Profesor University of Chicago, Jerry Coyne, uznawany jest za drugiego po Richardzie Dawkinsie wybitnego biologa będącego propagatorem ateizmu i nieugiętym przeciwnikiem religii. W sieci nie brakuje znakomitych debat z jego udziałem. Jako biolog, Coyne wiele uwagi poświęca krytyce kreacjonizmu, który wielu Polakom wydaje się nieistotny na tle naszej kultury. Jest to tylko i wyłącznie mit — Polska jest niestety jednym z najbardziej kreacjonistycznych państw Europy. Polscy kreacjoniści biorą się nie tylko ze zwolenników nowych odmian fundamentalistycznego protestantyzmu, nie brak ich również wśród katolików, również z wykształceniem wyższym. Chodzi mi oczywiście o kreacjonizm młodej ziemi, bo z innego punktu widzenia każdy katolik jest kreacjonistom wierzącym w nadprzyrodzone podłoże ludzkiej świadomości. Jak wiemy, kreacjonistom przyświeca idea biblijnej dosłowności kosztem rzeczywistości, do czego wielu z nich oficjalnie się przyznaje. Kreacjoniści młodej ziemi, wierzą iż świat ma tylko 6 tysięcy lat i powstał w siedem dni! Co gorsza, w USA domagają się uczenia o tym w państwowych szkołach na lekcjach biologii. Innym celem krytyki Coyna jest tzw. akomodacjonizm — czyli pogląd mówiący o tym, że nauka i religia to dwa rozdzielne magisteria, które nawzajem sobie nie szkodzą i światopogląd naukowy w związku z tym nie ma prawa podważać tez stawianych przez religię. Coyne jest jednym z najbardziej zagorzałych przeciwników tego poglądu, walce z akomodacjonizmem poświęca wiele uwagi. Z polskiej perspektywy jest to bardzo istotne, gdyż akomodacjonizm wydaje się być poglądem absolutnie dominującym na uczelniach wyższych, choć nie trzeba wiele, aby go zakwestionować. Religie nie są bowiem wolne od wynurzeń na tematy dotyczące świata i człowieka. Wkraczają zatem śmiało na pole, którym powinna się zajmować nauka i trzeba mieć oczy starannie zamknięte, aby nie widzieć klęski wszystkich religijnych systemów w konfrontacji z rzeczywistością. Swoje batalie ze światem powszechnie uznawanych zabobonów prowadzi Jerry Coyne w licznych publikacjach, między innymi na łamach „New York Times", „Times Literary Supplement"> i "The New Republic", a także na swojej stronie internetowej Why Evolution Is True, z której teksty często są tłumaczone również na język polski i publikowane na portalu racjonalista.pl.

Tytuły artykułów Coyna mówią same za siebie. Przykładowo w tekście Słynny fizjolog twierdzi, że nowoczesna teoria ewolucji jest rozbita Coyne broni teorii ewolucji, która jest podważana nie tylko z perspektywy religijnej, ale i w zgodzie z modą na postmodernistyczny relatywizm. Nowa książka o Inteligentnym Projekcie to z kolei kolejny mocny głos przeciwko kreacjonizmowi, który kreacjoniści, aby ominąć prawo, zaczęli nazywać „inteligentnym projektem" udając, iż jest to gałąź nauki. Coyne przyczynił się znacząco do demaskowania „hipotezy" inteligentnego projektu, dowodząc iż: "inteligentny projekt to najnowsze wcielenie kreacjonizmu, w oczywisty sposób będące dziełem entuzjastycznych kreacjonistów, służące tylko i wyłącznie po to, aby ominąć prawne zakazy dotyczące niewłaściwej edukacji w szkołach". Najistotniejsze jednakże są artykuły Coyna walczące z ogromnie modnym w Polsce akomodacjonizmem, stanowiącym próbę uniemożliwienia podważania religijnych przesądów na gruncie nauki. Coyne krytykuje na przykład książkę Davida Brooksa Mózg nie jest umysłem, nie godząc się na podważanie w pełni materialnych źródeł świadomości, będące być może głównym celem akomodacjonizmu. O rzekomo rozdzielnym magisteriach nauki i wiary pisze też prześmiewczo w Nauka a religia: porównanie postępów. Teza artykułu jest prosta — skoro obok naukowej drogi poznania istnieje też równorzędna religijna (z czym zgadza się niestety wielu naukowców na polskich sklerykalizowanych uniwersytetach), to jakie osiągnięcia ma owa religijna droga poznania? Oczywiście każdy czytelnik Kryminalnej historii Kościoła Deschnera, czy Kryminalnej historii papiestwa Mariusza Agnosiewicza, mógłby śmiało zauważyć ujemną wręcz wartość postępu na gruncie religii. Do poglądu niektórych, iż „cuda się jednak zdarzają", nawiązuje Coyne w prześmiewczy sposób w artykule: Zagadka Adama i Ewy rozwiązana — i amputowana noga przywrócona przez Boga. Jak widać w Lourdes i innych świętych sanktuariach cuda odrośnięć kończyn nie chcą się jakoś zdarzać na oczach świadków, choć nie brakuje propagatorów wiary starających się odkurzać „rzetelne relacje z XVII wieku" o odrośniętych nogach.

Szczególnym artykułem Coyna przełożonym na polski jest Racjonalistyczny kot pisze w sprawie ewolucji człowieka. Ów racjonalny kot to nie kto inny, jak Hilli, kotka redaktorów racjonalisty.pl Koraszewskich, która ma swój własny blog na Facebooku, prowadzony nie bez pewnej pomocy Andrzeja Koraszewskiego. Tajemnicą poliszynela jest fakt, iż wybitny biolog i ateista odwiedził naszą ojczyznę również z uwagi na owego czworonoga. Próbowaliśmy Coyna ściągnąć również do Wrocławia przesyłając mu zdjęcia naszych kotów, ale niestety, skrzynka biologa okazała się mieć blokadę na większe załączniki i Coyne tym razem kieruje swoje kroki tylko do Krakowa i Warszawy, nie licząc oczywiście Dobrzynia nad Wisłą, gdzie będzie gościł u Hilli i Koraszewskich. Ogólnie na racjonaliście jest ponad 200 tekstów Coyna i wszystkie są godne uwagi.

Z publikacji książkowych wyszła po polsku książka „Ewolucja jest faktem", będąca być może najlepszą pozycją napisaną dla wyjaśnienia i obrony teorii ewolucji. Coyne jest jednym z najwybitniejszych specjalistów od specjacji gatunków i tłumaczy to zagadnienie jeszcze lepiej niż sam Dawkins. Czytając jego książkę wyobrażamy sobie, jak na Ziemi, w przeciągu milionów lat, wyrastały góry, podnosiły się morza, pustynne tereny izolowały samotne jeziora i jak, na tych wszystkich wyspach środowiskowych, dochodziło do przemian części osobników danego gatunku w inny gatunek, oderwany już od protoplastów. Zrozumienie genezy życia, w tym i własnej egzystencji, jest chyba najlepszą furtką do racjonalnej i sceptycznej wobec „jedynie słusznych" religijnych mitów postawy w życiu.

Jerry Coyne, na zaproszenie portalu racjonalista.pl, Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów, Klubu Sceptyków Polskich i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej odwiedzi dwa miasta. 12 września w Warszawie, o godzinie 18:00, Coyne da wykład Dlaczego religia i nauka są nie do pogodzenia, który będzie miał miejsce w Księgarni Psyche na ul. Chodakowskiej 19/31. Będzie to wykład ogromnie istotny z uwagę na krytykę akomodacjonizmu. 15 września odbędzie się o 13:45 wykład Coyna (nietłumaczony) Why evolution is true?, w ramach X zjazdu PSPS na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJw Krakowie. Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów organizuje też samodzielnie spotkanie z Coyne'm o 18:00, również w Krakowie, w Punkcie Ka, na ulicy Biskupiej 2. Tytuł spotkania brzmi: „Twarzą w twarz z biologiem (r)ewolucjonistą. Spotkanie z Jerry Coyne'm". Punkt Ka to nader sympatyczna kawiarnia prowadzona przez feministki i będzie w tym czasie otwarta tylko dla potrzeb spotkania z Coynem. Spotkanie będzie miało charakter luźnej dyskusji na różne tematy ze sławnym biologiem ateistą, obecni będą tłumacze. Koordynatorkami wizyty Coyna ze strony PSR w Polsce są Kaja Bryx, prezeska PSR Wrocław, Nina Sankari z PSR Warszawa, oraz niżej podpisany.

Comment on this article..   See comments (12)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Jacek Tabisz Prezes Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów. Historyk sztuki, poeta i muzyk, nieco samozwańczy indolog, muzykolog i orientalista. Publikuje w gazetach „Akant”, „Duniya” etc., współtworzy portal studiów indyjskich Hanuman, jest zaangażowany w organizowanie takich wydarzeń, jak Dni Indyjskie we Wrocławiu.  Number of texts in service: 118  Show other texts of this author  Newest author's article: Klerykalizacja, czy sekularyzacja?