Słowa te zachowały się w toponimii: w Wielkopolsce mamy miejscowość Chójki, na Mazowszu jest Choja, w wielu regionach całej Polski mamy Chojna, Chojny, Chojno, Chojnowo, Chojnów itp. Zachowały się także w nazwiskach, np. Chojnacki, Hojarska.

Chójki, gmina Krzymów

Słowa te wywodzą się od prasłowiańskiego chvoja, chwojka, *chvoj-ina. Pierwotnie słowo to oznaczało coś ostrego, sterczącego, igłę, igliwie, gałęzie pokryte igliwiem, a następnie przeniesione zostało na drzewo iglaste, sosnę lub jodłę. Chwoja w znaczeniu sosna zachowała się w języku białoruskim.

Prasłowiańska *xvoja wywodzi się z kolei z praindoeuropejskiego *skhujā znaczącego 'kolec'.

Od PIE *skhujā powstał prasłowiański *xujь czyli cierń, kolec, a od niego „chuj" czyli członek w stanie wzwodu — słowo uznane za nieprzyzwoite. Efekt protestantyzacji kultury. Wbrew nadgorliwym lingwistom, jego uliczne formy są w pełni poprawne: można go zapisać jako hój, huj czy chój — po prostu w różnych gwarach różnie pisano.

Zbieżność etymologiczna „chuja" i „choinki" nie jest bynajmniej przypadkowa, gdyż choina, chojak miały bardzo wyraźne konotacje falliczne, związane z płodnością. Wyparte z kultury mainstreamowej, zachowały się w pieśniach kultury ludowej:

"Stoi mi, stoi mi
Gałązecka choiny
Pod choiną lescyna
Pod lescyną dziewcyna"

"Ożenił się Zachariaczek
Uciekła mu na chojaczek
A patrzajcie Zachariaczku
Twoja żona na chojaczku"

Choina czyli igliwie stała się symbolem wiecznej zieleni (nieśmiertelność) oraz nigdy nie opadającym (w przeciwieństwie do liści). Słowiańska wersja czekania na Godota: „Doczekasz się, jak choina opadnie".

Nie będę, nie będę
Na Jasieńka dobra
Póki nie opadnie
Chojinecka drobna.
Choć jedna opadnie,
To druga urośnie —
Nigdy nie zaginie
chojina na sośnie.

W kulturze ludowej choina stała sie symbolem poczęcia dziecka, co widać w pieśniach weselnych, w których choina wyrasta z popiołu po wianku:

"I wyrosła na tem miejscu chojina
Zapłakała panny-młodyj rodzina
I wyrosły na tem miejscu chojaki,
Zapłakali panny-młodej chłopaki."

"Wyrośnie ze mnie chojenka
Będzie mnie płakać mateńka".

Choinka jest więc symbolem płodności, lecz jej kulturowa symbolika jest znacznie szersza. Noworoczne kolędy życzące czyli świeckie pieśni związane z obchodami nowego roku, niosą najbogatszy przekaz symboliczny dotyczący choiny/sosny, wiążąc ją z dawnymi mitami kosmogonicznymi. Choina to axis mundi, oś świata, drzewo życia. ^{[ 4 ]} Grudniowa choinka wzbogaciła się o symbolikę astralną (gwiazda na szczycie), lecz zachowała swój wymiar płodnościowy. W kulturze ludowej płonąca choina symbolizowała moment utraty wianka. Wedle tradycji, rozbierana jest uroczyście w 40. dniu po narodzinach świętego dziecięcia, czyli na początku lutego.

W kulturze chrześcijańskiej najwięcej dzieci poczyna się pod choinką

Dziś rozświetlone choinki są w naszej kulturze głównym symbolem płodności, bowiem to pod nimi mamy apogeum prokreacyjne. Eksperci z MooseRoots przeanalizowali daty narodzin ponad 14 milionów osób w USA od 1936 roku do 2012 i doszli do wniosku, że najwięcej z tej liczby dzieci poczętych zostało w pierwszy dzień Bożego Narodzenia. W 2017 głośny stał się zabawny tweet przepracowanej położnej, która napisała taki apel: „Jak to możliwe, jest dopiero 5 września. Nie wytrzymam kolejnych 25 dni. Jeśli znasz albo kochasz jakąś położną, PROSZĘ PRZESTAŃ SIĘ DZIUBDZIAĆ NA BOŻE NARODZENIE!"

Oto siła kodów kulturowych! Dodajmy: racjonalnych kodów, gdyż wedle współczesnej wiedzy, kondycja plemników jest w tym okresie najlepsza, a zatem dzieci narażone na najmniejsze wady i najzdrowsze.

Widać to także w Polsce: w 2016 największa liczba urodzeń miała miejsce 13 września, czyli były to dzieci świąt grudniowych. Co istotne, nie jest to kwestia jakiegoś naturalnego, przyrodniczego cyklu, lecz kwestia czysto kulturowa. Wyraźnie widać to kulturze muzułmańskiej, kiedy największa liczba poczęć wiąże się z Id al-Fitr czyli Świętem Przerwania Postu, które jest świętem ruchomym. Zatem nie walentynkowe święto zakochanych, nie początek wiosny, nie Noc Kupały, ale właśnie Boże Narodzenie — święto choinki, prezentów, życzeń i narodzin świętego Dzieciątka — to nasze najbardziej seksowne święta, a co najmniej: najbardziej płodne. W rzeczy samej Szczodre Gody!

Przejęcie kodów płodnościowych było naturalnym etapem ewolucji całego chrześcijaństwa, które aspirowało do systemu ogólnospołecznego. Trzeba jednak podkreślić, że w choince nie ma nic sztucznego dla chrześcijaństwa, jest ona w pełni kompatybilna teologicznie i w świetle świętych pism. Tradycja katolicka wiąże choinkę z rajskim drzewem życia, które jest biblijnym symbolem axis mundi. Chrystus ukrzyżowany miał zostać na krzyżu pochodzącym z owego rajskiego drzewa. Stąd owo święte drzewko staje się jakby narzędziem zbawienia. Teologia nie zmienia jednak podstawowego faktu, że zdobione drzewko zostało przez Kościół związane z narodzinami Dzieciątka, co oznacza sakralizowanie płodności (nawet ze zwykłej kobiety narodzić się może Boże Dziecię!), co staje się silnym płodnościowym kodem kulturowym, którego opiekunem staje się chrześcijaństwo.

Właśnie dlatego walka o choinkę i o zachowanie święta Bożego Narodzenia jest nie tylko kwestią stricte konfesyjną. Jest żywotną kwestią kulturową oraz społeczną.

See other sites: Znicze czyli ogniowe święta u Słowian i chrześcijan

Comment on this article..   See comments (18)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto