Innym przykładem fatalnych skutków teokracji jest Iran, gdzie po obaleniu szacha w 1978 roku zapanował system o cechach faszystowskich: zamknięty, ale jednocześnie ekspansjonistyczny, ze stanowiącym prawo charyzmatycznym przywódcą na czele mas, skrajnie zideologizowany i mistyczny, zwalczający rozum i naukę, przedkładający zbiorowość i jej wartości nad jednostkę z jej indywidualnymi potrzebami — w Traktacie… enumeracja ta, jedna z resztą z wielu (wyliczenia są charakterystyczną cechą tej książki), ciągnie się niemal przez stronę. Jednak współcześnie zdaniem Onfraya trwa rywalizacja dwóch odmian faszyzmu: judeochrześcijańskiej i muzułmańskiej. Sytuacja wydaje się bardzo dyskomfortowa dla racjonalistów. Jak powinni się w niej znaleźć?

Zdaniem autora odpowiedź, którą zazwyczaj proponuje współczesna myśl laicka, za bardzo przypomina świecką religię. Laicyzacja państwa, edukacji, służby zdrowia czy armii (pamiętajmy, że pisze to mieszkaniec kraju, w którym nie ma wątpliwości co do realności tych procesów) to duże osiągnięcia, jednak laickie katechizmy i ceremonie, walka z kościelnymi dzwonami i próby zakazania noszenia sutanny (możemy do tego dodać pominięty przez autora, a wprowadzony niedawno zakaz noszenia burek) — wszystko to trąci dla niego chrześcijańską inkwizycją. Przypomina, że rewolucyjna dechrystianizacja zakończyła się wprowadzeniem równie głupich świąt. Stygmatyzacja wrogów przez wolnomyślicieli, prowadzona zresztą ze szczodrą wzajemnością, nie wydaje się Onfray’owi właściwą drogą. Podobnie przyjmowanie etyki chrześcijańskiej przez zaangażowany laicyzm uznaje on za pozorną zmianę, dotyczącą formy, ale nie treści. Nawet tak wydawałoby się zlaicyzowane państwo jak Francja, pozostawia jednostkom wolność w sferze prywatnej, natomiast w obszarze życia publicznego, urzędowego, politycznego, prawnego niepodzielnie rządzi judeochrześcijaństwo.

Onfray sprzeciwia się zrównywaniu wszelkich dyskursów, logicznych i fantazyjnych, gdyż jego zdaniem w sposób nieuzasadniony afirmuje to religie z wszelkimi ich irracjonalnymi twierdzeniami. „Wywyższając fikcyjne zaświaty, poniżamy świat autentyczny, a więc ten, w którym moglibyśmy żyć szczęśliwie. Oto grzech prawdziwie śmiertelny…" — pisze nieco przewrotnie w ostatnich zdaniach zasadniczej treści książki. Choć nie robi tego wprost, wzywa do aktywnej walki z myślą religijną w ogóle, walki o lepsze życie, o afirmację hedonizmu i jednostkowej wolności. Trzeba przyznać, że jest to głos wyjątkowo głośno brzmiący w Polsce. Radykalizm postawy, którą tak klarownie prezentuje Michel Onfray, krzepi serce ateisty w konserwatywnym kraju zdominowanym przez religię.

Michel Onfray: Traktat ateologiczny. Fizyka metafizyki. Przeł. i wstępem opatrzył Mateusz Kwaterko. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2008, stron 244.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Dzika gospodarka małżeńska konsystorzy katolickich Bitwa o Anglię

Comment on this article..   See comments (7)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Jarosław Klebaniuk Doktor psychologii; adiunkt w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego; autor ponad pięćdziesięciu artykułów naukowych z zakresu psychologii społecznej; redaktor pięciu książek, w tym „Fenomen nierówności społecznych” i „Oblicza nierówności społecznych”; w latach 2007 – 2010 członek Komitetu Psychologii PAN; pisuje także prozę; publikował m. in. w „Akcencie”, „Bez Dogmatu”, „Kresach” i „Lampie”.  Number of texts in service: 14  Show other texts of this author  Newest author's article: Jak Niemcy Polakom Żydów...