Synkretyzm religii mojżeszowej jest niezaprzeczalnym faktem. Pochodzące z różnych okresów wpływy religii i metafizyk Mezopotamii, Egiptu, Kanaanu i innych społeczności Bliskiego Wschodu są rozpoznawalne zarówno w Piśmie, jak i w rytuale religijnym oraz w obyczajowości żydowskiej. Prześledźmy, choćby pobieżnie jak Bóg — Księżyc oddziałał na twórców judaizmu.

Kalendarz

Kalendarz księżycowy był powszechny w tamtych czasach i w tamtych stronach. Nie byłoby nic dziwnego w przyjęciu go przez Izraelitów po wyjściu z Egiptu. Jednak 28 dniowy cykl miesięczny w podziale na 4 kwadry księżyca uzyskał rangę jednej z najwyższych świętości i jednego z najważniejszych filarów judaizmu. Wynikał z tego podziału siedmiodniowy tydzień wyznaczany wyrazistymi fazami księżyca z siódmym dniem odpoczynku — szabatem. Ta rachuba czasu miała tak przemożny wpływ na Żydów, że skrępowali nawet samego Jahwe, zmuszając go do sześciodniowego aktu stwórczego. (W Egipcie był stosowany kalendarz kombinowany gwiezdno-słoneczno-księżycowy z dziesięciodniowym tygodniem. Opis kolejności stwarzania, zaczerpnięty z Mezopotamii, początkowo rozłożony był w dziesięciu dniach. Wystarczy policzyć frazy.)

Początkowo u Żydów doba zaczynała się o wschodzie słońca (wpływy solarne), przesunięto jednak początek doby na zachód słońca, czyli początek nocy, którą z woli Jahwe „rządziło mniejsze ciało niebieskie".

"Siedem razy w roku żydowski Sanhedryn zbierał się wczesnym rankiem 30 dnia miesiąca, by ustalić czas nowiu. W wysoko położonych punktach obserwacyjnych wokół Jerozolimy porozmieszczani byli strażnicy, którzy po ujrzeniu nowiu informowali o tym żydowski sąd. Otrzymawszy taką wiadomość, sąd oznajmiał >Poświęcony<, oficjalnie ogłaszając w ten sposób początek nowego miesiąca" .

Żydzi nie byli jednak motywowani potrzebą dokładności w pomiarze czasu.

Obchody nowiu

Istotą tych zabiegów były względy religijne i rytualne o nieznanym nam (bo skrupulatnie i skutecznie zatartym) źródle.

"U Żydów z okazji każdego nowiu dęto w trąby i składano ofiary przewidziane w przymierzu Prawa (Liczb 10:10; 2 Kronik 2:4; Psalm 81:3; porównaj Izajasza 1:13,14), Należało wtedy złożyć nawet większe ofiary niż w normalnym dniu sabatu (Liczb 28:9-15). Chociaż nigdzie nie powiedziano wprost, że dzień nowiu jest dniem odpoczynku, z Księgi Amosa 8:5 wynika, iż nie wykonywano wtedy pracy. Najwyraźniej był to dzień świąteczny (1 Samuela 20:5), jak również dogodny czas na zgromadzenia, na których pouczano o prawie Bożym (Ezechiela 46:1-3; 2 Królów 4:22; Izajasza 66:23). Siódmy nów każdego roku [...] był dniem sabatnim i w myśl przymierza Prawa porą całkowitego odpoczynku (Kapłańska 23:24,25; Liczb 29:1-6)"

W Piśmie nie kwestionuje się tych zwyczajów ani nie zarzuca się im jakiegokolwiek odstępstwa od kanonu wiary. Oczywistym jest, że zbyt ważny i zbyt bogaty to rytuał jak na potrzeby kalendarza.

Powszechność praktyk religijnych poświęconych Bogu-Księżycowi w Kanaanie, Izraelu i Judzie przebija z Pisma w dalszych wersetach.

Wielkie oczyszczanie

Nie ustalimy kiedy judaizm rozpoczął walkę z osobowym Bogiem-Księżycem nie znając chronologii ani czasu powstawania ksiąg. Domyślać się tylko możemy, że jest to raczej późniejszy okres — prawdopodobnie od czasów reformy Jozajasza. Następujące wersety dotyczą przeciwstawianiu się kultowi m.in. spersonalizowanego Boga-Księżyca : 2 Królewska 23:5; Powtórzonego Prawa 4:19; 17:2-5; Jeremiasza 8:1-2. „Oczyszczając" naród wybrany z wyznawców innych Bogów jednocześnie oczyszczono wersety dotyczące izraelickich obrządków nowiu z wszystkich wzmianek, mogących w jakikolwiek sugerować „osobowość" Boga-Księżyca. Dlaczego jednak nie usunięto ich w całości, by całkiem wyrugować każdy związek Jahwe z Księżycem? Dlatego, że ta tradycja żyje nadal uświęcona w religii i obrzędowości żydowskiej.

I tak to zza chmurnego Oblicza Jahwe wyzierają prastare, jasne twarze Nanny, Sina i Tota.

Literatura:
1) Sandauer A. — Bóg, Szatan, Mesjasz i ...
2) Tyloch .W — Zarys dziejów religii
3) „Księżyc", w Strażnica, 1.03.2003, wyd. Strażnica-Towarzystwo Biblijne i Traktatowe; (wszystkie cytaty zaznaczone kursywą)

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Między uległością wobec fanatycznych rabinów a wiernością wobec władz Przeciw żydowskiej ortodoksji religijnej

Comment on this article..   See comments (4)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word