6. Nauczyciel Kościoła Ambroży jest fanatycznym antysemitą. Pierwsze podpalenia synagog za zgodą i na rozkaz biskupów chrześcijańskich

Ambroży popierał w całej rozciągłości antyjudaizm Kościoła. Przez lata oczerniał Żydów. Są oni — tak jak poganie — nieczyści i symbolizowani są przez ukrzyżowanych wraz z Chrystusem łotrów. Zarzuca Żydom głupotę i pychę, przewrotność, bezczelność, wiarołomstwo, przy czym uważa, że są to cechy dla tego narodu typowe. Jego zdaniem wynikają one z wrodzonej nienawiści do prawdy, Boga i Kościoła. Twierdzi, że Żydzi sieją niepokój i morderstwa. Powtarza stary i nieprawdziwy argument, że to oni zabili Jezusa i do tego cały czas grzeszą przeciwko niemu, czyli przeciwko Kościołowi.

Przykładem na antysemityzm Ambrożego i kleru może być afera w Kallinikum, nad syryjskim Eufratem. W tym ważnym ośrodku wojskowym awanturujący się gromadnie mnisi, na polecenie miejscowego biskupa napadli w 388 roku na synagogę, ograbili ją i podpalili. Podobnie postąpili z pobliskim kościołem gnostyckiej sekty walentynian. Było to wtedy prawie codziennością, lecz działo się przecież na półtora tysiąca lat przed nocą kryształową dokonaną w nocy z 9 na 10 XI 1938 przez hitlerowców; zamordowano wtedy 91 Żydów, spalono 171 synagog, splądrowano i zniszczono 7,5 tys. sklepów i zakładów; 26 tys. Żydów deportowano do obozów koncentracyjnych! Takie porównanie może na pierwszy rzut oka wydawać się zbyt pochopne, lecz przecież wydarzenia przed półtora tysiącem lat nie różniły się treścią, lecz formą. Nie deportowano do obozów tylko dlatego, że ich jeszcze nie wymyślono! Przy czym chrześcijańskie rzymskie prawo gwarantowało Żydom swobodę uprawiania kultu i chroniło synagogi jako budynki publiczne. Do przyczyn ataku zaliczyć można niewątpliwie propagandę nienawiści, prowadzoną przez Ojców Kościoła, zawiść z powodu żydowskiego bogactwa i zaczepki ze strony gnostyków.

Cesarz Teodozjusz, sam przecież zdeklarowany katolik, bronił Żydów. Podobnie jak Walentynian I i Walens, preferował on kurs prożydowski. Choć faktem jest, że zakazał on Żydom nabywania chrześcijańskich niewolników, karał śmiercią małżeństwa między Żydami, a chrześcijanami, lecz z drugiej strony uwolnił Żydów i Samarytan od przymusowego włączenia do korporacji armatorów i marynarzy frachtowców; zakazał także sądom mieszania się w religijne sprawy pomiędzy Żydami. W 393 roku wydał dekret, w którym stwierdził, że "sekta Żydów nie jest zabroniona żadnym prawem". Troszczył się o to, aby nie zabraniano im spotkań, żąda szczególnej ochrony patriarchy, zwierzchnika wszystkich gmin żydowskich, łącznie z poborcami podatku religijnego i domagał się także surowego karania wszystkich tych, którzy z przyczyn wynikających z wiary chrześcijańskiej plądrują lub niszczą synagogi. Okazało się, że kler nie przejął się tym edyktem, dalej robił wszystko tak jak dawniej, co nie przeszkadzało mu głosić miłości dla innych ludzi i miłosierdzia — ale tylko dla katolików, a najlepiej księży.

Po incydencie, w Kallinikum, cesarz zobowiązał się uroczyście i pod przysięgą, że surowo ukarze sprawców podpalenia. Nakazał zwrot zabranego mienia i odbudowę świątyni rękami wiernych. Tego już nie mógł znieść Ambroży, więc oczywiście znów się wtrącił by "usłuchać nakazu bożego", zwłaszcza, że Żydzi są dla świętego antysemity "właściwie godni śmierci", właściwie powinni być wypędzeni przez "uwalniający bicz" Chrystusa, "na nieograniczone i nieskończone wygnanie, tak by na świecie nie pozostało już żadne miejsce dla synagogi". Podkreślał, że sam podpalił synagogę, że wydał takie polecenie, aby "nie było takiego miejsca, gdzie przeczy się Chrystusowi". I tak wypowiada się święty, Ojciec Kościoła! Zdaniem księdza Kryściaka "[Ambroży] podkreślał ważność takich cech w życiu chrześcijanina, jak sprawiedliwość[…] mądrość". Te słowa świętego nie pozostawiają już chyba żadnych wątpliwości co do sprawiedliwości Ambrożego i do jego mądrości. W swym postępowaniu zanegował wszystkie te cechy, o których pisze ksiądz Kryściak. Tu już nawet nie chodzi o antysemityzm, chodzi o to, że Ambroży miał nie tylko słowa — miał także władzę.

