***

Akta Pawła

Powstały w latach 185-195. Opowiadają o śmierci św. Pawła. Na podstawie tej opowieści Kościół przyjmuje, że Paweł zginął przez ścięcie (patrz np. Mszał Rzymski). "Taki wyrok zapadł z rozkazu Nerona, któremu Paweł już wcześniej przepowiedział: „Jeżeli każesz mnie ściąć — zmartwychwstanę i ukażę się tobie." Tak też się stało. W czasie egzekucji na ubrania żołnierzy nie trysnęła krew, lecz mleko. Po swojej śmierci wcielił Paweł swoją groźbę w życie. Pojawił się przed obliczem Nerona i powiedział: „ŤCesarzu, oto jestem, ja Paweł, bojownik Boga; nie umarłem, żyję u boku swego Boga. Ciebie natomiast dotknie wiele nieszczęść i ciężka kara, ty nędzniku, ponieważ przelałeś niesprawiedliwie krew sprawiedliwych — stanie się to już wkrótce.ť Kiedy to powiedział, odszedł od niego". Poza tym Paweł jeszcze zmartwychwstał następnego ranka. Wraz z dwoma innymi mężczyznami, niejakim Longusem i Centurionem Cestusem, stanął nad własnym grobem i wspólnie z nimi się modlił." (Nie i Amen). Do Akt Pawła należą Dzieła Pawła i Tekli

INNE

Logia (agrafy) — wypowiedzi przypisywane Jezusowi

Papirus Oxyrchynchos

Nazwa pochodzi od dawnej starożytnej miejscowości w Egipcie, położonej 180 km od Kairu. W IV i V w. istniała tam słynna gmina chrześcijańska. W roku 1897 dwóch młodych Anglików, Grenfell i Hunt dokonało odkrycia strzępu papirusu, który okazał się dokumentem przełomowym w badaniach nad początkami chrześcijaństwa. Zawierał on siedem wypowiedzi, które ówczesna gmina przypisywała Jezusowi. były one dotychczas nieznane. W tym samym roku opublikowano ten tekst pod tytułem Logia Jesu (Zdania Jezusa) — stąd później utrwaliła się nazwa logia (bądź agrafa), dla ocalałych wypowiedzi przypisywanych Jezusowi. W 1903 r. ci sami badacze odkryli kolejny papirus (również w Oxyrynchos), który zawierał dalsze pięć sentencji. Nawet jeśli zdania te nie były rzeczywistymi słowami Jezusa (co jest raczej oczywiste), odzwierciedlały jednak przekonania ówczesnych gmin chrześcijańskich.

***

List Jezusa do króla Abgara V Ukkamy z Edessy

Powstał przy końcu II w. Stanowi bez wątpienia szczyt wyczynów pobożnej fantazji. " Euzebiusz (†339), historyk Kościoła, zapewnia, że widział ten list na własne oczy (znów argument przeciwko jego rzetelności — przyp.). Otóż król Abgar — jak pisze Euzebiusz — słyszał o cudach Jezusa, a ponieważ był chory, pragnął by Jezus go wyleczył. [zakończył swój list tymi słowy: "Mówiono mi poza tym, że Żydzi szemrają przeciwko tobie i że chcą Ci szkodzić. Stolica moja nie jest wielka, ale piękna bardzo, wystarczy nam obu" — przyp.]. Z tego też powodu wysłał szybkobiegacza Ananiasza z listem do Jezusa, a ten dał Ananiaszowi natychmiast pisemną odpowiedź. Euzebiusz pisze: ŤNajlepiej osobiście wysłuchać treści tych listów, które znaleźliśmy w archiwum (w Edessie) i które przetłumaczyliśmy z syryjskiego. Mówią one, co następuje...ť.By przedstawić rzecz krótko i zwięźle: Jezus pisze, że w danej chwili nie ma czasu i musi najpierw (po swojej śmierci) udać się do nieba, ale potem pośle któregoś ze swych uczniów, który króla wyleczy. Tak też się stało. Słynna, pochodząca prawdopodobnie z południowej Francji zakonnica-pątniczka Egeriae (zwana też Aetherią czy Eucherią), która w 384 roku odwiedziła Edessę w Mezopotamii, pisała w swojej Peregrinatio Egeriae („Pielgrzymce Egerii"), że dowiedziała się od biskupa z Edessy, iż: „Król Abgar i jego następcy list Jezusa każdorazowo nosili do bram miasta, ilekroć groziło mu oblężenie. Kiedy list tam odczytywano, wrogie wojska natychmiast popadały w rozsypkę" ^{[ 1 ]} Opowieść ta miała pełnić tę samą funkcję co historia o niedowierzającym Tomaszu — miała podtrzymywać w wierze tych, którzy nie widząc na własne oczy — uwierzyli. Jako wielką ciekawostkę można podać fakt, że dzięki autorytetowi kościelnego historyka Euzebiusza, który zaświadcza o autentyczności owej korespondencji, Kościół aż do schyłku V w. uznawał to doniesienie za prawdziwe. Dopiero na synodzie w Rzymie w 495 r. chrześcijanie doszli do wniosku, że jednak jest to falsyfikat. ^{[ 2 ]}

***

Księgi Sybillińskie

Powstałe między połową II w. i V w. Wystylizowane na rzekome przepowiednie słynnych wieszczek Apollina pod tym samym tytułem, mające jakoby przepowiadać wszystkie ważniejsze wydarzenia z dziejów judaizmu i chrześcijaństwa, np. kuszenie węża w Raju, historię z wieżą Babel, uzdrawianie chorych przez Jezusa, wskrzeszanie zmarłych, nakarmienie pięciu tysięcy uczniów i oczywiście jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Tych grubych fałszerstw bronił nawet sam Orygenes w polemice z Celsusem

Największe odkrycia archeologiczne XX w.

