Leszek Lerch, ekspert z kancelarii Ernst & Young, taką formułował prognozę w październiku 2007: „Polska energetyka będzie się opierała na węglu kamiennym i brunatnym. Tu nic się nie zmieni. Stąd coraz pilniejsza staje się potrzeba budowy nowych kopalń, bo inaczej po prostu zabraknie węgla elektrowniom, które z powodu stawiania nowych bloków energetycznych szybko będą teraz zwiększać zapotrzebowanie na paliwo…" (Dziennik, 19.10.2007).

Jak wiemy dziś, sprawy poszły w innym kierunku. Firmy energetyczne nie tylko nie budują nowych bloków węglowych, ale i redukują zamówienia na polski węgiel. Kompania Węglowa co roku kontraktuje coraz mniej węgla w sektorze energetycznym. W 2006 roku były to 22 mln ton, w 2008 — 18 mln, w 2009 — 14 mln, a w 2010: 10 mln. To chora energetyka jest źródłem problemu. Prognoza Lercha z 2007 była (i jest!) poprawna ekonomicznie, przy założeniu racjonalnej polityki państwa w zakresie budowania bezpieczeństwa energetycznego.

Pośmiertne życie „trwale nierentownych"

Kopalnia węgla kamiennego koksującego Morcinek na Śląsku Cieszyńskim została zlikwidowana w 1998. Była to pierwsza kopalnia, którą zamknięto i rozebrano. Prof. Antoni Tajduś, rektor AGH, apelował wówczas o „usypianie" zakładów górniczych, by do wydobycia można było wrócić, gdy zmieni się koniunktura. Politrucy nie chcieli o tym słyszeć i w maju 2000 wysadzono wieże szybowe.

Później bronili tej decyzji podobnie jak minister Jerzy Hausner, który stwierdził, że decyzja „była słuszna w momencie jej podjęcia". Abstrahując już od lekceważenia jakiegokolwiek myślenia strategiczno-perspektywicznego likwidatorów, należy stwierdzić, że nawet taka linia obrony jest chybiona, gdyż decyzję o całkowitej likwidacji podjęto pomimo, że wiedziano, iż wydobyciem „z trwale nierentownej" kopalni zainteresowani są Czesi. W ten sposób zniszczono kopalnię, która nie była „trwale nierentowna", tylko trwale niedoinwestowana. Była to kwestia dokończenia budowy szybu na głębokości 1100 m (250-300 mln zł; warto przy tym zauważyć, że na operację likwidacji kopalni wydano 60 mln zł, zaś aktualny koszt budowy nowej kopalni to 1,5 mld zł), czyli dokończenia drugiego etapu budowy kopalni, który został zarzucony na początku lat 90. w ferworze wyprzedaży i niszczenia polskiego przemysłu. Jak zauważył Władysław Macura: „W Kaczycach pod ziemią leży 200 mln ton węgla, którego wartość wynosi grubo ponad 60 miliardów złotych. A trzeba dodać, że to najlepszy węgiel koksujący w Europie" ^{[ 6 ]}.

W październiku 1999 spółka Karbonia PL należąca do czeskiej New World Resources zawarła ze Skarbem Państwa umowę użytkowania górniczego na terenie likwidowanej kopalni. 28 stycznia 2000 otrzymała ona od ministra środowiska koncesję na 23-letnie rozpoznanie i wydobycie metanu ze złóż węgla kamiennego. Wydobycie gazu rozpoczęli w 2004 i do 2008 był on dostarczany do czeskiej spółki gazowej Green Gas DPB na potrzeby czeskiej energetyki. Karbonia sprzedaje także prąd z polskiej elektrowni do czeskiej kopalni Darków. W lutym 2007 wystąpiła o koncesję na wydobycie węgla w zamkniętej kopalni. Resort nie zgodził się wówczas na oddanie kopalni Czechom i zaproponował wspólne przedsięwzięcie z Jastrzębską Spółką Węglową. List intencyjny pomiędzy NWR Karbonia a JSW podpisany został 16 października 2007.

W grudniu natomiast Minister Środowiska przyznał Czechom koncesję na rozpoznanie złóż. Kopalnia pewnie już dziś by działała, gdyby nie zniszczono jej infrastruktury. Czesi planują do niej dotrzeć pod ziemią, od strony czeskiej kopalni, po stronie polskiej ma być jedynie szyb wentylacyjny. W listopadzie 2012 Minister Środowiska zatwierdził dokumentację geologiczną dla złoża Morcinek 1. Wynika z niej, że dla złoża określono rezerwę węgla kamiennego o wielkości 652 milionów ton zasobów geologicznych oraz 238 milionów m³ metanu.

W listopadzie 2008 NWR Karbonia wystąpiła dodatkowo o koncesję na badanie geologiczne złoża Zebrzydowice 1, nieopodal Morcinka. Ma ono się zakończyć do 2014 i jeśli wypadnie pozytywnie, ma zaowocować inwestycją budowy nowej czeskiej kopalni w Polsce.

W marcu 2008 NWR Karbonia wystąpiła o koncesję na wydobycie węgla w zamkniętej przez Steinhoffa kopalni węgla kamiennego koksowego Dębieńsko w miejscowości Czerwionka Leszczyny, gdzie zalega ok. 190 mln t węgla koksowego. Nowy rząd nie wymagał kooperatywy z polską spółką. W lipcu Minister Środowiska przyznał jej wyłączną koncesję na 50 lat wydobycia. Czescy inwestorzy twierdzą, że „Dębieńsko" stanie się jedną z najnowocześniejszych kopalń na świecie. Tak opisują „trwale nierentowną" wg polskich podżegaczy: "Dębieńsko to flagowy projekt rozwojowy w Polsce, który zawiera największy w Europie Środkowej depozyt około 190 milionów ton wysokiej jakości zasobów węgla koksowego… Rozwój Dębieńska jest podstawą NWR, aby stać się czołową europejską firmą i sprzedawcą węgla metalurgicznego w następnej dekadzie". Koszt odbudowy szacowany jest na ok. 500 mln euro.

W czerwcu 2010 zagrożona likwidacją kopalnia węgla kamiennego Silesia w Czechowicach-Dziedzicach została przez Kompanię Węglową sprzedana czeskiemu holdingowi energetycznemu (Energetický a průmyslový holding a.s.). Eksploatację węgla, głównie na potrzeby czeskiej energetyki, wznowiono w kwietniu 2012. Jej złoża szacowane są na 200-250 mln ton.

To tylko część zabiegów wokół reaktywacji „trwale nierentownych" ofiar ministra Steinhoffa. Mimo tego wraca on ze swoim starym orędziem i głosi: „Kopalnie trwale nierentowne, gdzie występuje nadkoncentracja górniczych zagrożeń, muszą być likwidowane".

Znacznie lepiej stojący energetycznie Czesi nie tylko nie myślą o likwidowaniu kopalń z niewyczerpanymi złożami, ale planują budowę nowych kopalni. My potrzebujemy ich bardziej. Miejmy nadzieję, że uda się przeciwstawić kolejnej niszczycielskiej fali w polskim górnictwie.

Comment on this article..   See comments (32)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto