Po drugie zaś - fakt, iż przepisy o utworzeniu Funduszu i przepisy umożliwiające kościołom i innym związkom wyznaniowym składanie wniosków rewindykacyjnych mają charakter komplementarny i jako takie nie dotyczą tej samej materii. Fundusz Kościelny miał stanowić rekompensatę za dobra martwej ręki przejęte na własność Państwa na mocy, a więc w zgodzie z przepisami ustawy, podczas gdy przedmiotem postępowań regulacyjnych — w odniesieniu do nieruchomości przejmowanych w toku jej wykonywania — mogą być, jak wyżej wspomniano, wyłącznie grunty przejęte z naruszeniem jej przepisów, to jest bez zachowania gwarantowanych nią norm obszarowych. Celem postępowań w sprawach dotyczących tej kategorii gruntów jest doprowadzenie do stanu zgodnego z ustawą z 1950 r. Ponadto rewindykacja nieruchomości kościelnych obejmuje także nieruchomości przejmowane przez państwo w innych trybach niż wprowadzony ustawą z 20 marca 1950 r. zaś nieruchomości przekazywane kościołom i innym związkom wyznaniowym nieodpłatnie na własność to w zasadzie wyłącznie nieruchomości rolne na terenach tzw. Ziem Zachodnich i Północnych, na których ustawa z 20 marca 1950 r. nie miała zastosowania, będące sui generis rekompensatą za nieruchomości pozostawione na terenach nie wchodzących obecnie w skład Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazać można, iż Kościół Katolicki był w 1939 r. właścicielem nieruchomości o łącznej powierzchni ok. 400 tys. ha, w tym ok. 55 tys. ha lasów (por.: W. Mysłek — Kościół Katolicki w Polsce 1918-1939, Książka i Wiedza 1966). Gdyby zatem próbować odnosić ściśle powierzchnię nieruchomości odzyskanych przez kościoły i inne związki wyznaniowe w wyniku postępowań rewindykacyjnych do wielkości środków Funduszu Kościelnego w myśl przepisów ustawy z 20 marca 1950 r., to trzeba by przyjąć, iż dotyczyć to może tylko tych gruntów, które przejęte zostały na własność państwa z zachowaniem określonych ustawą norm obszarowych a następnie pozostawione w faktycznym użytkowaniu jednostek kościelnych i w efekcie przeszły na ich własność z mocy prawa. Obecnie posiadane dane nie pozwalają na określenie dokładnej powierzchni gruntów nabytych w tym trybie, nie ulega jednak wątpliwości, iż jest to jedynie część gruntów przez nie odzyskiwanych. Na ocenę zasadności utrzymywania Funduszu Kościelnego w całości lub części, gdyby dokonywać jej wyłącznie w świetle posiadanych obecnie przez kościoły i inne związki wyznaniowe gruntów rolnych, wpływać winna także okoliczność, iż fundusz ten przez niemal 40 lat (1950-1989) w zasadzie nie realizował ustawowych zadań lub realizował je w zakresie mocno ograniczonym, w sposób wybiórczy i uznaniowy, motywowany względami politycznymi.

VII. Komisja Konkordatowa

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji nie są obecnie opracowywane żadne koncepcje reformy dotychczasowych podstaw i zasad działaniu Funduszu Kościelnego.

Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską w art. 22 ust. 2 przewiduje utworzenie specjalnej komisji do spraw finansowych, która zajmie się koniecznymi zmianami. W czasie wspólnych posiedzeń Rządowej i Kościelnej Komisji Konkordatowej od 1999 r. obie strony podnosiły potrzebę podjęcia prac nad reformą Fundusz Kościelnego.

Na początku 2001 r. został powołany Zespół ds. Ekonomicznych Rządowej i Kościelnej Komisji Konkordatowej. Zespół odbył jedno posiedzenie — w czerwcu 2001 r. Stronę rządową reprezentowali: Halina Wasilewska-Trenkner — Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Krzysztof Ners — Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów, Andrzej Czohara — Dyrektor Departamentu Wyznań MSWiA. Na posiedzeniu poświęconym kwestii Funduszu Kościelnego nie zapadły żadne konkretne ustalenia.

*

Załącznik: Przychody i wydatki Funduszu Kościelnego (1990-2004)

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Kasa Kościoła Statut Funduszu Kościelnego

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word