Znaczna część piękna Partenonu została ograbiona przez Lorda Elgina.

„Lord Thomas Bruce Elgin żyjący w latach 1766 — 1841, pochodzący ze Szkocji, był brytyjskim Ambasadorem przy Wysokiej Porcie w Istambule w latach 1803 — 1812. Przybywszy do Grecji i uzyskawszy zgodę - "firman" od ottomańskiego władcy, ogarnięty „pasją" archeologiczną i kolekcjonerską, wywiózł do Anglii posągi Fidiasza, fragmenty fryzu panatenajskiego i metopy z Partenonu (76m), Kariatydę z Erechtejonu, część fryzu ze Świątyni Ateny Nike na Akropolu oraz dużą liczbę fragmentów kolumn, reprezentujących wszystkie style architektoniczne.

Według rządu tureckiego firman wystawiony lordowi Elginowi nie upoważniał go do zdejmowania rzeźb z budowli greckich podczas jego ośmioletniego pobytu w Atenach. Pomniki Partenońskie (Τα Γλυπτά του Παρθενώνα), zwane Marmurami Elgina (Elgin's Marbles, Elgin's Collection), lord Thomas Elgin sprzedał rządowi angielskiemu. Wystawienie Rzeźb Partenońskich w British Museum w Londynie w 1816 r. było jedną z pierwszych konfrontacji oryginałów z wieloma kopiami posągów antycznych znajdujących się w muzeach Rzymu. Przywieziona wtedy również przez Elgina Kora (czyli Kariatyda) z Erechtejonu zachwycała zwiedzających swoim oryginalnym artyzmem". ^{[ 5 ]}

Przez ostatnie trzydzieści lat (dla przypomnienia starożytnym Grekom wzniesienie Partenonu wraz z rzeźbami zajęło mniej niż dziewięć lat) ekipa archeologów stara się naprawić błędy przeszłości. Wszystkie bębny kolumn, które zostały podczas ostatniej restauracji omyłkowo połączone ze sobą zostały zdjęte z nieprawidłowo przyporządkowanych im miejsc i skatalogowane zgodnie z przydzielonym im numerem w systemie komputerowym. Kiedy fragment zostaje odnaleziony i po nadaniu mu odpowiedniego numeru zostaje sfotografowany i umieszczony w systemie komputerowym. Do 2009 roku skatalogowanych zostało 5.500 elementów Partenonu z pełną dokumentacją dotyczącą stopnia zniszczenia, korozji, wysokości, wagi, pęknięć, znamion jak również wypełnienia. Archeolog Paraschi Kathy zajmująca się restauracją Partenonu ma nadzieję przy ich pomocy odtworzyć jego dwie wewnętrzne ściany. Każdy kawałek marmuru, który pochodzi z Partenonu zostanie wykorzystany w jego rekonstrukcji. Ekipa rekonstruująca wykorzystuje technikę nadbudowy nad antycznym fragmentem przy wykorzystaniu marmuru z tych samych złóż z jakich czerpali starożytni Grecy, które znajdują się około 17 kilometrów od Akropolu. Przy restauracji nowy kawałek marmuru jest odpowiednio przycinany i po wielokrotnych próbach wreszcie dopasowywany do antycznego elementu techniką, którą znali już starożytni, a którą używali do łączenia ze sobą dwóch nowych bloków marmuru. Wewnętrzną stronę nowego elementu, który ma zostać dopasowany do starego pokrywa się czerwoną gliną, tak, że przy zetknięciu nowego bloku z antycznym kawałkiem powstają znaki na glinie. Wówczas rzeźbiarze ręcznie żłobią zaznaczone miejsce i w efekcie dopasowują blok. Przy rozdzielaniu bębnów kolumn pierwszy raz od 2.500 lat ekipa Paraschi odkryła doskonale zachowane łącznie bębnów przez starożytnych budowniczych. W centrum bębna znajdował się rzeźbiony kloc z drewna cedrowego z wystającym z niego kolejnym cylindrycznym. Kolejny bęben kolumny znajdujący nad tym ma wnękę tak, by po złączeniu bloki idealnie do siebie przylegały.

Również rodzaj drewna nie został wybrany przez starożytnych przypadkowo. Wiedzieli oni, iż drewno cedru ma największą odporność na zmienne temperatury i warunki pogodowe. Dlatego też współcześnie ten rodzaj drewna jest chętnie używany do budowy zewnętrznych konstrukcji jachtów, która jest narażona na kontakt z wodą morską. Obecnie te starożytne drewniane kloce łączące bębny kolumn zastąpione zostały nowymi z tytanu.

Efektem tego specyficznego starożytnego sposobu łączenia była ledwo dostrzegalna gołym okiem linia wzdłuż łącznia -cieńsza od włosa.

Pomimo, iż archeolodzy uczynili wielki postęp i odnaleźli odpowiedź na wiele nurtujących ich pytań wciąż brak odpowiedzi jak starożytni budowniczowie zbudowali Partenon bez jakiegokolwiek planu architektonicznego.

„Kilka lat po rozpoczęciu odbudowy Partenonu, naukowiec z University of Pennsylvania — Lothar Haselberger był na wycieczce zwiedzając Świątynię Apollina. Zauważył to, co wydawało się być wzorem słabych zarysowań na marmurowych ścianach. "W oślepiającym słońcu rano rysy są niemal niewidoczne, jak odkryłem, ku mojej początkowej frustracji, kiedy ich poszukiwałem. Gdy jednak słońce zmieniło swoje położenie i zaczęło kłaść się na powierzchni, ujrzałem jednak delikatną siatkę drobno wygrawerowanych linii, która zaczęła się wyłaniać." Haselberger wspomina: „Nagle zobaczyłem szereg kręgów, które odpowiadały dokładnie kształtowi podstawy kolumny z przodu świątyni." Zrozumiał, że odkrył starożytny odpowiednik planu architektonicznego. Manolis Korres ^{[ 6 ]} uważa, że starożytni Ateńczycy prawdopodobnie opierali się na rzeźbionym rysunku podobnym do tego w Didyma ^{[ 7 ]} przy budowaniu kolumn Partenonu". ^{[ 8 ]}

Odkrycie planu architektonicznego sprzed dwóch i pół tysiąca lat, pomogło nie tylko w rozwiązaniu zagadki jak połączyć na powrót poprawnie elementy Partenonu, lecz pozwoliło również na odkrycie sposobu myślenia starożytnych budowniczych. Wyjaśniło również jak architekci Peryklesa  byli w stanie zaprojektować i stworzyć budynek będący ucieleśnieniem idei piękna i perfekcji.

Trzydzieści lat pracy nad Partenonem to nie koniec. Kathy Paraschi przewiduje, że prace nad Partenonem zostaną zakończone w ciągu kolejnych siedmiu lat ( ok. roku 2019). Ciągle jeszcze jednak przed naukowcami długa droga, a natura nie szczędzi niespodzianek — oprócz trzęsień ziemi dużym zagrożeniem dla Partenonu są kwaśnie deszcze, które rozpuszczają marmur. Jak zapobiec temu problemowi? Naukowcy zapewne znajdą sposób na ochronę Partenonu również i przed tym zagrożeniem.

Comment on this article..   See comments (7)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Anna Macha – Aslanidou Doktor filozofii. Absolwentka Wydziału Nauk Społecznych, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, gdzie również obroniła pracę doktorską.  Number of texts in service: 10  Show other texts of this author  Newest author's article: Książę Machiavellego – władca bezwzględny w działaniu