Cesarski zamiar (przysięga po incydencie w Kallinikum) nazwał święty jak zwykle prześladowaniem chrześcijan (jego zdaniem tylko chrześcijanie mogli być prześladowani i to w ogromnych ilościach), zaś biskupa Kallinikum określił mianem „męczennika". Płomiennie zadeklarował swą solidarność z biskupem Kallinikum i oświadczył, że sam by chętnie tą synagogę podpalił, gdyby ona wcześniej nie padła ofiarą pioruna. Było to wierutne kłamstwo, które święty uznał za prawdę. W „żywe oczy" zaprzeczył temu za co przepraszał cesarz!

Synagogi Ambroży nazywał nie inaczej tylko "siedliskami obłędu" i stwierdzał, że Żydzi wypisaliby na świątyni odbudowanej przez chrześcijan "postawiona z pieniędzy chrześcijan"! Zaapelował do władcy, który zarzucał mu, że mnisi popełniają tyle przestępstw, by ten był obrońcą katolicyzmu i otwarcie zagroził mu ekskomuniką. Jeśli nie usłucha „w pałacu" to usłucha „ w kościele". Nawet nie wspominając, że z punktu widzenia teologii Ambroży nie ma racji — to jest chyba oczywiste. Wiadomo o związkach pomiędzy judaizmem, a rzymskim katolicyzmem. Nie jest to temat mej analizy krytycznej, ograniczę się, więc do napisania, że święty antysemita nie ma racji karząc bronić cesarzowi katolicyzmu przed Żydami. Ważne jest także to, że po raz kolejny biskup grozi władcy i nie boi się kary! Uważa, że ma władzę nie tylko nad sercem wiernego, lecz także nad polityką. Ambroży szantażując odmową odprawienia mszy (jak by to on jeden był księdzem), wymógł na cesarzu amnestię dla gangsterów z Kallinikum. Zaraz potem listownie przedstawił swój tryumf siostrze, przytaczając dokładnie swą rozmową z cesarzem. Pouczył cesarza, "Co stoi wyżej: pojęcie ładu czy interes religii". Rację ma, Gert Haendler, który w swej książce pt. „Wulfila" stwierdza: " Pierwszy biskup, który miał władzę, by przeforsować klerykalne pretensje wobec państwa, nie był zabezpieczony przed nadużywaniem tej władzy".

Chrześcijański antysemityzm oznacza ten głoszony przez Ojców i nauczycieli Kościoła (np. Atanazy, Efrem, Chryzostom, Augustyn). W bezpośredniej linii prowadzi, poprzez nieustające pogromy w średniowieczu, aż po komory gazowe Hitlera.

Liczne w czasach przedkonstantyńskich dyskusje z Żydami zupełnie zamierają w IV i V wieku. Prawie nie wspomina się o nich. Także coraz rzadziej zachęcają do modlitwy za nich papieże i biskupi, co czynili niegdyś chętnie. Nie chcę, aby przypadek Kallinikum zostawił wrażenie, że był to wyjątek, czy też incydent. Wcale nie, wręcz takie przypadki nasiliły się. Na przykład w połowie IV wieku biskup Innocentiusz kazał zniszczyć jedną z synagog w północnej Italii. Przy okazji skonfiskowano całe mienie Żydów, w tym samym czasie splądrowano i zamieniono na kościół synagogę w Tipasie (Afryka Północna). Także w Rzymie — i to jeszcze przed zbrodnią w Kallikinum — chrześcijanie podpalili synagogę. Po filosemityzmie Juliana Apostaty (zezwolił na odbudowanie świątyni jerozolimskiej w 362 roku i zapewnił im własne terytorium), biskupi nalegają na żarliwsze ataki antysemickie. Synagogi płonęły od Italii po Palestynę.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Święty Ambroży (333-396) Święty Ambroży (333-396)

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word