Za takie właśnie uważane są odkrycia zwojów esseńskich z Qumran nad Morzem Martwym oraz biblioteki tekstów gnostycznych z Nag Hammadi w Egipcie.

Teksty z Nag Hammadi (Egipt) (wydanie angielskie)

Odkryte w 1945 roku w Egipcie. Są to teksty gnostyczne — wręcz cała biblioteka (ponad 50 tekstów). Często występuje w niej Maria Magdalena, pozycja kobiety w gminie jest zaakcentowana wyraźnie. Wszystkie jednak teksty gnostyczne cechuje silna niechęć do sfery seksualnej, zdecydowanie mocniejsza niż w innych odłamach chrześcijaństwa. "Początkowe zadowolenie dzisiejszych feministycznie usposobionych kobiet-teologów, będące następstwem ujawnienia się w gnostycznych ewangeliach z Nag Hammadi wyższej pozycji kobiety — zostało ostudzone; nowsza dyskusja stała się bardziej „trzeźwa" — jak stwierdziła ewangelicka teolog Luisa Schottroff — ponieważ „w tradycji gnostycznej znajdują się też, obok tych wypowiedzi, które przyznają kobietom odpowiadające im prawa — wypowiedzi będące wyrazem pogardy wobec kobiet, zawarte w jednych i tych samych tekstach", co rodzi pytanie: „czy w dualistycznym myśleniu gnostycznym… z jego wrogością wobec cielesności, mimo silnego podkreślenia roli kobiety jako nosicielki objawienia — nie przypisuje się kobiecie czasami takiej roli, która wyobcowuje ją z jej własnej natury" (Uta Ranke-Heinemann). Zmartwychwstanie przedstawiane jest jako zjawisko duchowe.

Ewangelia Filipa

Pochodzi z II wieku. Doniosłą rolę gra w niej Maria Magdalena: "...trzy chodziły z Panem zawsze: Maryja, Jego matka, Jego siostra i Magdalena, ta, którą nazywa się Jego towarzyszką. ŤMariať bowiem to Jego siostra, i Jego matka, i Jego towarzyszka". Dalej czytamy: „Zbawiciel ukochał Marię Magdalenę bardziej aniżeli wszystkich pozostałych uczniów i częstokroć całował ją w usta". Uczniowie byli bardzo zazdrośni o takie uprzywilejowanie Magdaleny: "Pozostali uczniowie przyszli do niej i robili jej wymówki. Mówili [też] do Niego: ŤDlaczego kochasz ją bardziej niż nas wszystkich?ť Zbawiciel odpowiadając, powiedział im: ŤDlaczego nie kocham was tak jak ją?ť".

***

Ewangelii Tomasza tzw. Sekretne kazania żyjącego Chrystusa

Ta koptyjska ewangelia pochodzi z drugiej połowy II wieku (w części z I w.). Apostoł Szymon Piotr wyraża w niej radykalnie antyfeministyczne hasło: "Niech Mariham odejdzie od nas. Kobiety nie są godne życia". Jezus mu na to odpowiada: : "Oto poprowadzę ją, aby uczynić ją mężczyzną, aby stała się sama duchem żywym, podobnym do was, mężczyzn. Każda kobieta, która uczyni siebie mężczyzną, wejdzie do królestwa niebios"

Zwoje z Qumran(wydanie angielskie)

Odkryte w 1947 roku. Są to pisma sekty esseńczyków, która stanowiła konkurencję dla sekty chrześcijańskiej. Świadczą o tym m.in. słowa Jezusa w Kazaniu na Górze: "Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela będziesz nienawidził. A ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół" (Mt 5, 43n). Do czasu odkrycia zwojów nie wiedziano, co miał na myśli Jezu mówiąc, że powiedziono, aby nienawidzić wrogów. Nigdzie w znanych pismach żydowskich tego nie było. U esseńczyków zaznaczono to wyraźnie już na samym początku Reguły zakonnej: "Zadaniem członków gminy jest miłować każdego, którego Bóg wybrał, i nienawidzić każdego, kogo On odrzucił" (I QS 1, 4). I dalej: "Każdy, kto należy do gminy jest zobowiązany „miłować wszystkich synów światła, każdego odpowiednio do jego przeznaczenia z woli wyroku Bożego i nienawidzić wszystkich synów ciemności, odpowiednio do Bożego planu pomsty proporcjonalnie do jego winy" (I QS 1, 9 i n.). I jeszcze dalej czytamy: "To są wskazówki postępowania dla człowieka roztropnego w naszych czasach, zarówno dla jego miłości, jak i jego nienawiści: wieczna nienawiść związana jest z wolą odizolowania się od wszystkich ludzi zepsutych… aż po dzień pomsty…" (I QS 9, 21-23).

— Określenie nazareński odnosi się do odłamu esseńczyków (nazareńczyków)
— Przewodnik esseńczyków pochodzi z królewskiego rodu Dawida
— zamiana wody (niewtajemniczony) w wino (wtajemniczony) oznaczała wtajemniczenie a nie cudowną przemianę właściwości cieczy

***

Warto się jeszcze zastanowić nad takim oto fragmentem kanonicznego pisma (List św. Judy Apostoła):

"A prorokował też o nich siódmy od Adama Enoch, mówiąc: Oto Pan idzie z miriadami swoich świętych"(1, 14). Można by się zastanowić, gdzie jest owo proroctwo Enoha? Nigdzie w Biblii nie można go znaleźć. Jest to odesłanie do tekstu apokryficznego — do Księgi Enoha.

Similar subject matter on: Strona poświęcona apokryfom

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Baśniowy urok apokryfów Ewangelia Filipa (fragmenty)

Comment on this article..   See comments (17)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto