Mario Praz stwierdził, iż na przestrzeni wieku typ kobiety biernej, uległej mężczyźnie, służącej mu za obiekt rozkoszy, typ o urodzie niewinnej, anielskiej zastępuje istota aktywna, niezależna i pewna siebie, która stopniowo podporządkowuje sobie męża, czyniąc z niego sługę i niewolnika. Ta zamiana ról spowodowana jest zapewne emancypacją kobiet, kryzysem religii. Warto wspomnieć, że w stosunkach erotycznych oznaczało to zamianę ról, pojawił się sadyzm i masochizm. Współtworzył on specyficzną aurę drugiej połowy XIX wieku, żywiąc się przede wszystkim antycznymi wzorami dominacji kobiety nad mężczyzną, greckimi mitami, z których niejeden powstał jeszcze w czasach matriarchatu, i nawiązującymi do nich literackimi postaciami władczych kobiet antyku.

Właśnie wtedy literatura tego okresu wynosi na plan pierwszy postać demonicznej kobiety. Prawdopodobne jest to, że Wilde uwypukla ten wątek z powodu swych skłonności homoseksualnych. W malarstwie kształtuje się on pod wpływem wzorów literackich. Późno romantyczne fantazje Gustava Flauberta zapładniają wyobraźnię Moreau. W powieści Salombo pojawia się kobieta zimna, nieczuła, jednak także przynosząca zgubę mężczyźnie, który usycha z miłości. „Czarne bóstwa" i „trujące kwiaty" Baudlaire’a pojawiają się w rysunkach Beardsleya.

Podsumowując, zwrócę uwagę na to, co zapewne zostało wcześniej zauważone. Dramat Wilde’a jest głęboko zanurzony w tradycji przedstawiania wątku Salome. Całkowicie każda warstwa tegoż dzieła — symbole, które pojawiają się w opisie poszczególnych postaci, rysunki Beardsleya, które są idealnym uzupełnieniem tekstu, interpretacja i dopełnienie samego motywu — jest odniesieniem do epoki XIX i początku XX wieku. Z kolei te stają się zarówno esencją, jak i niebanalnym rozwinięciem wszelkich intrygujących cech Salome. Dramat Wilde’a i sam w sobie wątek Salome jest świetnym przykładem głębokiego zakorzenienia w historii wierzeń, mitologii, historii sztuki, a zarazem wiecznie niewyczerpanym i pobudzającym wyobraźnię.

Treść tej pracy opiera się przede wszystkim na ciekawym ujęciu tematu przez Ewę Kuryluk.

Tropem jej twórczego rozumowania podążam, dlatego też w pracy tej brak przypisów, co należy rozumieć jako całościową charakterystykę wątku przedstawioną w lekturze autorki.

Bibliografia:

1. Mario Praz — Zmysły, śmierć i diabeł w literaturze Romantycznej, Warszawa 1974.

2. Michaił Bachtin — Problemy poetyki Dostojewskiego, 1929.

3. Maria Podraza-Kwiatkowska — Młodopolskie harmonie i Dysonanse, Warszawa 1969.

4. Ewa Kuryluk — Salome albo o rozkoszy. O grotesce w twórczości A. Beardsleya, Kraków.

5. Maria Janion — Salome tańczy [w:] Żyjąc tracimy Życie, Warszawa 2001.

6. Gustav Flaubert — Salombo, Warszawa 1978.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Salome - wyklęta opera Modernistyczna obsesja. Erotyzm w sztuce na przykładzie motywu Salome

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word