The RationalistSkip to content


We have registered
204.832.486 visits
There are 7364 articles   written by 1065 authors. They could occupy 29017 A4 pages

Search in sites:

Advanced search..

The latest sites..
Digests archive....

 How do you like that?
This rocks!
Well done
I don't mind
This sucks
  

Casted 2992 votes.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"
 Catholicism » Women and Church

Kobiety w sutannach

"A polecam Wam Febę, siostrę naszą, która jest diakonisą
zboru w Kenchreach,
Abyście ją przyjęli w Panu, jak przystoi
świętym, i wspierali ją w każdej sprawie
jeśliby od was tego
potrzebowała, bo i ona była wielu pomocna, również mnie samemu"

Rzym 16, 1n [ 1 ]

W dawnych czasach kobiety zajmowały stanowiska kapłańskie w Kościele katolickich (nawet do czasów średniowiecza), obecnie kierownictwo Kościoła wyrugowało płeć piękną ze swych szeregów. Zachowały się jednak malowidła zadające kłam męskiej koncepcji Kościoła. Oto niektóre z nich.

Fragment artykułu Kobiety w sutannach, Wiedza i Życie nr 5/1993

zobacz w powiększeniu: 800x1225 — 220 kB

"Malowidło z rzymskich Katakumb Pryscylli, którego wiek datuje się na czasy przedkonstantyńskie (III w. — pocz. IV w.), które przedstawia grupę siedmiu osób w czasie posiłku. Spoczywają one na rzymski sposób w pozycji półleżącej na sofach. Przed nimi znajduje się niski stół z dwiema tacami i naczyniem na płyn. Istnieje wiele interpretacji tego typu scen, ale przeważa ta, która widzi w nich misterium eucharystyczne, czyli komunię. Naczynia na stole zawierałyby więc elementy eucharystii — chleb i wino. Kosze z chlebem, będące we wczesnym chrześcijaństwie symbolem eucharystii, stoją po bokach stołu. zazwyczaj uważa się, że ta scena przedstawia sześciu mężczyzn i kobietę (trzecia od prawej, w welonie). Tak też oddaje to współczesna replika w pobliskiej kaplicy (dolne malowidło). Przypatrzmy się jednak oryginałowi (górne malowidło — kliknij aby zobaczyć powiększenie). Według Joan Morris, autorki książki „The Lady Was a Bishop" (Kobieta była biskupem) wszystkie postaci to kobiety. Mają o tym świadczyć kształty twarzy, uczesanie, wąskie, zaokrąglone ramiona oraz, pomimo zanieczyszczenia fresku, widoczne ślady kolczyków. Podobne sceny eucharystyczne przedstawiające mężczyzn znane są z tych i innych katakumb i datowane są mniej więcej na ten sam okres. Koncelebracyjne gesty uczestników uczty, a zwłaszcza osoby siedzącej jako pierwsza po lewej, świadczą, że mamy do czynienia z udzielaniem komunii, co Kościół zawsze wiązał z osobami do tego specjalnie wybranymi — z duchownymi (bądź szafarzami — świeckimi po odpowiednim kursie eucharystycznym — przyp. Mariusz Agnosiewicz.)

Na cmentarzyskach rzymskich z pierwszych wieków chrześcijaństwa znaleźć można kilka grobów kobiet, które nosiły tytuł duchownej, „księdza", po grecku presbytera, na przykład: "Grób Weroniki, presbytery i córki Josetisa" oraz "Grób Faustyny, presbytery".

Inne interesujące nas malowidło z katakumb, pochodzące z IV wieku, ukazuje scenę wyświęcenia kobiety. Postać siedząca na krześle to biskup, któremu towarzyszy mężczyzna. Wyświęcana kobieta w szatach liturgicznych stoi pośrodku sceny.

