|
|
Science » »
Aletta Henriëtta Jacobs - Racjonalistka z przełomu wieków (1854 – 1929) [2] Author of this text: Patrycja Walter
W 1883 roku Jacobs wyraziła chęć wzięcia udział w wyborach miejskich. Zgłosiła się do burmistrza Amsterdamu, by wpisano ją na
listę obywateli uprawnionych do głosowania. Jej prośba została odrzucona.
Postanowiła nadać sprawie rozgłos i zapoczątkowała debatę o prawie
wyborczym dla kobiet. Jednocześnie złożyła do sądu pozew o uchylenie
decyzji burmistrza argumentując, że konstytucja Holandii nie zabrania kobietom
uczestnictwa w wyborach. Sąd nie przychylił się do jej wniosku. W 1893 roku
aktywistki z Wolnego Stowarzyszenia Kobiet (Vrije Vrouwenvereeniging) -
pierwszej holenderskiej kobiecej masowej organizacji, założonej przez Wilhelminę
Drucker [ 21 ] — zawiadomiły
ją o zamiarze powołania stowarzyszenia, którego priorytetem będzie walk o prawa wyborcze kobiet. Jacobs postrzegała prawo wyborcze jako wytrych, który
pomoże otworzyć kolejne drzwi. I tak w 1903 została liderką organizacji
Stowarzyszenia na rzecz Praw Wyborczych Kobiet (Vereeniging voor
Vrouwenkiesrecht). Przewodziła jej do 1919, kiedy to kobiety w Królestwie
Niderlandów uzyskały prawa wyborcze. Miała wówczas 68 lat [ 22 ].
W 1908 roku z inicjatywy między innymi Aletty Jacobs odbył
się w Amsterdamie IV Międzynarodowy Kongres Sufrażystek. Była bowiem ona nie
tylko wpływową liderką emancypantek holenderskich, lecz także odgrywała
znaczącą rolę w Międzynarodowym Ruchu Kobiet (International Alliance of
Women / International Woman Suffrage Alliance) [ 23 ]. Jej biografka, Mineke
Bosch, przez pryzmat korespondencji Jacobs z jej przyjaciółkami
feministkami, Roziką Schwimmer (1877 — 1948) [ 24 ], Carrie
Chapman Catt (1859 — 1947) [ 25 ] i Anną Howard
Show (1847 — 1919) [ 26 ], pokazuje jak
przeplatały się polityka i przyjaźń w owym czasie [ 27 ]. Jako członkini
Międzynarodowego Ruchu Sufrażystek Jacobs wraz z Chapman Catt podróżowała
po całym świecie, promując ideę praw wyborczych dla kobiet. Dotarły między
innymi do Afryki Południowej, Indii, Filipin i Chin.
d.
Pacyfistka
[ 28 ]
Jacobs była też
przeciwniczką wojen i przemocy. Związała się z pacyfistyczną organizacją
kobiecą Woman's Peace Party, której przewodniczyła późniejsza laureatka
Pokojowej Nagrody Nobla, Jane Addams (1860 — 1935) [ 29 ]. W kwietniu 1915 roku brała czynny
udział w przygotowaniach Międzynarodowego Kongresu Kobiet na rzecz Pokoju w Hadze [ 30 ]. Bliskie były
jej słowa Addams, iż nikt nie pragnie wojny, nikt nie chce umierać. Po
kongresie wraz z aktywistkami pierwszej linii udała się do Londynu, Berlina,
Wiednia, Rzymu, Brna i Paryża, kontynuując dyskusję o pokoju z członkami
poszczególnych rządów.
e.
Autorka
Aletta Jacobs była nie
tylko aktywistką ruchu kobiecego, lecz również pisarką i tłumaczką [ 31 ].
Współpracowała z wieloma magazynami m.in. holenderskim „De Telegraaf", w którym pojawiały się jej reportaże o sytuacji kobiet na świecie. Napisała
też i wydała w 1899 roku „De vrouw, haar bouw en haar inwendige organen"
(„Rzecz o budowie i organach wewnętrznych kobiety"), poczytną i wielokrotnie wznawianą pracę o anatomii kobiet dla laików. Jej intencją było
przybliżenie kobietom ich własnego ciała (rok 1899!), by te świadomie i racjonalnie mogły o nie zadbać. W szczególności ważne było dla niej, aby
przestano słuchać głosu niedouczonego kleru i utrwalonych stereotypów odnośnie
płodności kobiet.
***
Aletta Jacobs poświęciła
życie organicznej walce o prawa kobiet, rozdział państwa od kościoła,
laicyzację przestrzeni publicznej, w tym szkół, równy dostęp do edukacji chłopców i dziewczynek. Zmarła w wieku 75 lat w 1929 roku.
Bibliografia
1.
Birch U.: "Anna van Schurman: Artist, Scholar, Saint (1909)", Kessinger
Publishing LLC, 2010.
2.
Bosch M.: „Een onwrikbaar geloof in rechtvaardigheid. Aletta Jacobs 1854 -
1929", Uitgeverij Balans, Amsterdam 2005.
3.
Bosch M., Kloosterman A. (red.): „Politics and friendship : letters from
the International Woman Suffrage Alliance, 1902-1942", Ohio State University
Press, Ohio 1990.
4.
Jacobs A.: „Memories. My Life as an International Leader in Health,
Suffrage and Peace" Harriet Feinberg (red.), tłumaczenie na angielski Annie
Wright, Feminist Press at The City University of New York, New York 1996.
5.
Jütte R.: „Contraception: a History", Polity Press, Cambridge 2008.
6.
Kuhlman E.: „A to Z of Women in World History" Infobase Publishing, New
York 2002.
7.
Lader L., Meltzer M.: „Margaret Sanger, Pioneer of Birth Control",
Thomas&Crowell, New York 1969.
8.
Paletsche S., Pietrow — Ennker B., Offen K. (red.): „Women's
Emancipation Movements in the Nineteenth Century : a European Perspective",
Stanford University Press, Stanford 2004.
9.
Rupp L. J.: „Worlds of Women. The Making of an International Women's
Movement", Princeton University Press, Princeton 1997.
10.
Sanger M.: „An Autobiography", Dover Publications, New York 1971.
11.
Stanley A.: „Mothers and Daughters on Invention Notes for a Revised
History of technology", Rutgers University Press, New Brunswick 1995.
12.
Schurman A. M. van (red.): „Whether a Christian Woman Should Be Educated
and Other Writings from Her Intellectual Circle", tłumaczenie na angielski
Joyce L. Irwin, University Chicago Press, Chicago 1998.
13.
Wilde I. de (red.): „Brieven van Aletta H. Jacobs aan familie Broese van
Groenou", Walburg Pres Zutphen 1992.
14.
Wilde I. de: „Nieuwe deelgenoten in de Wetenschap Vrouwelijke studenten en
docenten aan de Rijksuniversiteit Groningen 1871 — 1919", Uitgeverij Van Gorum,
Groninger Hisorische Reeks 1998.
15.
Addams J., Balch E. G., Hamilton A.: „Women at the Hague. The
International Congress of Women and its Results", The MacMillan Company, New
York 1915.
Źródła
elektroniczne:
1.
Gouges O. de: „Deklaracja Praw Kobiety i Obywatelki",
tłum. Agata Araszkiewicz , Nowa Krytyka Czasopismo Filozoficzne.
Źródło: http://nowakrytyka.pl/spip.php?article448,
2011-04-24.
2.
Harriet Feinberg: Aletta Henrietta Jacobs 1854 — 1929.
Źródło: http://jwa.org/encyclopedia/article/jacobs-aletta-henriette,
2011-04-24.
3.
Kalendarium Aletty Jacobs — Jaartallen. Źródło: http://www.alettajacobs.org/aletta/Aletta_Jacobs/jaartallen,
2011-04-24.
4.
New York University. The public writings of Margaret
Sanger 1911 — 1960.
Źródło: http://www.nyu.edu/projects/sanger/webedition/app/,
2011-04-24.
1 2
Footnotes: [ 21 ] Wilhelmine Drucker (1847 — 1925) feministka działająca na rzecz równości
politycznej i ekonomicznej kobiet. [ 22 ] Por.
S. Paletsche, B. Pietrow — Ennker, K. Offen (red.): „Women's Emancipation
Movements in the Nineteenth Century: a European Perspective", Stanford
University Press, Stanford 2004. [ 23 ] Por. L. J. Rupp: „Worlds
of Women. The Making of an International Women's Movement", Princeton
University Press, Princeton 1997. [ 24 ] Rozika Schwimmer (1877 — 1948) — węgierska feministka i pacyfistka. [ 25 ] Carrie Chapman Catt (1859 — 1947) — amerykańska liderka i jedna z założycielek
międzynarodowego ruchu sufrażystek. [ 26 ] Anna Howard Show (1847 — 1919) — amerykańska lekarka, liderka sufrażystek,
feministka. [ 27 ] M.
Bosch, A. Kloosterman (red.): „Politics and Friendship: Letters from the
International Woman Suffrage Alliance, 1902-1942", Ohio State University
Press, Ohio 1990. [ 28 ] Por. A. Jacobs: op. cit., s. 74 — 99. [ 29 ] Jane
Addams (1860 — 1935) — amerykańska dziennikarka, pacyfistka, feministka.
Zajmowała się obroną kobiet, i wszelkich grup pokrzywdzony, walczyła o ośmiogodzinny
dzień pracy. W 1931 roku otrzymała za swoją działalność na rzecz pokoju
roku wraz z Nicholasem Butlerem (amerykański filozof, pisarz i dyplomata)
Pokojową Nagrodę Nobla. [ 30 ] J.
Addams, E. G. Balch, A. Hamilton: Women at the Hague. The International Congress of Women and its
Results", The MacMillan Company, New York 1915. [ 31 ] Aletta
Jacobs przełożyła na holenderski dwie książki: „Women and Economics"
autorstwa Charlotte Perkins Gilman (1900) oraz „Women and Labor" Olive
Schreiner (1910). « (Published: 26-04-2011 )
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.page 1208 |
|