Władze szkolne niewątpliwie stanowią kategorię władz publicznych, z tego tytułu są one zobowiązane do zachowania bezstronności (neutralności) w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych. Nie mają one prawa angażowania się w ekspresję jakichkolwiek doktryn religijnych na terenie podległych sobie placówek, w szczególności poprzez umieszczanie symboli religijnych. Treści religijne, jakie one wyrażają narzuca się bowiem wszystkim osobom, zwłaszcza uczniom (wychowankom), którzy korzystają z pomieszczeń szkolnych. Należy podkreślić, że prawodawca dopuścił umieszczanie w pomieszczeniach szkolnych jedynie chrześcijańskich symboli religijnych. MEN zanegował tym samym zasadę bezstronności władz publicznych ponieważ w akcie normatywnym uznał, że tylko symbol jednej religii — chrześcijaństwa — jest rekomendowany do umieszczenia w szkole. Dał wyraz przeświadczeniu, że władzy publicznej szczególnie bliskie jest chrześcijaństwo.

Szkolnictwo publiczne stanowi niewątpliwie element szerzej rozumianych struktur państwa. Przejawem tego jest chociażby umieszczenie godła państwowego w salach szkolnych, na świadectwa i innych dokumentach szkolnych, czy na oficjalnych tablicach informujących o nazwie placówki oświatowej. Jako element państwa szkoły publiczne winny, zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania zachowywać charakter świecki (awyznaniowy) i być neutralne w sprawach religii i przekonań. Szkoły publiczne służą bowiem wszystkim uczniom bez względu na ich przekonania w sprawach religijnych. Zgodnie z art. 70 ust. 1 Konstytucji nauka jest obowiązkowa do 18 roku życia. Każdemu uczniowi, uczęszczającemu do szkoły publicznej na zasadzie obligatoryjności państwo neutralne w sprawach religii i przekonań jest zobowiązane zapewnić odbiór treści edukacyjnych z wykluczeniem immisji o charakterze religijnym, czy szerzej — światopoglądowym, których nie byłby on wstanie uniknąć. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób małoletnich. Są one szczególne podatne na wpływ otoczenia, posiadają ograniczony krytycyzm wobec treści przekazywanych im ex cathedra, czyli w szczególności w szkole (przedszkolu). Symbol religijny znajdujący się w pomieszczeniu szkolnym, z reguły w bezpośrednim sąsiedztwie godła państwowego a niekiedy nawet samodzielnie na ścianie, oddziałuje zwłaszcza siłą swej lokalizacji, za pośrednictwem autorytetu instytucji, w której lokalu jest umiejscowiony. Dopuszczając możliwość umieszczania tylko i wyłącznie krzyży w szkołach państwo opowiada się za ekspresją religijnych treści chrześcijaństwa, i żadnych innych, wśród uczniów i pracowników tych placówek. Dopuszcza promocję chrześcijaństwa, uznaje je tym samym za lepszą od innych doktrynę religijną. Oznacza to negację neutralności w sprawach religii i zajęcie postawy wartościującej.

Ze szkołą rozumianą jako element dobra wspólnego wszystkich obywateli — Rzeczypospolitej (zob. art. 1 Konstytucji) — winien mieć możliwość utożsamienia się każdy uczeń, czy pracownik oświaty. Jest to równoznaczne w szczególności z zakazem umieszczania w pomieszczeniach szkolnych jakichkolwiek symboli religijnych. Religia, a szczególnie symbole religijne, mają bowiem potencjał różnicujący. Jeżeli władza publiczna dopuszcza manifestację symboli religijnych tylko jednej religii, to pozostałe konfesje oraz niewierzący stawiani są pozycji gorszej i dyskryminowani. Szkoła publiczna winna zgodnie z zasadami wyrażonymi w preambule ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty winna opierać się m.in. na zasadzie solidarności. Ma łączyć uczniów, integrować ich w ramach wspólnoty obywatelskiej a nie sprzyjać podziałom.

*

Z przytoczonych wyżej względów rozporządzenie MEN z 14 września 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach powinno zostać w istotny sposób zmienione. Może to nastąpić w drodze działalności prawodawczej Ministra Edukacji Narodowej, albo na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającego niekonstytucyjność odpowiednich przepisów. Wskazana jest także odpowiednia nowelizacja ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, przede wszystkim w celu określenia w niej szczegółowo zasad organizacji nauki religii oraz etyki w publicznych przedszkolach i szkołach.

See other sites:

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Sytuacja prawna szkolnego nauczania religii Nauka religii w szkole – podstawy prawne

Comment on this article..   See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Paweł Borecki Doktor habilitowany, pracownik Katedry Prawa Wyznaniowego Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalność naukowa: prawo wyznaniowe. Autor artykułów i książek z zakresu prawa wyznaniowego.  Number of texts in service: 47  Show other texts of this author  Newest author's article: Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego