Projekt, który zrealizowano, nie miał charakteru teoretyczno-naukowego. Jego celem nie była wszechstronna diagnoza pozytywnych i negatywnych zjawisk związanych z wprowadzeniem w 1990 r. nauczania religii do szkół publicznych ^{[ 1 ]}. Projekt ten miał charakter a s p e k t o w y, to znaczy, że jego celem było zbadanie, czy nauczanie religii w szkołach nie generuje zjawisk i zachowań zagrażających konstytucyjnym gwarancjom wolności sumienia i wyznania. O zagrożeniach tych wiele mówiono w czasie debat publicznych towarzyszących wprowadzaniu religii do szkół, i to często niezależnie od opcji światopoglądowych przyjmowanych przez strony dyskursu.

Badania socjologiczne, traktowane jako jeden z instrumentów racjonalnej polityki stanowienia prawa, są narzędziem, które pozwala weryfikować zasadność zastrzeżeń zgłaszanych w czasie wprowadzania określonych regulacji prawnych. Pięć i pół roku funkcjonowania nowych rozwiązań dotyczących nauki religii w szkołach (zresztą kilkakrotnie w tym czasie modyfikowanych) stanowi wystarczający okres, by rozwiązania te na tyle okrzepły, aby przyjrzeć się im od strony praktyki.

Projekt składał się z czterech części.

1. Pierwszą stanowiły socjologiczne badania ankietowe dotyczące poglądów i doświadczeń respondentów w zakresie respektowania wolności sumienia w szkole publicznej.
2. O ile część pierwsza miała dostarczyć ogólnej i statystycznej wiedzy na temat występowania pewnych zjawisk i ewentualnie określić ich zakres i rozmiary, o tyle w części drugiej, realizowanej za pomocą wywiadów pogłębionych przeprowadzanych z osobami pokrzywdzonymi, chcieliśmy określić mechanizm zjawiska i zebrać bardziej konkretne informacje na temat przejawów nierespektowania zasady wolności sumienia w szkołach.
3. Część trzecia poświęcona była analizie wybranych podręczników i książek zalecanych do nauki przedmiotów związanych z przekazywaniem wiedzy i postaw: lekcji wychowawczych, wiedzy o społeczeństwie, filozofii i etyki, oraz przekazywaniem treści związanych z przygotowaniem do życia w rodzinie. Recenzje tych materiałów dotyczyły obecności w nich i proporcji treści światopoglądowych.
4. Część czwarta poświęcona została analizie dokumentów i wycinków prasowych dotyczących nauczania religii w szkole.

Część pierwszą i drugą projektu, tzn. sondaż i wywiady socjologiczne, zrealizował zespół badawczy kierowany przez dr. Wojciecha Pawlika z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Recenzentami podręczników i książek, o których mowa w punkcie 3, byli: prof. dr hab. Teresa Hołówka, filozof z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, oraz prof. dr hab. Krzysztof Kiciński, socjolog z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Analizę dokumentów i prasy — jako część projektu realizowaną przez Stowarzyszenie na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo „Neutrum" — wykonała Anna Wolicka przy współpracy Krystyny Gorzkowskiej.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wyniki sondażu socjologicznego Petycja uczniów w sprawie symboli religijnych w szkole

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word