- świadomy i aktywny — uczucie świadomości i wzbudzenie energetyczne organizmu,

- nieświadomy z automatyczną aktywnością — brak świadomości i energetyczne wzbudzenie,

- relaks, marzenie lub marzenie senne — świadomość i brak wzbudzenia energetycznego,

— głęboki sen — brak świadomości i energetycznego wzbudzenia.

Te stany zmieniają się cyklicznie tworząc podstawową cykliczność ludzkiego życia. Cykle te charakteryzują się odpowiednio zróżnicowaną regularnością oraz zmieniają się przeważnie w sposób łagodny (rozmyty) w zależności do cyklicznych zmian dzień/noc i innych naturalnych cyklicznych procesów.

Zgodnie z naszą analizą struktury zdania warunkowego, innymi ważnymi uczuciami oceny są uczucia wiary, wątpliwości, pewności i niepewności, które tworzą racjonalny i efektywny mechanizm ludzkiego zachowania w niepewnych warunkach. Z punktu psychologii innymi ważnymi rodzajami uczuć są również uczucia potrzeb i motywacyjne. Uczucia potrzeb są podstawowymi i istotnymi elementami albo funkcjami ludzkiego umysłu, które określają kierunki wszystkich fizycznych i umysłowych aktywności człowieka. Dlatego analiza i selekcja uczuć potrzeb jest podstawą do tworzenia uczuć motywacyjnych, które determinują osobowe cechy zachowania każdego człowieka. Teoretycznie możliwe jest przewidzenie reakcji człowieka na określony bodziec, jeżeli znana jest osobowość tego człowieka. Jednak w rzeczywistości nie jest możliwe dokładne poznanie osobowości danej osoby, ponieważ ludzki system motywacji zawiera ogromną liczbę elementów i ich różnych korelacji tworząc ograniczony, ale nieprzeliczalny zbiór zmiennych i możliwości.

Te bardzo ogólne charakterystyki uczuć uwypuklają wielką naturalną elastyczność (giętkość) ludzkiego umysłu. Wynikiem tego przyjmujemy, że jego uniwersalną cechą jest sztywność, która określa następującą własność systemu lub procesu: im system jest bardziej sztywny, tym jego charakterystyki lub zachowanie trudniej zmienić, oraz odwrotnie. Ogólnie ludzki umysł może funkcjonować w zakresie sztywności od bardzo sztywnej do bardzo miękkiej. Podobnie indywidualne uczucia mogą funkcjonować w tym zakresie sztywności, lecz ich funkcjonowanie może być różnorodnie bardziej zależne lub niezależne od ogólnej sztywności ludzkiego umysłu. Przeciętna cecha sztywności to elastyczność.

3. Istota funkcjonowania naturalnych procesów

Kluczem modelowania dowolnego procesu lub systemu jest relacja podmiot-przedmiot, która jest podstawowym elementem struktury zdania warunkowego, a szczególnie zdania oznajmującego. Relacja ta w sposób elementarny i syntetyczny odzwierciedla w ludzkim umyśle dokonywanie się zmian, które człowiek obserwuje i doświadcza. Relacja ta zachodzi między elementami, systemami lub zjawiskami i pojawia się jako nieograniczony zbiór relacji, które zmieniają się stopniowo od bardzo sztywnych i niszczących poprzez elastycznych i miękkich aż do niezależnych form.

Jeżeli założymy, że abstrakcyjne pojęcie siły 'F' jest modelem systemu charakteryzującym się podmiotowymi cechami, które powodują zmiany 'q' parametru 'p' innego systemu posiadającego cechy przedmiotowe w stosunku do poprzedniego systemu, to możemy zdefiniować, że dla ciągłego procesu, sztywność albo wytrzymałość przedmiotowego systemu na działanie siły 'F' jest wyrażenie (pochodna) IR_F=dF/dq_p. Z drugiej strony wyrażenie IR_q=dq_p/dF opisuje sztywność, lub stałość, lub intensywność procesu zmian 'q_p'. Kiedy sztywność systemu IR_F=dF/dq_p jest odpowiednio wielka i IR_q=dq_p/dF jest mała, to my uważamy ten system za względnie stały obiekt albo cząstkę. Natomiast, kiedy IR_F=dF/dq_p jest odpowiednio małe i IR_q=dq_p/dF jest wielkie, to system jest uważany za proces lub przepływ. W przypadku, kiedy sztywność równa jest zeru, to siła 'F' i zmiany 'q' są od siebie niezależne. Dodatkowo należy zaznaczyć, że parametry 'F' i 'q' reprezentują ilościowe miary sił i zmian, oraz ogólnie sztywność może być ilorazem dwóch dowolnych parametrów systemów i procesów.

Następną ważną ekstensywną cechą relacji podmiot-przedmiot jest energia (aktywność). Elementarny i syntetyczny model tej własności to wyrażenie dE=dW=dFdq, gdzie parametry 'F' i 'q' są elementami przestrzeni jednowymiarowej wyznaczonej przez liczby rzeczywiste. Przykładowo, w ekonomii ważnymi energiami są zysk i straty. Te matematyczne opisy relacji podmiot-przedmiot są podstawami w rozwiniętych modelach nauk ścisłych. Natomiast jest ewidentnym, że wszystkie nauki bez wyjątku używają relacji podmiot-przedmiot w jej naturalnej formie.

Szczególnym rozwinięciem relacji podmiot-przedmiot jest pojęcie 'pole sił', które jest tworzone przez przynajmniej dwa zróżnicowane bieguny. Ekonomia jest bardzo ważnym społecznym polem sił, bez którego społeczeństwo nie może istnieć. Najbogatsze i najbiedniejsze klasy społeczne tworzą jego dwa bieguny. Bardzo ważnym parametrem każdego pola sił jest różnica między jego biegunami, która determinuje jego siłę. W ekonomii różnica między najbogatszymi i najbiedniejszymi warstwami społecznymi determinuje siłę ekonomii oraz społeczną siłę pieniędzy. Im większa jest ta dysproporcja, tym siła ekonomii i natężenia społecznych procesów są większe, oraz odwrotnie, lecz zarówno przesadnie duża, jak i mała intensywność procesów społecznych prowadzi do zniszczenia społeczeństwa.

Następne syntetyczne podejście do modelowania relacji podmiot-przedmiot prowadzi do wniosku, że wzrost jest najbardziej podstawowym i syntetycznym ruchem (zmianą) każdego systemu, procesu lub obiektu, ponieważ ich każdy ruch można zredukować do wzrostu jednego lub wielu ich parametrów. Rozumiemy, że wzrost jest zwiększeniem i/lub zmniejszeniem wartości danego parametru. Dlatego, pojęcie wzrost jest „chyba uszczegółowieniem a nie uogólnieniem" pojęć 'ruch' i 'zmiana'. Pojęcie wzrostu jest kluczowym pojęciem we współczesnych społeczeństwach, ponieważ odzwierciedla bardzo powszechną i ważną motywację współczesnych ludzi. Ponieważ wzrost syntetyzuje wszystkie istniejące procesy w przyrodzie, dlatego może on być użyty do analizy wszystkich procesów bez wyjątku. Jest ewidentnym, że istnieją następujące rodzaje wzrostu:

1. monotoniczne zwiększanie lub zmniejszanie,

2. przemienne periodycznie zwiększanie i zmniejszanie, które nazywamy cyklicznym wzrostem, i który może być regularny lub nieregularny.

Ta klasyfikacja koreluje z teorią sterowania, która wyróżnia monotoniczne zbieżne i rozbieżne oraz cykliczne zbieżne i rozbieżne sterowanie.

Ponieważ wszystkie systemy i procesy posiadają otoczenie, dlatego nawet najmniejszy pozytywny wzrost (zwiększenie) musi posiadać odpowiednio zrównoważony negatywny wzrost (zmniejszenie) w otoczeniu i/lub systemie. Dlatego procesy zwiększania wymuszają lub stymulują procesy zmniejszania, a procesy zmniejszania pozwalają na rozwijanie się procesów zwiększania. Jednak, zawsze nieograniczony każdy monotoniczny ciągły proces prowadzi do zniszczenia systemu i procesu.

Logiczne rozwinięcie prezentowanych elementarnych charakterystyk funkcjonowania systemów i procesów w aspekcie wzrostu prowadzi do następujących wniosków: Po pierwsze, zniszczenie otoczenia dowolnego systemu staje się bezpośrednią lub pośrednią przyczyną zniszczenia systemu, o ile system odpowiednio wcześniej nie przemieści się do innego otoczenia. W przeciwieństwie do tego zniszczenie jednego lub kilka systemów należących do pewnego otoczenia nie powoduje zniszczenia tego otoczenia. Po drugie, otoczenie każdego systemu jest odpowiednio większe od systemu, i dlatego posiada większe zdolności i możliwości zorganizowania większej siły 'F' i/lub oporów niż każdy system należący do niego.

Rys.1.Illustracja podstawowych relacji pomiędzy cyklicznymi i monotonicznymi procesami

Ponieważ zmiany w przyrodzie są nieustające, to systemy w celu wydłużenia czasu swego istnienia muszą odpowiednio dopasować wartości swych parametrów zgodnie do wszystkich ograniczeń występujących w ich otoczeniu. To jest tylko możliwe poprzez dokonywanie zmiany poprzez odpowiednie zwiększanie i zmniejszanie wzrostu ich parametrów. Ten proces zmian nazywamy procesem cyklicznym. W kontekście fizykalnym, organizacja cyklicznych procesów wydłużająca tożsamość i egzystencję systemów ma na celu konserwację energii (utrzymanie aktywności systemów na pewnym stałym poziomie, albo w ograniczonym przedziale). W przyrodzie, długo istniejące zjawiska funkcjonują na bazie cyklicznych procesów. Społeczne procesy są również cyklicznymi, ponieważ są one ukształtowane jako element względnie długo-trwałego zjawiska życia na Ziemi. Idealne cykliczne procesy konserwujące energię są harmonicznymi procesami, w których opór przeciwko przepływowi energii w obu kierunkach jest równy zeru. Popularnie, są one modelowane przez następujące różniczkowe równanie drugiego rzędu Ld˛f(t)/dt˛+f(t)=0.

Ponieważ społeczne systemy charakteryzują się zarówno monotonicznymi, jak i cyklicznymi procesami, dlatego Rys. 1. prezentuje podstawowe relacje między tymi dwoma rodzajami procesów. Cykliczna funkcja P=P(t) może reprezentować wybrany parametr jakiegoś społecznego procesu, jak na przykład poziom aktywności w społeczeństwie, która może być nazwana agresywnością. Ograniczenia L1 i L2 determinują ewolucyjny sposób realizacji procesu P=P(t). Jeżeli proces ten określa główny parametr systemu i jeżeli przesadny proces monotonicznego wzrostu zmniejsza poziom aktywności poniżej L1, to system będzie tracił swoją tożsamość i dążyć będzie do swego zniszczenia, ponieważ aktywność jego jest przesadnie mała. W celu zapobieżenia temu system potrzebuje gwałtownego wzrostu aktywności. Z drugiej strony, kiedy w jakimś cyklu proces P=P(t) rozwinie przesadnie monotoniczny wzrost aktywności powyżej L2, to to uaktywnia elementy systemu i jego otoczenia, co prowadzi do gwałtownego zniszczenia systemu.

4. Źródła i zasady moralności

Zaprezentowane w skrócie ważne uczucia, ich funkcje w życiu człowieka oraz syntetyczne modele funkcjonowania procesów w przyrodzie prowadzą do wyselekcjonowania następujących podstawowych czynników najbardziej wpływowych na zachowanie się człowieka i kształtowanie się systemów moralnych:

1. różnica między biegunami najbardziej ważnych społecznych pól sił determinująca siłę społecznego systemu i intensywność (agresywności) społecznych procesów;

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Źródła moralności Na początku była moralność...

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word