Rozdział II

Prawa, wolności i obowiązki człowieka i obywatela

Art. 21. Wszyscy ludzie są wolni i równi w swojej godności i prawach. Prawa i wolności człowieka są niezbywalne i nienaruszalne.

Art. 22. Prawa i wolności człowieka i obywatela, zapewnione w niniejszej Konstytucję, nie stanowią listy zamkniętej.

Konstytucyjne prawa i wolności są gwarantowane i nie można ich uchylić.

Przy uchwalaniu nowych ustaw albo przy wprowadzaniu zmian do obowiązujących ustaw nie dopuszcza się ograniczania treści (istoty) i zakresu obowiązujących praw i wolności.

Art. 23. Każdy człowiek ma prawo do swobodnego rozwoju swojej osobowości, o ile nie narusza praw i wolności innych ludzi, oraz ma obowiązki wobec społeczeństwa, które zapewnia wolny i wszechstronny rozwój jego osobowości.

Art. 24. Obywatele mają jednakowe konstytucyjne prawa i wolności oraz są równi wobec prawa.

Nie mogą istnieć przywileje lub ograniczenia z powodu rasy, koloru skóry, przekonań politycznych, religijnych i innych, płci, pochodzenia etnicznego i społecznego, stanu posiadania, miejsce zamieszkania, z powodu języka czy z innych powodów.

Zapewnia się równość praw kobiety i mężczyzny:

- nadając kobietom równe z mężczyznami możliwości w działalności społeczno-politycznej i kulturalnej, w zdobyciu wykształcenia i przygotowania zawodowego, w pracy i wynagrodzeniu za nią;

- nadając specjalne prawa dotyczące ochrony pracy i zdrowia kobiet, ulgi emerytalne;

- tworząc warunki umożliwiające kobietom pogodzenie pracy z macierzyństwem;

- dając prawną ochronę, materialną i moralną, wspierającą macierzyństwo i dzieciństwo,

- wliczając w to płatne urlopy i inne ulgi dla kobiet brzemiennych i matek.

Art. 25. Obywatel Ukrainy nie może być pozbawiony obywatelstwa ani prawa do zmiany obywatelstwa.

Obywatel Ukrainy nie może być wydalony za granice Ukrainy albo wydany innemu państwu.

Ukraina gwarantuje opiekę i ochronę swoim obywatelom przebywającym poza jej granicami.

Art. 26. Cudzoziemcy albo osoby nie posiadające obywatelstwa przebywające na Ukrainie zgodnie z prawem, korzystają z takich samych praw i wolności, a także ciążą na nich takie same obowiązki, jak na obywatelach Ukrainy, poza wyjątkami określonymi w Konstytucji, w ustawach lub w umowach międzynarodowych zawartych przez Ukrainę.

Cudzoziemcom lub osobom nie posiadającym obywatelstwa można przyznać azyl w trybie określonym ustawą.

Art. 27. Każdy człowiek ma niezbywalne prawo do życia.

Nikogo nie można samowolnie pozbawić życia. Obowiązkiem państwa jest bronić życia ludzkiego.

Każdy ma prawo do obrony własnego życia i zdrowia, życia i zdrowia innych ludzi — w wypadku bezprawnych zamachów na ich życie.

Art. 28. Każdy ma prawo do poszanowania swojej godności.

Nikogo nie można podać torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub, poniżającemu jego godność, traktowaniu i karaniu.

Żaden człowiek, bez dobrowolnie wyrażonej zgody, nie może być poddany eksperymentom medycznym, naukowym i innym.

Art. 29. Każdy człowiek ma prawo do wolności i nietykalności osobistej.

Nikogo nie można aresztować, zatrzymywać w areszcie bez uzasadnionego orzeczenia sądu wydanego na podstawie i w trybie określonym w ustawie.

W wypadkach niecierpiących zwłoki, w celu zapobieżenia lub przerwania przestępstwa, upoważnione ustawą organy mogą stosować zatrzymanie osób jako tymczasowy środek zapobiegawczy, którego zasadność powinna być potwierdzona przez sąd w ciągu siedemdziesięciu dwóch godzin. Osobę zatrzymaną wypuszcza się niezwłocznie na wolność, o ile w ciągu siedemdziesięciu dwóch godzin od czasu zatrzymania, nie zostanie jej wręczone umotywowane postanowienie sądu dotyczące zatrzymania.

Każdy aresztowany albo zatrzymany powinien być niezwłocznie powiadomiony o podstawach aresztowania lub zatrzymania, poinformowany o przysługujących mu prawach i, od momentu zatrzymania, powinien mieć możliwość obrony osobiście oraz zapewnioną możliwość korzystania z prawnej pomocy obrońcy.

Każdy zatrzymany ma prawo w każdym momencie wnieść odwołanie od postanowienia o zatrzymaniu.

O aresztowaniu albo zatrzymaniu powinna być niezwłocznie powiadomiona rodzina aresztowanego lub zatrzymanego.

Art. 30. Każdemu gwarantuje się nienaruszalność mieszkania.

Wkroczenie do mieszkania lub do innego obiektu własności osoby w celu przeszukania lub nadzoru dopuszczalne jest jedynie na podstawie umotywowanego postanowienia sądu.

W wypadkach niecierpiących zwłoki, związanych z ratowaniem życia ludzi oraz mienia lub z bezpośrednim śledzeniem osób podejrzewanych o popełnienie przestępstwa, dopuszcza się inny, określony ustawą, tryb wkroczenia do mieszkania lub do innego obiektu będącego własnością osoby, w celu przeprowadzenia w nich oględzin i przeszukania.

Art. 31. Każdemu gwarantuje się tajemnicę korespondencji, rozmów telefonicznych, komunikacji telegraficznej i innej. Wyjątki są dopuszczalne tylko na postawie postanowienia sądu wydanego na podstawie ustawy w celu zapobieżenia przestępstwu lub ustalenia prawdy w trakcie prowadzenia śledztwa w sprawie karnej, o ile nie można uzyskać informacji innymi sposobami.

Art. 32. Nie można ingerować w życie osobiste i rodzinne osób, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w Konstytucji Ukrainy.

Nie dopuszcza się zbierania, gromadzenia, wykorzystywania i rozpowszechniania informacji poufnej bez zgody osoby, której dotyczy, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, i wyłącznie w interesie bezpieczeństwa narodowego, pomyślności gospodarczej oraz praw człowieka.

Każdy obywatel ma prawo zapoznać się w organach władzy państwowej, organach samorządu lokalnego, urzędach i organizacjach z dotyczącymi go informacjami, o ile nie stanowią one tajemnicy państwowej albo innej tajemnicy chronionej ustawą.

Każdemu gwarantuje się prawo do postępowania sądowego w celu sprostowania nieprawdziwej informacji o jego osobie lub członkach jego rodziny oraz prawo żądania zaprzestania rozpowszechniania tych informacji. Każdemu gwarantuje się także prawa do odszkodowania za szkody materialne i moralne poniesione, w wyniku zbierania, gromadzenia, wykorzystania i rozpowszechniania tej nieprawdziwej informacji.

Art. 33. Z wyjątkiem ograniczeń określonych w ustawie, każdemu, kto przebywa na terytorium Ukrainy zgodnie z prawem, przysługuje wolność poruszania się, wolny wybór miejsca zamieszkania, prawo dobrowolnego opuszczenia terytorium Ukrainy.

Obywatel Ukrainy nie może być pozbawiony prawa do powrotu na Ukrainę w dowolnym czasie.

Art. 34. Każdemu gwarantuje się prawo do wolności myśli i słowa, do swobodnego wyrażania swoich poglądów i przekonań.

Każdy ma prawo do swobodnego zbierania, gromadzenia, wykorzystywania i do rozpowszechniania informacji ustnie, pisemnie lub w inny sposób, zgodnie z własnym wyborem.

Stosowanie tych praw można ograniczyć ustawą w interesie bezpieczeństwa narodowego, integralności terytorialnej lub porządku społecznego w celu zapobieżenia rozruchom lub przestępstwom, w celu ochrony zdrowia ludności, dobrego imienia albo praw innych ludzi, w celu zapobieżenia rozpowszechnieniu informacji, zdobytej poufnie, albo w celu utrzymania autorytetu i bezstronności wymiaru sprawiedliwości.

Art. 35. Każdy ma prawo do swobodnego wyboru światopoglądu i wyznania. Prawo to obejmuje wolność wyznawania jakiejkolwiek religii albo nie wyznawania żadnej, uprawiania bez przeszkód pojedynczo lub grupowo kultu i obrzędów rytualnych, prowadzenie działalności religijnej.

Stosowanie tego prawa może być ograniczone przez ustawę tylko w interesie obrony porządku społecznego, zdrowia i moralności publicznej albo obrony praw i wolności innych ludzi.

Cerkiew i organizacje religijne na Ukrainie są oddzielone od państwa, a szkoła — od cerkwi. Żadna religia nie może być uznana za państwową lub obowiązującą.

Nikt nie może być zwolniony z obowiązków wobec państwa ani odmówić wykonywania postanowień ustaw z powodu przekonań religijnych. O ile wypełnienie obowiązku służby wojskowej pozostaje w sprzeczności z przekonaniami religijnymi obywatela, wykonanie tego obowiązku może być zamienione na służbę alternatywną (niewojskową).

Art. 36. Obywatele Ukrainy mają prawo do zrzeszania się w partie polityczne i organizacje społeczne celem realizacji i ochrony swoich praw i wolności oraz w celu zaspokojenia interesów politycznych, ekonomicznych, społecznych, kulturalnych i innych, z wyjątkiem ograniczeń określonych w ustawie, z uwagi na interes bezpieczeństwa narodowego lub porządku społecznego, ochrony zdrowia ludności albo obrony praw i wolności innych ludzi.

Partie polityczne na Ukrainie pomagając w formułowaniu i wyrażaniu woli politycznej obywateli, biorą udział w wyborach. Członkami partii politycznych mogą być tylko obywatele Ukrainy. Ograniczenia członkostwa w partiach politycznych określa wyłącznie niniejsza Konstytucja i ustawy Ukrainy.

Obywatele mają prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych w celu obrony swoich praw oraz interesów pracowniczych i socjalno-gospodarczych. Związki zawodowe są organizacjami społecznymi, które jednoczą obywateli związanych wspólnymi interesami według rodzaju działalności zawodowej. Związki zawodowe tworzy się bez uprzedniego zezwolenia, w wyniku swobodnej decyzji ich członków. Wszystkie związki zawodowe mają równe prawa. Ograniczenia w członkostwie związków zawodowych określa wyłącznie niniejsza Konstytucja i ustawy Ukrainy.

Nikogo nie można zmuszać do wstąpienia do jakiejkolwiek organizacji społecznej lub ograniczać w prawach z uwagi na przynależność lub nie należenie do partii politycznych albo organizacji społecznych.

Wszystkie organizacje społeczne są równe wobec prawa.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Konstytucja Litwy Konstytucja Republiki Czeskiej

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word