Zgodnie z wynikami najnowszych badań, prowadzonych w Wielkiej Brytanii, w pierwszym szkockim rezerwacie morskim objętym całkowitą ochroną stwierdzono już obecność kilku gatunków glonów, o których wiadomo, że sprzyjają bioróżnorodności, oraz cennych pod względem komercyjnym przegrzebków.

Założony na wyspie Arran w 2008 r. rezerwat morski powstał po latach kampanii toczonej przez Community of Arran Seabed Trust (COAST) na rzecz zakazu połowu i innych działań wydobywczych. Celem była ochrona niewielkiego obszaru zatoki Lamlash wyspy Arran, aby umożliwić odbudowę naturalnych ekosystemów i ich rozkwit.

Wyniki badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Yorku i COAST pokazują, że rezerwat już niesie dobre wieści zarówno dla rybaków, jak i działaczy ruchu na rzecz ochrony przyrody. Badania, których wyniki opublikowano w czasopiśmie Marine Biology, dostarczają dowodów na to, że cenne ze względów komercyjnych przegrzebki i kilka gatunków glonów, znanych ze sprzyjania bioróżnorodności, są znacznie liczniejsze w granicach rezerwatu morskiego, gdzie połowy są zabronione w porównaniu do otaczających wód.

Jak mówi Leigh Howarth, naczelny autor raportu z badań: "Ekosystemy morskie mogą odbudowywać się przez dziesiątki lat, kiedy są objęte ochroną w ramach rezerwatu. Powodem, dla którego te badania są tak ekscytujące, jest fakt, że to dopiero początek."

Kluczowym odkryciem jest stwierdzenie znacząco większej liczebności niedojrzałych przegrzebków w tym obszarze niż poza jego granicami. Powiązano ją z wysokim poziomem występowania brunatnic i maerl (typ alg morskich, które tworzą warstwy podobne do koralowców) w strefie rezerwatu, w której dorosłe przegrzebki są większe i starsze. Dzięki powiększającym się zasobom przegrzebków w rezerwatach morskich są one w stanie rozmnażać się na większą skalę, pomagając zasiedlić okalające tereny łowiskowe.

Dr Bryce Beukers-Stewart, kolejny naukowiec zaangażowany w projekt, stwierdził: "To doskonale, że nasze wyniki wskazują na scenariusz korzystny pod każdym względem. Rezerwaty morskie, takie jak ten, mogą przynieść korzyści zarówno rybakom, jak i działaczom ruchu na rzecz ochrony przyrody."

Chociaż przegrzebki nie są powszechnie spożywane w Wielkiej Brytanii, zajmują trzecie miejsce wśród tzw. "owoców morza" pod względem wartości dla gospodarki, stanowiąc równowartość niemal 50 mln GBP w 2009 r. Mimo swojej wartości dla gospodarki są od dawna drażliwym punktem dla ekologów, gdyż ich pozyskiwanie może doprowadzić do niszczenia siedlisk dennych.

Rezerwat morski wysypy Arran, podobnie jak wiele innych rezerwatów morskich zakładanych w innych rejonach Europy i świata, może przynieść ogromne korzyści, a ostatnie badania dostarczają obecnie dowodów na poparcie tej tezy.

Chociaż rezerwat morski wyspy Arran jest niewielki, to jego sukces ma potężne znaczenie. Zarówno brytyjski, jak i szkocki rząd przyjęły ostatnio ustawy morskie, co oznacza, że powstaną sieci chronionych obszarów morskich wokół linii brzegowej Wielkiej Brytanii, z których większość będzie rezerwatami morskimi objętymi całkowitą ochroną, tak jak rezerwat Arran.

Dr Beukers-Stewart dodaje: "Pomimo pewnego sceptycyzmu, panującego w brytyjskim rybołówstwie co do rezerwatów morskich ze względu na brak w znacznym stopniu testów na naszych wodach, prace w Arran dostarczają w odpowiednim czasie pewnych bardzo pozytywnych dowodów na ich potencjał."

Howard Wood, przewodniczący COAST, również wyraził potrzebę uwzględniania przez rządy tego typu odkryć: "Partnerstwo Uniwersytetu w Yorku z COAST to niezwykle rozwojowa współpraca, ponieważ dostarcza istotnych wyników naukowych na rzecz niezbędnej strategii obszarowej. Niemniej bez woli politycznej wprowadzenia realnych zmian w zarządzaniu naszymi morzami, nie ma znaczenia jak wiele artykułów naukowych zostanie opublikowanych. Mamy nadzieję, że rząd Szkocji potraktuje ten raport z należną uwagą."

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Howarth, L. M., et al. (2011) Complex habitat boosts scallop recruitment in a fully protected marine reserve. Marine Biology. DOI 10.1007/s00227-011-1690-y