Immanuel Kant postawione przed sobą zadanie zrealizował połowicznie — dobro zracjonalizował. Określił je jako odstępstwo od zasad moralnych dyktowanych przez rozum praktyczny. Jednakże nie przedarł się do prawdziwych korzeni zła. Owe korzenie są niepoznawalne, choć o ich istnieniu wątpić nie można — creatio ex nihilo do zła nie przystaje, ma ono swoją przyczynę, ale jeszcze dla nas niewidzialną. Stanowi ona pewnego rodzaju granicę w naszym poznawaniu samego siebie. Z rozważań Kanta — w moim mniemaniu — płyną dwa wnioski, jeden pozytywny, drugi negatywny. Zacznę od negatywnego. Mianowicie, to, że czynimy zło, że kierujemy się ku pobudkom niemoralnym, „zawdzięczamy" posiadanej przez nas wolności, autonomii woli. Wolność, która zawsze była i sądzę, że wciąż jest postrzegana jako ogromna zaleta, jako to, co nas — ludzi -wyróżnia spośród innych zwierząt, okazuje się być powodem czynienia zła. Albo inaczej — nasza ludzka słabość nie pozwala nam z wolności korzystać w sposób właściwy, godny jej posiadania. Zaś pozytywną konsekwencją tkwienia skłonności do zła w człowieku jest także istnienie w nim skłonności do dobra. Historia poczynań ludzkości pokazuje mnóstwo przelanej krwi, ale także ogromną liczbę wartościowych czynów.

Dla wielu ludzi "zło nie zawiera w sobie nic patetycznego, żadnej grozy ani wzniosłości, jest rzeczowe i oschłe, wskazuje dokładnie na rzecz, o którą chodzi, zwyczajnie, tak samo, jak słowo „kamień i słowo "chmura".[...]Zło jest rzeczą, zwyczajnie, jak rzecz" ^{[ 13 ]}. Zło jest jakby korelatem człowieka, znajduje się w człowieku z racji, że jest on wolny, kusi go, nęci, nie poddaje się, aby wygrać z dobrem. Przywykliśmy wszyscy do jego istnienia. Ktoś by powiedział, że dlatego nie warto jeszcze o nim prowadzić dyskusji, pisać książek i esejów, rozmyślać. Ja twierdzę, że wręcz przeciwnie, właśnie, dlatego i tylko, dlatego NALEŻY o mim pisać, czytać, myśleć, aby może wreszcie dotrzeć do owej podstawy, na której Kant się zatrzymał, do muru, który uda się kiedyś przebić i tym samym usunąć przyczynę zła i uczynić świat lepszym. A na razie"przyznaję z całą pokorą, że nie rozumiem, dlaczego świat jest tak, a nie inaczej urządzony. Człowiek niby sam sobie jest winien: dano mu raj na ziemi, a on zapragnął wolności i wykradł ogień z niebios, wiedząc z góry, że ściąga na siebie nieszczęście ^{[ 14 ]} .

Bibliografia:

Literatura podmiotu:

• Kant I., "Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga", Antyk, Kęty 2004.
• Kant I., "Krytyka praktycznego rozumu", PWN, Warszawa 2004
• Kant I., "Metafizyczne podstawy nauki o cnocie", Antyk, Kęty 2005
• Kant I., "Religia w obrębie samego rozumu", homini, Kraków 2007.
• Kant I., "Uzasadnienie metafizyki moralności", Antyk, Kęty 2001

Literatura przedmiotu:

• Dostojewski F., "Bracia Karamazow, Zielona Sowa, Warszawa 1993.
• Kołakowski L., „Rozmowy z diabłem", PWN, Warszawa 1965.
• Krąpiec M.A., "Dlaczego zło?", KUL, Lublin 1995.
• Kroński T., "Kant", Wiedza Powszechna, 1966.
• Nowak-Juchacz E., "Autonomia jako zasad etyczności", Monografie FNP, Wrocław 2002.
• Ossowska M., "Podstawy nauki o moralności", Altaya, Wrocław 1994.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wzmacnianie cherlaka – ekstremalna ewolucja chromosomu Y Teoria estetyczna Romana Ingardena

Comment on this article..   See comments (11)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word