Brytyjsko-szwedzki zespół naukowców pracujący pod kierunkiem Uniwersytetu w Reading, Wlk. Brytania, odkrył że emisje elektrowni przyczyniają się do zakwaszenia jezior w Szwecji w mniejszym stopniu niż dotychczas sądzono. Badania, których wyniki zaprezentowano w czasopiśmie BioScience, podkreślają historyczne skutki kwasów organicznych i emisji elektrowni, koncentrując się na spadku zakwaszenia szwedzkich jezior w ciągu dwóch ostatnich dekad.

Naukowcy i ustawodawcy wyrazili w latach 70. i 80 XX w. zaniepokojenie oddziaływaniem na środowisko generowanych przez elektrownie emisji kwasowych dwutlenku siarki i tlenków azotu. Obawy te doprowadziły do opracowania i wdrożenia ograniczeń. W Europie obawy dotyczyły konkretnie tego, jak niezliczone jeziora w Szwecji zostały dotknięte przez emisje. Niektórzy eksperci odkryli nawet, że wiele przypadków jest wyraźnie kwasowych. Władze w Sztokholmie wprowadziły program przeciwdziałania zakwaszaniu jezior poprzez wsypywanie tysięcy ton wapna.

Rozmaite teorie na temat tego, czym spowodowane zostało zakwaszanie - jak zmiany klimatu i zagospodarowanie terenów - mają różne następstwa dla definiowania preindustrialnych poziomów rozpuszczonego węgla organicznego (DOC), które są wymagane do oceny zakwaszenia i innych aspektów jakości wody. W ramach ostatnich badań naukowcy postulują, że DOC generowany przez żywe organizmy, który może wywołać zakwaszenie jezior, stawia rolę emisji z elektrowni w zakwaszaniu jezior w innym świetle.

Naczelny autor dr Martin Erlandsson, który jest obecnie pracownikiem naukowym Wydziału Geografii i Środowiska Uniwersytetu w Reading wraz z kolegami przeanalizował wyniki z 20 lat, odkąd zakwaszenie jezior w Szwecji zaczęło spadać.

Ilość rozpuszczonego węgla organicznego w szwedzkich jeziorach spadła mimo stabilizacji emisji elektrowni w latach 90. XX w. Podczas gdy nie ma ostatecznego dowodu na to, co wywołało wzrost, badania osadów z wielu jezior sugerują, że preindustrialne poziomy węgla organicznego były równie wysokie jak obecnie i wyższe niż poziomy osiągnięte 20 lat temu. To doprowadziło naukowców do stwierdzenia, że emisje elektrowni nie wpłynęły znacząco na poziom zakwaszenia jezior.

W toku prowadzonych badań naukowcy zakwalifikowali zakwaszenie 66 jezior objętych długofalową obserwacją, które reprezentują grupę około 12.700 jezior wrażliwych na zakwaszenie w nemoralnej i borealnej Szwecji. Analiza pokazuje, że 47% tych jezior zostało zakwalifikowanych jako znacząco zakwaszone (zakładając że preindustrialne poziomy DOC były takie same jak te odnotowane w latach 90. XX w.). Aczkolwiek, jeżeli wyższe poziomy DOC odnotowane w roku 2009 definiują warunki preindustrialne, to około 24% jezior jest zakwaszonych.

Badanie osadów z niektórych jezior wspiera teorię, że preindustrialne poziomy węgla organicznego były co najmniej tak wysokie jak obecne i potencjalnie wyższe niż w latach 90. XX w. A zatem choć wcześniejsze badania wskazywały, że emisje elektrowni znacząco przyczyniły się do zakwaszenia jezior, obserwacje poczynione w toku ostatnich badań dowodzą czegoś przeciwnego.

"To wskazuje na konieczność ustalenia poziomów referencyjnych DOC i rzuca nowe światło na klasyczną kontrowersję wokół zakwaszenia naturalnego w opozycji do antropogenicznego" - czytamy w artykule.

Naukowcy zauważyli również, że odkrycia dokonane w toku ostatnich badań podkreślają znaczenie pogłębiania wiedzy na temat ilości rozpuszczonego węgla organicznego w jeziorach w czasach preindustrialnych, ponieważ ma to istotne znaczenie w kontekście przypisywania zakwaszenia emisjom elektrowni.

Referencje dokumentu: Erlandsson, M. et al. (2011) 'Increasing Dissolved Organic Carbon Redefines the Extent of Surface Water Acidification and Helps Resolve a Classic Controversy'. BioScience, 68: 614-618.

© Unia Europejska 2005-2011

Źródło: CORDIS