Polecam wyklad Hawkinga www.hawking.org.uk/index.php/lectures/64
gdzie explicite jest podana interpretacja wynikow testowania nierownosci Bell'a - "God does play dice with the Universe". Takze i inne eksperymentu stoja w sprzecznosci z koncepcja parametrow ukytych. Wiec jak dotychczas Twoja wola sie spelnia...

Tak. Układ "wybiera" swój stan w zależności od układu eksperymentu wymyślonego przez fizyka. Wykonane doświadczenia nie rozstrzygają, czy Natura/Bóg gra w kości. Każą natomiast zupełnie inaczej spojrzeć na problemy ontologiczno/epistomologiczne, o czym się "nie śniło filozofom" współczesnym, czego dotyczył mój poprzedni komentarz ad. omawianego artykułu Pana Krzewińskiego. Sądzę, że obecna wiedza nie rozstrzyga kwestii istnienia "parametrów ukrytych" w wydaniu D. Bohma i jego następców. Hmm, wolałbym, żeby tych parametrów nie było, bo do hipotetycznego poziomu subkwantowego chyba nie dotrzemy wiedzą.

@RyszardW - drobne sporostowanie: nie "nagina", tylko uklad "wybiera" swoj stan dopiero w wyniku pomiaru (dekoherencja). Efekt EPR dowodzi nie istnienia parametrow ukrytch, czyli potwierdza (wbrew oczekiwaniom Einstein'a) ze Natura/Bog gra jednak w kosci.

pan Hałewer, również uważam, że współczesnym filozofom brak wiedzy z dziedziny nauk przyrodniczych. I podobnie, jak z chwilą powstania pojęcia pochodnej i rachunku całkowego "paradoksy" Zenona przestały nimi być, tak na problematykę postrzegania rzeczywistości całkowicie nowe światło rzuca fizyka kwantowa - np. wykonanie efektu EPR w doświadczeniach A. Aspecta i jego następców - rzeczywistość w jakiś sposób "nagina" wyniki doświadczeń do naszych oczekiwań, obserwator jest częścią układu eksperymentalnego.

Zbyt ważne są dla nas wszystkich subiektywne aspekty poznania, by wyrzucać je od razu do lamusa. Odrzućmy jedynie absurdalny skrajny solipsyzm, lecz nie wylewajmy dziecka z kapielą uciekając w materializm zalatujący skompromitowanym redukcjonizmem. Oczywiście podstawą naszych doznań jest świat materialny, ale te doznania (subiektywne, irracjonalne często) to 95% naszego kontaktu ze światem (u fizyków, powiedzmy ... 85%). Otaczamy się bodźcami: idziemy do kina fascynując się odbitymi od ekranu falami świetlnymi i wibrującym powietrzem w przewodach słuchowych. Potem wspólna romantyczna stymulacja kubków smakowych i nerwów węchowych ... tudzież receptorów dotyku. Więc może jednak funkcjonalizm ... a czymże jest jest funkcja jeśli nie ideą - skrajnie subiektywną. Czym dla ignoranta będzie tomik poezji np. napisany po arabsku. Jaki to aspekt świata ? Materialistyczny ?