Pogrążmy się na koniec w koszmarnym marzeniu… Załóżmy, że do władzy dochodzi tyran Bepper, który nakazuje marionetkowemu parlamentowi uchwalenie ustawy o zasiłkach. Jej istotą jest wypłata 20 mln obywateli 1 tys. zł miesięcznie. Oznacza to wydatek dla budżetu rzędu 240 mld zł rocznie. Budżet — powiedzmy — po stronie wydatków zamyka się kwotą 200 mld zł. Czy sądy mają prawo odstąpić od stosowania tej ustawy? Czy urzędnicy, urzędy skarbowe, Ministerstwo Finansów ma stosować takie prawo? Co zrobiłby w takiej sytuacji dworkinowski sędzia Herkules? Czy wartość równowagi finansów publicznych nie jest wartością konstytucyjną? A co jeśli Bepper zmieniłby Konstytucję w tym zakresie? Albo gdyby Sąd Najwyższy tegoż kraju pod przewodnictwem sędziny Legier uchwalił stosowne wytyczne dla praktyki, a Sąd Konstytucyjny pod przewodnictwem sędziny Kojarskiej ustalił, jak należy rozumieć sens przepisu ustawy w zgodzie z Konstytucją? Czy sędzia Herkules ma również prawo odstąpić od Konstytucji, opierając się na „zasadach" Dworkina czy zwykłym zdrowym rozsądku?

Aktywizm jest kwestią być może hermetyczną, ale obligatoryjną we współczesnych zdyferencjonowanych „społeczeństwach ryzyka" (U. Beck). Wykładnia twórcza, niekiedy nawet odstąpienie od wykładni językowej ze względu na „silne uzasadnienie aksjologiczne", wydaje się koniecznością w nowoczesnych demokratycznych państwach prawa ery postmodernistycznej. Ius i lexto nie to samo, obok prawa pisanego, precedensowego, zwyczajowego są zasady (moralne, społeczne, ekonomiczne, polityczne), które są częścią kultury i struktury społecznej danego kraju. Odpowiedzialność za decyzje i rola organów stosujących prawo jest zatem ogromna.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Prawo a racjonalność Bronisława Wróblewskiego filozoficzne założenia procesu tworzenia prawa

Comment on this article..   See comments (4)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word