

1. Państwo gwarantuje, że nauczanie i wychowanie dzieci i młodzieży będzie uwzględniać chrześcijańskie zasady etyki i wartości, którymi naznaczone jest dziedzictwo kultury polskiej, oraz niezbywalne prawo rodziców do religijnego wychowania swoich dzieci w szkołach bez jakiejkolwiek dyskryminacji osób należących do innych wyznań lub niewierzących.

2. W przedszkolach oraz szkołach publicznych wszystkich rodzajów i stopni, nauczanie religii jest włączone w plan zajęć na równi z innymi przedmiotami. Program nauki religii opracowuje władza kościelna. O obowiązku uczestniczenia w lekcjach religii decydują rodzice ucznia lub jego opiekunowie prawni, a po osiągnięciu pełnoletności sam uczeń.

3. Kompetentna władza Kościelna mianuje i odwołuje nauczycieli religii w szkole. Nauczycielom religii przysługują prawa i obowiązki na równi z innymi nauczycielami; wchodzą oni także w skład Rady Pedagogicznej.

4. Zapewnia się Kościołowi Katolickiemu prawo prowadzenia katechizacji w szkołach pomaturalnych, na wyższych uczelniach i w domach akademickich.

Artykuł 13.

1. Kościół Katolicki ma prawo zakładać i prowadzić szkoły wszystkich rodzajów i stopni zrównane w prawach ze szkołami publicznymi oraz placówki oświatowo-wychowawcze i opiekuńczo-wychowawcze.

2. W realizacji programu i wystawianiu świadectw, szkoły i placówki o których mowa w ust. 1, będą się kierować przepisami kościelnymi i państwowymi.

3. Nauczycielom, wychowawcom, pracownikom administracyjnym oraz uczniom szkół i placówek wymienionych w ust. 1 przysługują te same uprawnienia co analogicznym osobom w szkołach i placówkach państwowych.

4. Szkoły i placówki wymienione w ust. 1 będą dotowane przez państwo (organy samorządu terytorialnego) na równi ze szkołami publicznymi.

Artykuł 14.

1. Rzeczpospolita Polska gwarantuje Kościołowi Katolickiemu prawo do swobodnego zakładania i prowadzenia Uniwersytetów, Akademii, Wydziałów filozoficznych i teologicznych, Seminariów duchownych oraz innych instytutów naukowych i dydaktycznych.

2. Status prawny Uniwersytetów, Akademii, Wy-działów filozoficznych i teologicznych, o których mowa w ust. 1, oraz Wydziałów teologii katolickiej w Uniwersytetach państwowych, jak również tryb i zakres uznawania przez państwo kościelnych stopni i tytułów naukowych regulują umowy między Ministerstwem Edukacji Narodowej a Konferencją Episkopatu Polski upoważnioną uprzednio przez Stolicę Świętą.

3. Papieskie Akademie, katolickie Uniwersytety, oraz Wydziały filozoficzne i teologiczne są subwencjonowane przez Państwo na równi z innymi wyższymi uczelniami państwowymi.

Artykuł 15.

1. Aresztowanym, więzionym, nieletnim przebywającym w zakładach poprawczych i innych oraz osobom przebywającym w zakładach leczniczych i opieki społecznej zapewnia się prawo wykonywania praktyk religijnych i korzystanie z posług religijnych. W szczególności zapewnia się im możliwość uczestniczenia we Mszy Św. W niedziele i święta oraz w katechizacji i rekolekcjach.

2. Dzieciom i młodzieży katolickiej przebywającym na koloniach i obozach oraz korzystającym z innych form zbiorowego wypoczynku zapewnia się wykonywanie praktyk religijnych, w szczególności uczestniczenie we Mszy Św. W niedzielę i święta.

3. Dla realizacji uprawnień osób, o których mowa w ust. 1 biskup diecezjalny skieruje kapelanów, z którymi odpowiednia instytucja zawrze stosowną umowę.

Artykuł 16.

Wierni świeccy i duchowni mają prawo zrzeszania się w stowarzyszenia katolickie publiczne i prywatne zgodnie z przepisami prawa kanonicznego. Stowarzyszenia te nie podlegają prawu państwowemu o stowarzyszeniach. Uzyskują one osobowość cywilno-prawną przez wpis do sądowego rejestru stowarzyszeń lub ją tracą na podstawie odpowiedniego dokumentu skierowanego do sądu cywilnego przez kompetentną władzę kościelną.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Rządowy projekt Konkordatu z 12 marca 1993 Główne zasady konkordatu

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word