Aby wzmocnić czar Wilhelm oddał na służbę zakonną swoją córkę i obiecał ufundować w podbitej Anglii opactwo.

Z drugiej strony ekskomunika papieska wyraźnie pogorszyła morale w armii Harolda, który naraz utracił swój dotychczasowy wigor przywódczy. Harold najprawdopodobniej został poinformowany o ekskomunice na kilka dni przed decydującą bitwą pod Hastings. Poemat Carmen de Hastingae Proelio (1067) biskupa Amiens, Guya, ukazuje Harolda w czasie bitwy w stanie szoku, jako zobojętniałego obserwatora całego starcia. Zniknął Harald sprzed dwóch tygodni, który zniszczył wojska wikingów.

Bitwę pod Hastings poprzedziła uroczysta msza święta odprawiona w obozie najeźdźców. Na jej zakończeniu natchnioną przemowę wygłosił Wilhelm, który następnie założył relikwie otrzymane od papieża i dał sygnał do ataku.

Po zwycięskiej bitwie krzyżowiec papieża Aleksandra rozpoczął ujarzmianie kraju, które znaczone było pogromami i grabieżami. Na początku spalono miasto Romney. Ekskomunikowany za niezależność arcybiskup Canterbury Stigand jako pierwszy możny przeszedł na stronę zwycięzcy, co jednak nie uchroniło go w 1070 r. przed zemstą legatów papieskich i Stigand spędził resztę życia w więzieniu. W drodze do Yorku Wilhelm palił i niszczył wszystko. Miasto York zostało zamienione w bezludne zgliszcza na wiele następnych lat. W ciągu następnych kilku lat możnowładcy anglosascy zostali zastąpieni przez przybyszów z kontynentu. Anglosasi zostali uznani za podludzi. Za zabicie Normana groziła wyższa kara aniżeli za Anglosasa. Ludność bezlitośnie zaczęła być gnębiona wysokimi podatkami.

Pożoga całej Anglii i zniszczenie Anglosasów otwarły jednak przed papieżem drogę do upragnionej „rewolucji moralnej" tamtejszego Kościoła. Wszak święty cel uświęca każdy środek.

Sławomir Leśniewski w Polityce pisze o tym podboju, że było to „Wspaniałe podsumowanie epoki wikingów". Rzecz to nader względna. Zależy z której strony się temu przyglądać...

Na szczęście przypadek sprawił, że drugi normański król Anglii był zdecydowanie bardziej wolnomyślny aniżeli pierwszy. Wilhelm II Rudy (1087-1100), syn Wilhelma Zdobywcy, był najprawdopodobniej gejem (nie miał żony, nawet nieślubnych dzieci, a zgorszeni kronikarze narzekali, że jego dworem trzęśli „cudzołożnicy i sodomici"), który zahamował „rewolucję moralną" angielskiego Kościoła. Wadził się z Kościołem na różnych polach. Jednym z nich była jego zgoda na powrót ochrzczonych Żydów na łono judaizmu, czym wywołał atak arcybiskupa Canterbury Anzelma, któremu odpowiedział, że "nienawidził go wczoraj, nienawidzi go dzisiaj, i będzie go coraz bardziej nienawidził jutro i w każdy kolejny dzień". Ku chwale Pana ręka boska dopadła jednak bezbożnego geja: po jednym z polowań znaleziono go dopiero na drugi dzień ze strzałą w okolicach serca. Ludzie Kościoła niezwłocznie odtrąbili sukces karzącej „ręki Boga" za grzeszne życie króla.

Zostawmy teraz angielską linię normańską i wróćmy na Półwysep Apeniński. Całkowite załamanie stosunków papiesko-normańskich miało miejsce w związku z umacnianiem się Normanów na południu Italii

W lipcu 1127 r. umarł bezdzietnie William II, Książę Apulii. Po jego śmierci jednocześnie dwa ośrodki polityczne wysunęły pretensje do jego dominium: kuzyn Roger II Sycylijski oraz Święta Matka Kościół w osobie Honoriusza II. Obie strony utrzymywały, że wolą zmarłego było przekazanie jego dóbr właśnie im.

Rozpoczęła się wojna.

Kiedy papież otrzymał wieść o tym, że Roger wylądował w Italii, był właśnie po przegranej walce z jednym z lokalnych baronów normańskich pod Arpino. Niezwłocznie jednak wyruszył w kierunku Benewentu, aby zapobiec połączeniu się lokalnych wojsk normańskich z Rogerem. Książę sycylijski nie chciał konfrontacji z papieżem i zaproponował układ, wysyłając jednocześnie bogate dary do Namiestnika Chrystusa: oferował apulijską Troię i Montefusco w Kampanii, w zamian za uznanie go nowym księciem Apulii. Odpowiedzią papieża była groźba ekskomuniki. W międzyczasie udało się papieżowi przeciągnąć na swoją stronę wielu lokalnych szlachciców. W listopadzie Roger został uroczyście ekskomunikowany. W obliczu tego, Sycylijczyk musiał wracać na wyspę po posiłki przeciwko wzmocnionemu papieżowi. 30 grudnia 1127 r. papież ogłosił kolejną krucjatę, która miała być skierowana przeciwko nieposłusznemu władcy chrześcijańskiemu.

Roger powrócił do Italii w maju 1128 r. i kontynuował wojnę podjazdową przeciwko papieżowi, unikając frontalnej walki, w przekonaniu, że wojska papieskie zaczną sukcesywnie dezerterować i podupadać na sile. Papież zrozumiał, że nie uda mu się przyłączyć Apulii do Państwa Kościelnego. Wysłał więc swoich negocjatorów do Rogera: kardynała Aimeryka i Cencio II Frangipane, aby zawarli tajne porozumienie. Układ był taki: Roger zostanie przez papieża zatwierdzony jako książę Apulii w zamian za hołd i przysięgę wiary. Nim jednak do tego doszło, papież umarł

Kolejnym zwycięskim papieżem został Innocenty II (1130-1143). Roger II zorganizował swą koronację na pierwszego króla Sycylii przez Anakleta II, zwanego Judaeo pontifex (gdyż wywodził się z rodziny żydowskich bankierów). Papież Innocenty niezwłocznie ekskomunikował Rogera, a w 1136 doradca papieski św. Bernard z Clairvaux zmontował wielką koalicję francusko-angielsko-niemiecką przeciwko królowi Sycylii. Roger II przetrwał jednak ten najazd.

W 1139 r. Innocenty postanowił wziąć sprawy we własne ręce. Zebrał olbrzymią armię i ruszył latem 1139 r. na Rogera II. Został pokonany przez syna Rogera i jedynie tysiąc jego rycerzy w wyśmienitej bitwie 22 lipca tegoż roku w starciu nieopodal Monte Cassino. Trafił wówczas do niewoli. Uwolniono go trzy dni później, kiedy podpisał Traktat z Mignano, który kończył dziesięcioletnią wojnę Rogera z koalicją papieską. Papież został zmuszony uznać prawa Rogera do Sycylii, Apulii i Kalabrii.

Oczywiście nie oznaczało to kapitulacji papiestwa w sprawie sycylijskiej.

Rewizji układu postanowił dokonać papież Lucjusz II. Do spotkania króla Rogera II z papieżem doszło w Ceprano w czerwcu 1144 r. Papież przypomniał wówczas królowi, że formalnie jest jego wasalem i jako taki winien użyć swojego miecza na buntowniczym ludzie Rzymu. Na swoje nieszczęście papież zażądał jeszcze od króla zwrotu księstwa Kapui. W odpowiedzi na to Roger wysunął kontrroszczenia wobec dalszych ziem Państwa Kościelnego. Rozstali się w wojowniczych nastrojach. Roger II wezwał swojego syna Rogera III, księcia Apulii, aby uderzył na papieską Kampanię. Ten zaś posłał angielskiego generała, Roberta z Selby, który już wcześniej prowadził kampanię karną przeciwko papieskiemu Benewentowi. Robert podbił Kampanię a papież został zmuszony do kapitulacji i zawarcia siedmioletniego rozejmu z Normanami (wrzesień 1144).

Tym samym nieudana próba wymuszenia na swoim „wasalu" rozprawy z ludem rzymskim, jeszcze bardziej ośmieliła republikanów. Kiedy papież skapitulował przed Sycylijczykiem, Senat Rzymu skorzystał z okazji i ogłosił swą „starożytną niepodległość", erygując Republikę Rzymu, odrzucającą jakąkolwiek świecką władzę papieży.

Na tym wypada zakończyć wątek normański w historii papiestwa, gdyż od tego czasu przez najbliższe pół wieku wrogiem nr 1 papiestwa stała się świecka Republika Rzymu — najwyższy wzlot obywatelski średniowiecznej Italii. Papież Lucjusz nie mógł już myśleć o Sycylii, kiedy zwykła ludność pozbawiła go Rzymu i sprawiła mu symboliczny koniec: Lucjusz II zginął od kamienia, kiedy wraz z armią papieską podjął nieudany szturm na odrodzony po wiekach Senat rzymski, na Kapitolu. O średniowiecznej Republice Rzymskiej napiszę innym razem.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wzburzona cyberprzestrzeń Teoria rozbitej szyby znalazła potwierdzenie w czasie londyńskich zamieszek

Comment on this article..   See comments (4)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto