Dziś narzeka się: "W roku 1990 prawie co trzeci skazany przez sąd pierwszej instancji trafiał do więzienia. U schyłku lat 90. — zaledwie co ósmy" ^{[ 24 ]}; "...w roku 1990 ok. 28 proc. orzeczonych kar w I instancji stanowiły kary bezwzględnego pozbawienia wolności. W roku 1999 odsetek ten spadł do 13 proc." ^{[ 25 ]}; "...za przestępstwo grozi obecnie o połowę niższy wyrok pozbawienia wolności — czyli o połowę krótszy pobyt w więzieniu — niż było to w roku 1990" ^{[ 26 ]}. To przykłady nieuczciwego operowania statystykami do mistyfikacji rzeczywistości, której prawdziwy obraz jest inny. Przede wszystkim taki, że w latach 1990-2000 Polska miała bardzo wysoką dynamikę wzrostu populacji więziennej — 40% (Norwegia: 17, Dania: 1, Finlandia: -11, Kanada: 19, Francja: 3, Szwajcaria: 13, Belgia: 30, Słowenia: 17, Hiszpania: 37) ^{[ 27 ]}. Po wejściu w życie nowego kodeksu, w latach 1997-2001, liczba orzekanych kar pozbawienia wolności ogółem wzrosła o ok. 12,4% (wzrost w przypadku bezwzględnych kar pozbawienia wolności wyniósł 2,9%). Przeciętna długość kary jest u nas wciąż wyższa niż przeciętna europejska. ^{[ 28 ]} Pod rządem „łagodnej praktyki sądowej" ma Polska jeden z najbardziej przeciążonych systemów więziennictwa oraz wyższy niż w jakimkolwiek innym kraju Europy Zachodniej i Środkowej współczynnik liczby więźniów na 100 tys. mieszkańców (niedawno przegoniliśmy Czechy). Dodajmy: przy przeciętnym poziomie przestępczości. Współczynnik prizonizacji mamy już większy niż Albania, Macedonia, Serbia, Turcja, Bułgaria, Słowacja, wyższy niż zachodnioeuropejskie kraje o wyższym stopniu nasilenia przestępczości. Można się domyślać, że przy jeszcze bardziej represyjnej polityce kryminalnej szybko dojdziemy do stanu z czasów PRL-u (250-300), wyprzedzając w pierwszej kolejności Rumunię i Mołdawię, a może nawet Ukrainę. Doskonały bagaż na podróż integracyjną do Unii Europejskiej...

Kilka wniosków

1. Nie powinno się czerpać informacji o rzeczywistym stanie omawianej kwestii na podstawie pojedynczych przypadków relacjonowanych w mediach, liczących często na sensację. Ale nawet i wśród tych przypadków nie zawsze mamy właściwy obraz. Wprawdzie mogą się zdarzyć takie wyroki, których surowość nie zaspokaja społecznego poczucia sprawiedliwości, ale i trzeba się liczyć z tym, że w gazecie nie poznamy wszystkich okoliczności sprawy, której złożoność może być daleko większa niż to się pobieżnie zdaje (dobrze jeśli poznamy jakiekolwiek okoliczności, bardzo często jest tylko czyn i wyrok). Problem tego niekorzystnego wpływu mediów na społeczne poczucie bezpieczeństwa zauważył jakiś czas temu rząd, postulując w programie „Bezpieczna Polska" m.in. „redukcję elementu sensacji w przekazie informacji". Zamiast tego media powinny w większym zakresie dostrzec swą konstruktywną rolę w kreowaniu odpowiedniej mentalności i aktywności społecznej. ^{[ 29 ]}

2. Nie znaczy to, iż obecny system karania funkcjonuje bez zarzutów, lecz jego poprawę można realizować poprzez inne środki niż zaostrzanie kar i ograniczanie sędziowskiej swobody. Powyższe nie zwalnia nas od udoskonalania aktualnego systemu, aby poprawiać poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwie i sprowadzać poziom przestępczości do jak najniższych wielkości. Jednak bez mrzonek idealistycznych o radykalnym jego zmniejszeniu.

3. W walce z przestępczością należy wyraźniej eksponować rzeczywiste jej źródła, a nie wskazywać na proste substytuty, takie jak "liberalne kodeksy", "niskie kary", "łagodna praktyka sądowa", których rygorystyczna korekcja nie przekłada się na mniejszą liczbę popełnionych przestępstw, lecz na większą liczbę zdobytych głosów i społecznego aplauzu. Nawiązując do koncepcji Petrażyckiego, tj. polityki prawa jako idei takiego kształtowania treści prawa, aby należycie spełniało ono swe funkcje, sprzeciwiłbym się określaniu wizji karnoprawnych „wychodzących naprzeciw oczekiwaniom społecznym", czyli abstrahujących od wymogów racjonalnej wiedzy naukowej — mianem „polityki prawa". W rozumieniu Petrażyckiego nie ma tutaj polityki prawa, lecz prawo polityki.

See other sites: Więzienia świata

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: O karze śmierci Kara śmierci i funkcja sprawiedliwościowa kary

Comment on this article..   See comments (9)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto