Czołowe dzieło polskiego romantyzmu — Konrad Wallenrod, oparty jest nie na historii Polski, lecz na bohaterskiej historii Prus. Mamy powody, by utożsamiać się z tym ludem.

Nauczyliśmy się patrzeć na krzyżaków jakby pruskimi oczyma. Patrząc na nich oczami piastowskimi, ich dzieje na naszych ziemiach rysują się mniej ponuro. Krzyżacy się do nas nie wprosili, lecz zostali tutaj ściągnięci. Mieli pewne spory z Konradem Mazowieckim, ale byli zdecydowanie popierani przez Henryka Brodatego, który właśnie dzięki tej polityce miał wówczas największą szansę zjednoczyć Polskę i zostać jej królem. Bardzo chcemy wierzyć, że to spiski krzyżackie doprowadziły jakoby do uformowania się na północy Polski państwa krzyżackiego, lecz prawda jest taka, że była to wola i zamysł papieża, by na tych ziemiach pruskich w konsekwencji krucjaty powstało państwo zawisłe od Stolicy Apostolskiej. Krzyżacy realizowali tutaj wolę papieską. A Polacy chcieli grać w drużynie papieża, by uwolnić się od supremacji cesarza.

Mickiewicz pokazał, że Prusowie przyjęli tajemną metodę walki, niszcząc Zakon od środka. Odpowiada to prawdziwej historii Prus. W 1397 poddani Zakonu założyli Związek Jaszczurczy — pierwszą znaną nam sekretną organizację na naszych ziemiach. Oficjalnie służyli zakonowi. W czasie bitwy pod Grunwaldem chorągiew chełmińska związana z Jaszczurkowcami przeszła na stronę polską. W 1440 powstał Związek Pruski — konfederacja szlachty i miast pruskich, który w 1454 rozpoczął powstanie przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu i zwrócił się jednocześnie do Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus do Polski. W wyniku wojny trzynastoletniej w 1466 do Polski przyłączono około połowy ziem pruskich — pod nazwą Prus Królewskich. Pozostała część Prus została lennem Polski po hołdzie pruskim z 1525. W ten sposób Polska wchłonęła Prusy. Wydarzenie to zapoczątkowało Złoty Wiek Polski, która w tym właśnie okresie stworzyła fenomen demokracji szlacheckiej oraz kultury sarmackiej. Istnieją mocne przesłanki, by sądzić, że kultura ta rozwinęła się z katalizującym udziałem zasymilowanej przez Rzeczpospolitą kultury pruskiej.

Mówiąc inaczej, kultura pruska nie zginęła pod krzyżackim ogniem i mieczem, lecz została wchłonięta przez Rzeczpospolitą, gdzie dostała swoje drugie życie, w bardzo udanej syntezie z kulturą słowiańską. Stolicą Rzeczpospolitej nie mogły już być ani piastowskie Gniezno ani nawet prastary Kraków, ale gród mazowiecki. To tutaj właśnie, na Mazowszu najwięcej było szlachty i biło najżywsze serce polskiej demokracji. Sprawy pruskie były domeną właśnie sejmików mazowieckich. To poprzez Mazowsze kultura pruska mogła wniknąć w polski krwiobieg, stając nieuświadomionym elementem polskiej tożsamości.

Miłośnicy kultury pruskiej uważają, że w Polsce żyje kilka milionów potomków dawnych Prusów.

Poza Polską najbardziej znanym potomkiem Prusów jest twórca Władcy pierścieni: jak dowiódł Ryszard Derdziński, rodzina Tolkiena pochodziła z Tołkin nieopodal Kętrzyna.

Ze znanych Polaków, potomkiem Prusów może być Bolesław Prus, którego pseudonim literacki pochodzi od herbu jakim posługiwała się rodzina Głowackich — Prus. Miał on być nadany tym Prusom, którzy się ochrzcili wskutek działalności św. Wojciecha. Jednym z ich potomków miał być św. Stanisław ze Szczepanowa — herbu Prus. Warto tutaj podkreślić, że patronem pierwszej Polski został św. Wojciech, ofiara Prusów, zaś patronem Rzeczypospolitej został właśnie Prus św. Stanisław. Sprawa mordu na św. Stanisławie została w XIII w. przekuta w ideologię, która odegrała fundamentalną rolę w procesie zjednoczeniowym Polski. Oznaczało to jednocześnie zerwanie z dziedzictwem pierwszej Polski, której kronikarz Gall Anonim potępiał Stanisława za zdradę króla.

Na stronie prusowie.pl w zakładce „Wybitni Prusowie" spotykamy takie nazwiska, jak Maria Skłodowska, Józef Piłsudski, Witold Pilecki. Nazwisko Skłodowskiej wywodzi się najprawdopodobniej od pruskiego imienia Sklode (zob. Piotr Szczurowski, Pochodzenie Prusów Szczurowskich, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 2017). Z kolei nazwy i nazwiska z rdzeniem pil odnoszą się do staropruskiego słowa 'gród'. W Kronice rodu Piłsudskich czytamy, że nazwisko Piłsudski pochodzi od nazwy miejscowej Piłsudy będącej spolonizowaną wersją litewskiej nazwy Pilsotas (nosiła ją południowo-zachodnia część Żmudzi). W 2007 w Kłajpedzie powstał najwyższy litewski wieżowiec mieszkalny, który nazwany został Pilsotas — od kurońskiej nazwy tych ziem: *Pilsāts.

Lingwista Mikkels Klussis do listy tej dodaje polskiego papieża. Wojtyła wywodzi się od pruskiego waitil 'mówca' lub waidila 'kapłan' (w Konradzie Wallenrodzie pojawia się pruski wajdelota Halban) (Język Polski, organ Miłośników Towarzystwa Języka Polskiego, styczeń-luty 2009).

Nie mamy oczywiście wątpliwości, że Głowacki-Prus, Skłodowska, Piłsudski, Pilecki czy Wojtyła to Polacy z dziada pradziada. Aczkolwiek być może są to ci Polacy, którzy wywodzą się od dawnych Prusów, którzy stali się integralną częścią narodu polskiego.

Smutną pamiątką burzliwych dziejów Prus jest niski poziom zagospodarowania tego regionu, który w większości mieści się dziś w ramach województwa warmińsko-mazurskiego. Dziedzictwo pruskie zobowiązuje Polskę do tego, by rewitalizować potencjał tych ziem. Obecnie najważniejszymi projektami infrastrukturalnymi, które ku temu prowadzą jest przekop Mierzei Wiślanej celem odblokowania najważniejszego portu pruskiego w Elblągu, a także połączenie Elbląga z planowaną drogą Via Carpatia. Doceńmy pruską część Polski!

Comment on this article..   See comments (14)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto