Jules Isaak, francuski Żyd, który, został wybrany przez kard. Beę w 1960 r. do pomocy przy usuwaniu antyjudaistycznych akcentów w liturgii kościelnej, pisał: "Czyż nie jest zastanawiające, iż to właśnie z niemieckiego katolicyzmu wywodzą się najokrutniejsi, najbardziej nieubłagani rzecznicy nazistowskiego rasizmu — Himmler, Eichmann, Hitler i Heydrich? Ludzie ci tylko doprowadzili do logicznej konkluzji tradycję, która, od czasów Średniowiecza, obowiązywała w całym świecie chrześcijańskim".

Być może to właśnie z powracaniem do korzeni chrześcijańskich wiązało się wzmocnione rozgorzenie nastrojów antyżydowskich: kościelna, wówczas już może tylko wyrachowana i cyniczna polityka antyżydowska została wówczas na nowo podbarwiona fanatyzmem i religijnym zapałem (co w sumie na to samo wychodzi). Tak uważa Wilhelm Maurer, pisząc, iż Luter "miał udział w tym, że w wielu środowiskach chrześcijańskich uzasadniany czcią dla sakramentów antysemityzm przetrwał poza średniowiecze, aż zastąpił go antysemityzm uzasadniany różnicami rasowymi"

Nie dziwne przeto, iż Julius Streicher, redaktor naczelny hitlerowskiej antysemickiej gazety Stürmer, w czasie zeznań przed sądem norymberskim powoływał się właśnie na pamflety Marcina Lutra.

Również Hitler zdawał sobie sprawę z chrześcijańskiej tradycji. W kwietniu 1933 powiedział biskupowi Berningowi z Osnabbrück: "Jeśli chodzi o Żydów, to realizuję tę samą politykę, jaką przyjął Kościół katolicki przed 1500 laty"

Jeśli już wówczas Kościół nie głosił haseł antysemickich, to z całą pewnością nie dlatego, iżby pałano jakąś chrześcijańską miłością bliźniego, która w poprzednich wiekach, mimo tylu sprzyjających okazji, nie zdołała się wobec wrogów aktywować. Jeśli papieże się przyczyniali do ocalania Żydów, to w strachu przed konsekwencjami i przed odpowiedzialnością moralną za poparcie dla polityki antyżydowskiej Hitlera.

Zwracając się 6 września 1938 r. do grupy pielgrzymów belgijskich, Pius XI powiedział: "Antysemityzm jest niedopuszczalny. Duchowo jesteśmy wszyscy Semitami" ^{[ 6 ]}. Były to z pewnością ważne i cenne słowa, jednak nie zamieściło ich ani Osservatore Romano (pod nadzorem Pacellego), ani tym bardziej druga ważna gazeta papieska Civilta Cattolica, która przecież sama zasłynęła wieloma jadowitymi tekstami antysemickimi. Wypowiedź ta przetrwała dzięki temu, który przez papieską politykę zmuszony został do opuszczenia Włoch i do poświęcenia swej partii — Luigiemu Sturzowi, który po tygodniu ogłosił je w jednej z belgijskich gazet.

Jednak nadal można było napotkać wiele przykrych gestów w tych ciężkich dla Żydów chwilach. Niektóry pasterze nadal wykazywali dawną gorliwość. Katolicki biskup polowy Hudal popierał nawet ustawy norymberskie, których celem było zachowanie 'czystości rasy' za pomocą sterylizacji i eutanazji. Biskup Gföllner z Linzu w liście pasterskim z 21 stycznia 1933 r. piętnował "zwyrodniałe żydostwo" i jego "nadzwyczaj szkodliwe wpływy niemal we wszystkich dziedzinach współczesnego życia kulturalnego"; nie wyobrażał sobie, aby porządny chrześcijanin mógł się pogodzić z "duchowym plugastwem i błotnistym zalewem nieobyczajności, jakie grożą zatopieniem świata głównie ze strony Żydów". Arcybiskup Gröber w 1937 r. pisał w swym Podręczniku zagadnień religijnych współczesności „wydanym z zalecenia ogółu episkopatu niemieckiego": "Wbrew ciągle jeszcze panującej częstokroć obojętności i bezczynności, Führer i Kancelaria Rzeszy określili tę światową walkę jako obronę kultury europejskiej przeciw azjatyckiej antykulturze. Żadnego narodu nie ominie ten konflikt pomiędzy jego narodową tradycją a marksizmem, któremu przewodzą obcy narodowo, przeważnie żydowscy podżegacze do rewolucji".

Kiedy w czerwcu 1941 r. francuska hierarchia katolicka protestowała przeciwko petainowskim „statutom żydowskim", ambasador rządu z Vichy przy Watykanie informował, że Watykan nie uważał ich za sprzeczne z nauką chrześcijańską. Jezuita Gundlach, z najbliższego otoczenia Piusa XII, był autorem hasła o antysemityzmie w Lexicon für Theologie und Kirche (1930), w którym to potępia wprawdzie etniczny i rasistowski antysemityzm, lecz usprawiedliwia "antyżydowskość", jako moralną obronę w walce z "niebezpiecznymi wpływami żydostwa w gospodarce, polityce, prasie, filmie, nauce i sztuce". Wiadomo jaka była to przygrywka dla Hitlera, który w swej nagonce na Żydów mógł sobie darować niuanse, typu: czy tępienie Żydów ma takie czy owakie podłoże. Człowiek przepełniony nienawiścią nie rozumuje wcale i zadowala się byle jakim argumentem podsycającym jego namiętności i fobie.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Żydzi, antysemityzm i zdrowy rozsądek Antysemityzm polski

Comment on this article..   See comments (8)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto