Wczoraj w godzinach wieczornych w „katolickim głosie w twoim domu" wysłuchałem audycji, której autorami byli sami słuchacze. Mieli udzielić odpowiedzi, w jakiej wersji śpiewają refren pieśni „Boże coś Polskę" — w wersji „Ojczyznę naszą pobłogosław Panie", czy „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie", i podzielić się na antenie swoją refleksją na ten temat. Aby nikogo nie trzymać w niepewności od razu powiem, że wszyscy z kilkudziesięciu słuchaczy, którzy zabrali głos na antenie, jak się okazało, proszą Boga, aby zwrócił naszej ojczyźnie wolność. Nie było ani jednego słuchacza, który uważałby inaczej, ani jednego który uważałby, że nasza ojczyzna jest wolna, chociaż nie wszystko idzie po ich myśli. Jednogłośnie brzmiący chór słuchaczy RM uważa, że Polska jest krajem zniewolonym. Przez kogo? Przez Unię Europejską i jej sługusów — Tuska wespół z Komorowskim, pardon -Komoruskim. Według słuchaczy RM, obaj zdrajcy równocześnie działają w zmowie z Putinem, rozkradają kraj, zakłamują historię, okradają nas z emerytur itd. itp. ale ich największym grzechem jest walka z Kościołem i jedynie słusznym radiem. Ale wiara słuchaczy RM, prawdziwych patriotów w magiczną moc pieśni jest niezłomna, i już, już, a Pan Ojczyznę wolną raczy wrócić, więc nie mają wątpliwości jak śpiewać. Prowadzący ksiądz nie wypowiadał się wprost, ale dyskretnie dawał do zrozumienia która wersja jest właściwa, a dla najbardziej radykalnych miał ciepłe słowo.

Warto więc wiedzieć jaka jest historia pieśni, której przypisano tak magiczną siłę.

Oto fragment pierwotnego tekstu opublikowanego w „Gazecie Warszawskiej" 20 lipca 1816 roku:

Boże! Coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały
I tarczą swojej zasłaniał opieki
Od nieszczęść, które przywalić ją miały

Refren:

Przed Twe ołtarze zanosim błaganie,
Naszego Króla zachowaj nam Panie!
.…
Ty, coś na koniec nowymi ją cudy
Wskrzesił i sławne z klęsk wzajemnych w boju
Połączył z sobą dwa braterskie ludy,
Pod jedno berło Anioła pokoju.

Owe „dwa braterskie ludy" to .… my i „ruscy", Aniołem pokoju zaś … car Aleksander I, król Królestwa Polskiego (Kongresowego). Pieśń powstała na zamówienie wielkiego księcia Konstantego, adresowana była do cara Aleksandra I, a skomponowana na wzór angielskiego hymnu Godsave the King. Prawykonanie hymnu, znanego jako Pieśń narodowa za pomyślność króla, której słowa napisał Alojzy Feliński, a muzykę Jan Nepomucen Piotr Kraszewski, nastąpiło w Warszawie 3 sierpnia 1816 roku,  w imieniny „N. Cesarzowej Marii Teodorówny, matki najukochańszego monarchy naszego".

Melodia pieśni została szybko uproszczona i upodobniona początkowo do melodii pieśni religijnej Bądź pozdrowiona, Panienko Maryja, później do Serdeczna Matko, a wkrótce zaczęto śpiewać nieoficjalnie w refrenie"Naszą ojczyznę racz nam wrócić Panie". Pieśń wielokrotnie modyfikowana znana jest obecnie, jako polska, katolicka pieśń religijna — Boże coś Polskę. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku konkurowała o uznanie za hymn państwowy z Mazurkiem Dąbrowskiego.

Na koniec dwie ciekawostki.

W drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku hymn Boże coś Polskę był znany i śpiewany w wielu językach, jako pieśń religijna, a wśród narodów słowiańskich, jako pieśń patriotyczna. Żydzi przerobili ją na modlitwę, na Nowy Rok 5622 (czyli 1861), rozpoczynając słowami Boże, coś wielki Izraela naród ....

Cenzura PRL nie chciała zgodzić się na scenę z pieśnią w filmie Hubal, wersji Ojczyznę wolną.… Interweniował sam Wojciech Jaruzelski, dzięki któremu scena ocalała.

W Bibliotece Polskiej Piosenki zamieszczono 11 wersji, ale bez oryginalnej, pierwotnej, w formie hołdu dla cara.

Comment on this article..   See comments (11)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word