Zaprezentowana analiza fizykalnych procesów wzrostu i politycznych procesów w kontekście modelu pola sił jest podstawą do sformułowania następującej definicji demokracji albo procesów demokratycznych: Demokracja albo demokratyczny proces funkcjonuje wtedy, kiedy zmiany w procesach i ich otoczeniu dokonują się w ewolucyjny (stopniowy, łagodny) i cykliczny sposób. Funkcjonowanie takich procesów jest ściśle związane z obustronnymi ograniczeniami dysproporcji między biegunami społecznego pola sił i/lub intensywności przepływu 'energii społecznej', która pozwala na zmiany kierunków tego przepływu w sposób ewolucyjny. Współczesna polityczna demokracja może osiągnąć ograniczenia poprzez regularne wybory. Jeżeli wybory funkcjonują efektywnie, to one odpowiednio ograniczają siłę rządu i politycznych partii oraz z drugiej strony zwiększają siłę zwykłych ludzi. Ponadto, dysproporcje między wielkościami sił polityków i zwykłych ludzi zmieniają się w czasie, a szczególnie między czasem wyborów i okresem między wyborami. W tym świetle ekonomiczna demokracja jest determinowana przez ewolucyjne i cykliczne zmiany ekonomicznych dysproporcji między bogatymi i biednymi klasami społecznymi. Funkcjonowanie ekonomicznej demokracji jest możliwe, jeżeli te dysproporcje będą odpowiednio obustronnie ograniczone.

W kontekście relacji podmiot-przedmiot, demokracja jest procesem ewolucyjnych i cyklicznych zmian podmiotowych i przedmiotowych cech elementów społecznych w społeczeństwie. Zmiany takie mogą być realizowane tylko wtedy, kiedy sztywność relacji podmiot-przedmiot nie jest przesadnie duża lub mała. Kiedy sztywność jest zbyt mała, relacja zanika, a kiedy jest zbyt sztywna, zmiany cech dokonują się w gwałtowny sposób, który również może prowadzić do zniszczenia relacji (systemu).

Ogólnie, każdy proces może być przekształcony w proces demokratyczny, jeżeli społeczeństwo dysponuje odpowiednio wielką siłą w stosunku do sztywności tego procesu, lub jeżeli proces jest odpowiednio 'miękki' w stosunku do dysponowanej siły. Dlatego, teoretycznie demokracja może być zastosowana do każdego procesu włącznie ekonomicznego i religijnego, lecz w rzeczywistości jest ona warunkowana przez istniejące systemy i różne siły społeczne. W zależności od tych uwarunkowań, demokracja może być wprowadzona w sposób gwałtowny lub ewolucyjny.

Rys. 1. Ilustracja podstawowego funkcjonowania ewolucyjnych i gwałtownych zmian w cyklicznych procesach

Zgodnie z definicją demokracji bardzo istotnym jej elementem jest wyeliminowanie, a przynajmniej ograniczenie gwałtownych zmian. Podstawowy mechanizm funkcjonowania ewolucyjnych i gwałtownych zmian ilustruje rys. 1. Cykliczna funkcja P=P(t) reprezentuje zmiany dowolnej dysproporcji albo parametru dowolnego procesu społecznego. Ograniczenia L1 i L2 determinują ewolucyjny sposób realizacji procesu P=P(t). Jeżeli proces ten opisuje główną cechę systemu, na przykład przeciętny poziom aktywności w społeczeństwie, i jeżeli w pewnym czasie wystąpi monotoniczne zmniejszenie tego poziomu poniżej L1, to system będzie dążył do utraty swojej tożsamości i/lub egzystencji. Zapobieżenie temu procesowi może być dokonane tylko poprzez odpowiednio szybkie (gwałtowne) zwiększenie aktywności. Z drugiej strony, kiedy w pewnym czasie wystąpi monotoniczne zwiększanie procesu P=P(t) poza limit L2, to zwiększa on aktywność elementów systemu, która prowadzi do odpowiednio szybkich (gwałtownych) procesów zarówno wewnątrz, jak i w otoczeniu systemu. Gwałtowne nieuporządkowane i niewyizolowane procesy prowadzą do dużych zniszczeń.

Istota terroryzmu

Zaprezentowane dwa podstawowe sposoby inicjacji gwałtownych procesów bazujące na przesadnym zmniejszaniu lub zwiększaniu społecznych dysproporcji i intensyfikacji procesów społecznych są najważniejszymi zagrożeniami demokracji. Szczególnie przesadne zwiększanie dysproporcji i intensywności jest najważniejszą przyczyną rozwoju terroryzmu, który obecnie bezpośrednio lub pośrednio doświadczamy. W tym świetle i w świetle rzeczywistych akcji terrorystycznych centralnym elementem każdego terroryzmu jest wytworzenie odpowiednio dużych dysproporcji, które pozwolą terroryście lub organizacji terrorystycznej uzyskanie dużej dominacji ich sił nad otoczeniem w celu jak największego osłabienia każdego oporu przeciwko negatywnym zmianom wprowadzanym przez nich. W świetle monotonicznej charakterystyki sztywności, terroryzm reprezentuje gwałtowne (szybkie) zmiany charakterystyki systemu z dF/dq>0 do dF/dq<0, gdzie 'q' opisuje negatywne zmiany w otoczeniu. W odniesieniu do społecznego otoczenia terroryzm kształtuje silne uczucia strachu. Pomijając opisany centralny element terroryzmu, każdy terrorystyczny proces zawiera wiele innych różnych elementów w zależności od jego rzeczywistego rozwoju. Przykładowo ofiara terroryzmu zniszczy innych ludzi i różne obiekty związane z akcją terrorystyczną, albo rozpoczyna się walka między terrorystą i ofiarą lub inną osobą, która może się skończyć z bardzo różnym efektem, ale również może nastąpić stopniowe rozładowanie akcji terrorystycznej.

Każdy terrorystyczny akt może być różny ze względu na użyty rodzaj siły i metody. Na przykład odpowiednio słabe siły społeczne rozwijają bardzo intensywną i brutalną aktywność w stosunku do małej grupy ludzi przez odpowiednio krótki okres czasu. Natomiast bardzo silne organizacje w początkowej fazie ekstensywnie rozwijają aktywność charakteryzującą się odpowiednio niską intensywnością i brutalnością w kierunku do jak największej grupy ludzi i przez odpowiednio długi okres czasu. Zwykle tej aktywności towarzyszy propagandowa kampania używająca na przykład demokratycznych, ekonomicznych i religijnych argumentów, które uzasadniają terrorystyczną aktywność. Ponieważ najsilniejsze społeczne siły mają największe możliwości i zdolności tworzenia sytuacji terrorystycznych, dlatego terroryzm napotyka bardzo duże przeszkody w jego prawniczej definicji.

Badanie terroryzmu w historii społeczeństw odkrywa w sposób jednoznaczny, że despotyczni przywódcy w polityce, religii czy ekonomii byli twórcami strasznych aktów terroryzmu w porównaniu do sporadycznych akcji indywidualnych lub małych grup ludzi. Obecnie, coraz bardziej ekonomiczne organizacje zwiększają swoją siłę, co tworzy nowe niebezpieczeństwo, że mogą one rozwinąć wielką terrorystyczną aktywność w powiązaniu zarówno z kryminalnymi organizacjami, jak i z rządami, które dążą do rozwiązywania ich partykularnych interesów nie wahając się użyć siły militarnej.

Innym bardzo ważnym elementem funkcjonowania demokracji i terroryzmu jest społeczne pole sił motywacji. W tym polu mogą dominować albo pozytywne motywacje związane z pozytywnymi uczuciami, jak na przykład przyjemności i zadowolenia, albo negatywne motywacje związane z niezadowoleniem, złością, strachem. Pozytywne motywacje i demokracja wzajemnie się podsycają, tak jak negatywne motywacje i terroryzm wzajemnie się stymulują. Współczesnym przypadkiem terroryzmu stymulowanego przez negatywne motywacje było zjawisko wysyłania pocztowych przesyłek zawierających lub udających zawieranie anthrax'u. Zjawisko to wynikało z negatywnego społecznego pola sił ukształtowanego przez terrorystyczny atak na World Trade Centre. W związku ze społecznym polem sił motywacyjnym łatwo jest obecnie zaobserwować silny i powszechny wzrost strachu. Na przykład: kształcimy się z powodu strachu o przyszłe zatrudnienie, szybko zwiększamy zyski z powodu strachu zmiany koniunktury i bankructwa, pracujemy przesadnie długo ze strachu straty zarobków lub pracy itd. Szczególnie negatywnymi motywacjami są motywacje przesadnie szybkiego i wielkiego wzrostu, ponieważ najefektywniejszymi sposobami ich realizacji są: defraudacja, złodziejstwo, rabunek, gwałt i wojna. Gwałtowny wzrost organizacji zwykle dokonuje się wielkim kosztem, który ponoszą jej społeczne i naturalne otoczenie. Właśnie dlatego obecny bardzo szybki wzrost ekonomii i populacji ludzi na świecie jest najważniejszą przyczyną zanieczyszczania i niszczenia przyrody oraz wielkiej biedy w tak zwanych krajach trzeciego świata. Takie społeczne systemy zdominowane przez przesadną motywację monotonicznego wzrostu, niezależnie od rodzaju sił, nazywamy dyktatorskimi, faszystowskimi lub imperialistycznymi.

Podsumowanie

Zaprezentowana krótka holistyczna analiza demokracji i terroryzmu przejrzyście pokazuje, że każde społeczeństwo jest demokratyczne, jeżeli jego najważniejsze procesy przebiegają w sposób ewolucyjny (stopniowy, łagodny) i cykliczny. Elastyczna i miękka struktura społeczna, charakteryzująca się brakiem funkcjonowania przesadnie dużych i agresywnych sił społecznych, pozwala na realizację warunków demokracji przy pomocy względnie małych sił. W przeciwieństwie do tego, zbyt sztywne struktury społeczne wymagają większych sił dla utrzymania funkcjonowania demokracji. Parlamentarne wybory są tylko jednym z wielu sposobów realizacji demokracji, i dlatego nie we wszystkich warunkach mogą być efektywne. Na przykład, w sztywnych strukturach społecznych, biedni wyborcy mają znacznie mniejszą wolność wyborów niż bogaci ludzi, natomiast w elastycznych i miękkich strukturach mają oni większą wolność.

Dodatkowo, wszystkie demokratyczne systemy respektują swoje otoczenia zarówno społeczne, jak i naturalne w przeciwieństwie do totalitarnych i terrorystycznych, które je osłabiają i niszczą. Należy podkreślić, że obecne zmiany charakterystyk społecznych systemów wymuszane przez intensywny i ekstensywny wzrost ekonomicznych sił tworzą coraz lepsze warunki sprzyjające rozwojowi terroryzmu. Niewątpliwie jest to jedno z największych zagrożeń dla efektywności współczesnej demokracji politycznej, jak i dla przyrody na Ziemi. W tym kontekście, coraz bardziej będzie rozwijała się aktywność terrorystyczna oraz gwałtowne protesty przeciwko globalizacji i wojnom, będą szczególnie stymulującymi czynnikami wprowadzania demokracji do ekonomicznych procesów, jak i do relacji między ludźmi i przyrodą. Uważamy, że jeżeli tego celu nie osiągniemy odpowiednio szybko, to obecna cywilizacja, której USA są liderem albo szeryfem, prawdopodobnie zostanie zniszczona w sposób gwałtowny.

*

Literatura:

• The Macquarie Dictionary. (1997) Edited by Delbridge, A. et al. 3rd Ed. The Macquarie Library, Macquarie University, Australia.

• Turkiewicz, K., Turkiewicz, D.B. (2003) „Formalised Synthetic Modelling of Subject-Object Relation", CASYS'03, The 6^th International Conference on Computing Anticipatory Systems, Liege, Belgium, August 11-16.

• Turkiewicz, K., Turkiewicz, D.B. (2002) „The Role of the Structure of the Conditional Sentence in Sciences", The XVth ISA World Congress of Sociology, Brisbane, Australia, July 7-13.

• Turkiewicz, K., Turkiewicz, D.B. (2002) „Feasibility and Conditions for the Application of Anticipatory Systems into Changes in Social Structures", CASYS'01, The 5th International Conference on Computing Anticipatory Systems, Edited by Dubois, D.M. American Institute of Physics Conference Proceedings 627:423-431. (CASYS'01 Best Paper Awards).

*

Praca ta pod tytyłem 'Holistic Analisis of the Physical Nature of Democracy and Terrorism' jest wydana w publikacjach The International Institute for Advanced Studies in System Research and Cybernetics, University of Windsor, Windsor, Ontario, Canada. W tej chwili jeszcze nie znamy dokładnych parametrów tej publikacji Instytutu, która zawiera tę pracę.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Religia, gospodarka, terroryzm Terroryzm - ciąg dalszy

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word