Art. 5

1. Tworzenie właściwych Kościołowi struktur należy do kompetentnej władzy kościelnej; dotyczy to w szczególności erygowania, zmieniania i znoszenia prowincji kościelnych, archidiecezji, diecezji, administratur apostolskich, prałatur personalnych i terytorialnych, opactw terytorialnych, parafii, instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego oraz innych kościelnych osób prawnych.

2. Żadna część terytorium polskiego nie będzie włączona do diecezji, metropolii lub jednostki organizacyjnej instytutu życia konsekrowanego mającej swą stolicę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Żadna diecezja mająca swą stolicę w Rzeczypospolitej Polskiej nie będzie się rozciągała poza granice Państwa Polskiego.

4. Biskupi diecezji polskich nie będą należeć do Konferencji Episkopatów, w których skład wchodzą biskupi diecezji położonych na terytorium innego kraju.

Art. 6

1. Mianowanie arcybiskupów, biskupów i innych ordynariuszy zrównanych przez prawo kanoniczne z biskupem diecezjalnym, a także ich odwoływanie, należy wyłącznie do Ojca Świętego.

2. Przed mianowaniem wymienionych w ust. 1 ordynariuszy Stolica Apostolska podaje ich nazwiska do wiadomości Rządu Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Mianowanie, wybór lub odwołanie osób będących organami pozostałych osób prawnych wymienionych w art. 5 ust. 1 odbywa się wyłącznie w oparciu o prawo kanoniczne.

4. Na urzędy, o których mowa w niniejszym artykule, będą mianowani obywatele polscy.

Art. 7

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia Kościołowi katolickiemu wolność sprawowania kultu zgodnie z art. 4.

2. Organizowanie kultu publicznego należy do władzy kościelnej, zgodnie z przepisami wydanymi przez Stolicę Apostolską i prawem obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Miejscom przeznaczonym i poświęconym przez Kościół sprawowaniu kultu publicznego władze państwowe gwarantują w tym celu nienaruszalność. Jedynie kompetentna władza kościelna może przeznaczyć te miejsca na inny użytek.

4. Sprawowanie kultu publicznego w miejscach innych niż określone w ust. 3 nie wymaga zezwolenia władz państwowych, chyba że prawo polskie stanowi inaczej.

5. W przypadkach konieczności władze publiczne mogą wykonywać swe funkcje w miejscach określonych w ust. 3 bez uprzedniego powiadomienia o tym władzy kościelnej.

Art. 8

1. Dniami wolnymi od pracy są niedziele i następujące dni święta katolickie:

1) 1 stycznia - uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi (dzień Nowego Roku),  
2) drugi dzień Wielkiej Nocy,
3) dzień Bożego Ciała,  
4) 15 sierpnia - uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny,
5) 1 listopada — dzień Wszystkich Świętych,
6) 25 grudnia — pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
7) 26 grudnia — drugi dzień Bożego Narodzenia,

2. Po dokonaniu odpowiednich uzgodnień w trybie przewidzianym w art. 25 niniejszego Układu, wierni Kościoła katolickiego będą mogli obchodzić jako dni wolne od pracy również inne święta kościelne, jednak bez prawa do otrzymania za nie wynagrodzenia.

Art. 9

1. Opiekę duszpasterską nad żołnierzami wyznania katolickiego w czynnej służbie wojskowej, w tym również zawodowej, sprawuje Biskup Polowy zgodnie ze statutem zatwierdzonym przez Stolicę Apostolską w porozumieniu z kompetentnymi władzami Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Kapłani i diakoni po otrzymaniu święceń oraz członkowie instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego po złożeniu profesji wieczystej zostają przeniesieni do rezerwy. Alumnom wyższych seminariów duchownych oraz nowicjuszom zakonnym odracza się służbę wojskową ze względu na odbywanie nauki.

3. Kapłani przeniesieni do rezerwy mogą być powołani do odbywania ćwiczeń wojskowych tylko w celu przeszkolenia do pełnienia funkcji kapelana wojskowego na wniosek właściwego przełożonego kościelnego.

4. W czasie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny władza kościelna skieruje dodatkowych kapłanów do pełnienia funkcji kapelanów wojskowych, a diakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych oraz członków instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego do służby sanitarnej lub służby w obronie cywilnej.

Art. 10

1. Małżeństwo zawarte zgodnie z prawem kanonicznym wywiera takie same skutki jak małżeństwo zawarte zgodnie z prawem polskim. Kościół katolicki zobowiązuje się do nieudzielania sakramentalnego małżeństwa, jeżeli między nupturientami istnieją przeszkody wynikające z prawa polskiego. Przy-gotowanie do zawarcia sakramentalnego małżeństwa obejmuje pouczenie nupturientów o przepisach państwowych dotyczących skutków cywilnych zawieranego małżeństwa. W ciągu trzech dni od zawarcia małżeństwa proboszcz lub jego delegat przesyła Urzędowi Stanu Cywilnego zawiadomienie o zawartym małżeństwie celem dokonania wpisu w aktach stanu cywilnego.

2. Urzędnik Stanu Cywilnego ma obowiązek dokonania wpisu w ciągu trzech dni od dnia powiadomienia przez właściwą władzę kościelną. O dokonanym wpisie urzędnik informuje tę władzę.

3. Do orzekania w sprawach małżeńskich w zakresie skutków określonych w prawie polskim właściwe są wyłącznie sądy państwowe.

4. Celem wprowadzenia w życie niniejszego artykułu dokonane zostaną konieczne zmiany w prawie polskim.

Art. 11

1. Państwo gwarantuje, że szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej organizują w ramach planu zajęć szkolnych naukę religii. W szkole podstawowej o uczestniczeniu ucznia w lekcjach religii decydują jego rodzice lub opiekunowie prawni, a w szkole ponadpodstawowej - sam uczeń. Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w nauce religii nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek i w jakiejkolwiek formie.

2. Program nauczania religii katolickiej oraz kryteria wyboru podręczników będą opracowane w drodze porozumienia Ministerstwa Edukacji Narodowej z Konferencją Episkopatu Polski.

Nauczyciele religii katolickiej muszą posiadać upoważnienie kościelne (missio canonica). Nauczyciele ci muszą również spełniać kryteria wykształcenia przedmiotowego i pedagogicznego, zgodnie z wymogami dla nauczycieliszkół publicznych odpowiedniego szczebla. Forma i tryb uzupełniania tego wykształcenia będą przedmiotem dalszych uzgodnień kompetentnych władz państwowych z Konferencją Episkopatu Polski.

3. W sprawach treści nauczania religii nauczyciele religii podlegają przepisom i zarządzeniom kościelnym, a w innych sprawach przepisom państwowym.

Art. 12

1. Kościół katolicki ma prawo zakładać i prowadzić placówki oświatowe i wychowawcze oraz szkoły wszystkich typów na zasadach określonych przez odpowiednie ustawy.

2. W realizowaniu minimum programowego przedmiotów obowiązkowych i w wystawianiu druków urzędowych szkoły te kierują się przepisami prawa polskiego. W realizowaniu programu nauczania pozostałych przedmiotów szkoły te mogą kierować się przepisami kościelnymi. Szkoły te mają prawo wystawiać własne świadectwa szkolne z wyjątkiem świadectwa ukończenia szkoły podstawowej i świadectwa maturalnego.

3. Nauczycielom, wychowawcom, pracownikom administracyjnym i obsługi oraz uczniom szkół i placówek wymienionych w ust. 1 - jeśli są one szkołami publicznymi lub mają uprawnienia szkół publicznych - przysługują te same uprawnienia, co analogicznym osobom w szkołach i placówkach publicznych.

4. Szkoły i placówki wymienione w ust. 1 będą dotowane przez państwo lub organy samorządu terytorialnego w przypadkach i na zasadach określonych przez odpowiednie ustawy.

Art. 13

1. Rzeczpospolita Polska gwarantuje Kościołowi katolickiemu prawo do swobodnego zakładania i prowadzenia uniwersytetów, akademii, wydziałów filozoficznych i teologicznych, seminariów duchownych oraz innych instytutów naukowych i dydaktycznych.

2. Status prawny uniwersytetów, akademii, wydziałów filozoficznych i teologicznych, o których mowa w ust. 1, a także tryb i zakres uznawania przez Państwo kościelnych stopni i tytułów naukowych regulują umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski upoważnioną przez Stolicę Apostolską. Status prawny wydziałów teologii katolickiej w uniwersytetach państwowych określi umowa kompetentnych władz państwowych z Konferencją Episkopatu Polski.

3. Papieskie akademie, katolickie uniwersytety oraz wydziały filozoficzne i teologiczne działają na zasadach wspólnych dla uznanych prawnie uczelni niepaństwowych.

Art. 14

1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki do wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych osobom przebywającym w zakładach karnych, aresztach śledczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach opieki zdrowotnej i opieki społecznej.

2. Osobom, o których mowa w ust. 1 stwarza się w szczególności możliwość uczestniczenia we Mszy świętej w niedzielę i święta oraz w katechizacji i rekolekcjach, a także korzystania z indywidualnych posług religijnych w sposób, który powinien być zgodny z celami pobytu tych osób w zakładach karnych, aresztach śledczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz zakładach opieki zdrowotnej i opieki społecznej.

3. Dzieciom i młodzieży katolickiej przebywającym na koloniach i obozach oraz korzystającym z innych form zbiorowego wypoczynku zapewnia się możliwość wykonywania praktyk religijnych, a w szczególności uczestniczenia we Mszy świętej w niedziele i święta.

4. Dla realizacji uprawnień osób, o których mowa w ust. 1, biskup diecezjalny skieruje kapelanów, z którymi odpowiednia instytucja zawrze stosowną umowę.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Konkordat polski z 1993 r. a Konstytucja RP z 1997 r. - analiza krytyczna Kościelny projekt konkordatu z 1991 r.

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word