Z okresu od V do IX wieku (dokładna data nie jest znana) pochodzi mozaika z kościoła św. św. Pudentiany i Praksedis w Rzymie. Mozaika przedstawia cztery kobiety. Po prawej znajduje się Matka Boska w otoczeniu świętych patronek i fundatorek kościoła. Postać po lewej, z kwadratową aureolą, jest zidentyfikowana dzięki napisowi wokół głowy. Napis po lewej stronie głowy brzmi "Theodora" (dwie ostatnie litery nie zachowały się ), a nad głową - "episkopa", co jest żeńską formą od słowa episkopos, czyli biskup. Kobieta o tym tytule uhonorowana została kwadratową aureolą, co znaczy, że w czasie wykonywania mozaiki jeszcze żyła. Rodzaj napisu i towarzystwo dwóch fundatorek świadczą, że biskup Teodora przyczyniła się do remontu albo rozbudowy kościoła.

(...) Nie jest to jedyna znana nam episkopa. Istnieje wiele takich napisów, między innymi na jednym z grobów, brzmiący "honorabilis femina episkopa", czyli "czcigodna kobieta-biskup". Aż nadto wyraźnie napis ten mówi o płci pochowanego biskupa.

Kronika Widukinda, niemieckiego historyka z X wieku, opisuje pewną gwałtowną burzę, w której tragiczną śmierć ponieśli "utriusque sexus sacerdotes" ("kapłani obojga płci"). Jak podaje Joan Morris, w średniowieczu tytuł sacerdos („kapłan") stosowany był do kobiet niejednokrotnie.

Istnieją pewne przedstawienia świadczące, że w średniowieczu kobiety pełniły funkcję duchownych-kanoników. Należy do nich tryptyk z XV wieku, znajdujący się obecnie w małym niemieckim muzeum, a wcześniej w klasztorze cystersów w Bebenhausen. Ukazują trzy kobiety trzymające od prawej: śpiewnik krzyż misyjny oraz kielich z elementami eucharystii. Powyższe atrybuty oznaczają oficjalne sprawowanie liturgii i posługi kapłańskiej, a nie przejaw prywatnej pobożności.

Dużą rolę w chrześcijaństwie średniowiecza odgrywały przełożone klasztorów (ksieni). Miały władzę kapłańską i sądowniczą. Do ich insygniów należał pastorał, mitra, pierścień i krzyż pektoralny. Wszystkie te oznaki są typowe dla urzędu biskupa. Przełożone klasztoru sprawowały zatem episkopalną jurysdykcję nad swoimi terytoriami. Jednym z większych problemów średniowiecznego Kościoła był konflikt między biskupami podlegającymi Rzymowi, sprawującymi jurysdykcję nad diecezjami a dużymi i wolnymi zakonami, których opaci i ksieni również wykonywali episkopalną jurysdykcję nad swoimi równie rozległymi terytoriami. Szala zwycięstwa przechylała się na stronę scentralizowanej administracji rzymskiej. Po pewnym czasie osiągnięto kompromis: kilka męskich zakonów pozostało niezależnych, aż do dzisiejszych czasów. Jednakże większość żeńskich zakonów podporządkowano odpowiadającym im zakonom męskim. Wtedy też przestały powstawać malowidła przedstawiające przełożone klasztorów w mitrze. Na kapitelu kolumny w kościele w Le-Puy-en-Velay we Francji znajduje się wymowny relief ilustrujący ówczesną sytuację: mężczyzna-duchowny wyrywa z rąk przerażonej ksieni pastorał — symbol władzy biskupiej."


 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Kościół i kwestia kobieca
Mistrzyni Małgorzata

 Comment on this article..   See comments (1)..   


 Footnotes:
[ 1 ] Ojcowie Tłumacze Biblii Tysiąclecia mimo tak jednoznacznych słów przypuszczają, że owa diakonisa mogła być zwykła służką kościelną

« Women and Church   (Published: 18-07-2002 Last change: 04-09-2002)

 Send text to e-mail address..   
Print-out version..    PDF    MS Word

All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.
page 1251 
   Want more? Sign up for free!
[ Cooperation ] [ Advertise ] [ Map of the site ] [ F.A.Q. ] [ Store ] [ Sign up ] [ Contact ]
The Rationalist © Copyright 2000-2018 (English section of Polish Racjonalista.pl)
The Polish Association of Rationalists (PSR)