Rozwiniętą formą ma jest chinmoku. Zwrot ten również oznacza ciszę, jednak wynika ona z powściągliwości oraz małomówności. W Kraju Kwitnącej Wiśni małomówność jest cnotą, jakże żywe wydaje się być w tym kraju przysłowie, że „milczenie jest złotem". Dawniej młodzi wojownicy uczeni byli, że milczenie jest cenniejsze niż mowa, a cisza potężniejsza niż gwar rozmów. Współcześni samurajowie prezentują przekonanie, że milczenie jest podstawą zachowania porządku oraz harmonii oraz nakłania do głębokich przemyśleń.

W chinmoku wyraża się także hierarchiczna budowa społeczeństwa japońskiego. Japończycy postępują zgodnie z zasadami, w myśl których zwracając się do osoby zajmującej wyższe miejsce w hierarchii społecznej należy używać odpowiedniego języka. Stosując niewłaściwe słowa można okazać komuś brak szacunku. Dlatego też dalece bezpieczniej jest zachować milczenie niż nie okazać grzeczności osobie starszej lub wyższej rangą ^{[ 39 ]}. Często zdarza się, że Japończycy wyrażają się niejasno, nie mówią wprost, zwłaszcza podczas negocjacji lub rozmaitych ceremonii. Bardzo rzadko też używają oni słowa „nie", a to dlatego, że nie chcą ranić ludzkich uczuć, być nieuprzejmym lub co gorsza by ich wypowiedź nie została odebrana jako atak na rozmówcę.

Aby zrozumieć chinmoku, które stosują japońscy biznesmeni, przedstawiciele różnych organizacji a nawet rządu, a które może oznaczać naprawdę wiele, należy dokładnie zgłębić japońska kulturę. Milczenie ze strony firmy może na przykład oznaczać brak zainteresowania przedstawiona propozycją, ale także może oznaczać, że w tym czasie podejmowane są istotne decyzje ^{[ 40 ]}.

Rozwinięta w samurajskich szkołach walki tradycja nauczania w układzie mistrz — uczeń przetrwała do dnia dzisiejszego i widoczna jest w systemie szkoleniowym japońskich przedsiębiorstw. Regułą jest już, że nowy pracownik jest oddelegowany pod opiekę starszego, bardziej doświadczonego pracownika. Zazwyczaj rolę opiekunów pełnią kierownicy, technicy oraz inżynierowie, których zadaniem jest przede wszystkim przyuczanie do zawodu, ale także zapoznanie młodego pracownika z filozofią oraz zasadami obowiązującymi w danym przedsiębiorstwie ^{[ 41 ]}. Nowi pracownicy, podobnie jak dawniej samurajscy uczniowie, uczeni są rozumienia oraz szacunku dla narzędzi pracy. Samuraje traktowali swoje miecze jak relikwie, jak miejsce, w którym ukryta jest ich dusza, dawały im one poczucie pewności oraz odpowiedzialności. W firmach, które silnie kultywują dawne tradycje, szkolenie i opieka nad nowymi pracownikami obejmuje nawet sposób bycia czy ubierania się. System przyuczania na zasadzie mistrz — uczeń jest traktowany bardzo poważnie zarówno przez adeptów jaki i ich mentorów.

Jedną z ważniejszych reguł bushido był obowiązek prawego postępowania. Prawdziwy samuraj musiał zawsze postępować właściwie, to z kolei oznaczało właściwe zachowanie, nieskazitelność moralną, zdrowy rozsądek oraz sprawiedliwe osądy. Przez wiele lat to właśnie postępowanie samurajów było wyznacznikiem prawego zachowania, które całkowicie przejęły pozostałe klasy japońskiego społeczeństwa. Surowe zasady kodeksu etycznego wojowników wniknęły w każdą dziedzinę życia Japończyków. Również i dziś większość z nich reaguje odruchowo zgodnie z samurajskim pojęciem prawego postępowania. Dla współczesnych Japończyków podobnie jak i dla dawnych samurajów bardzo ważną zasadą jest ukrywanie emocji, zwłaszcza tych negatywnych. Otwarte okazanie swoich emocji, frustracji czy też zniecierpliwienia oraz utrata panowania nad sobą prowadzą bezpośrednio do utraty honoru. Japończycy żyją w kulturze wstydu, która nie pozwala im na najmniejszą rysę na ich dobrym imieniu. Wstyd jest moralnym kręgosłupem społeczeństwa japońskiego ^{[ 42 ]}, który dyscyplinuje i zapobiega grubiańskim zachowaniom. Lęk przed utratą godności umacnia współczesnych wojowników w przekonaniu, że w biznesie nie miejsca na emocje, bo to one nie pozwalają myśleć jasno i dokonywać trzeźwych ocen. Prawdziwy samuraj wie, że poddanie się uczuciu zawiści, gniewu, lub też chciwości sprowadzają go na grząski grunt ignorancji i zwykłej głupoty ^{[ 43 ]}.

Współczesny biznes jest swoistą wojną. Przedsiębiorcy walczą o zdobycie swojego miejsca na rynku, o utrzymanie się na nim oraz o klientów. Początkujący oraz doświadczeni biznesmeni szukają recepty na odnoszenie sukcesów. Częściową odpowiedzią na te poszukiwania jest bushido. Aplikowanie zasad kodeksu samurajskiego w biznesie wymaga całkowitego zaangażowania się oraz podporządkowania się zawartym w nim regułom i wartościom. Tak też postępują japońscy biznesmeni. Właśnie dzięki bushido są oni niemal nieustraszeni, niezwykle pewni, podchodzą kreatywnie do pracy i są otwarci na wszelkie zmiany.

Wrośnięty w mentalność Japończyków samurajski kodeks rozwinął w nich tak istotne cechy jak pracowitość i samo zdyscyplinowanie, wewnętrzny przymus walki do upadłego i nieustającą potrzebę samodoskonalenia się. Choć bushido jako kodeks samurajów, dawnych wojowników, kojarzy się całkowicie ze sztuką walki to błędem jest przypisywanie go do tak wąskiej i wyłącznie agresywnej dziedziny. Bushido dalece wykracza poza te ramy i obejmuje sposób myślenia oraz postępowania w ogóle. Samurajski kodeks zawiera liczne wskazówki na drodze do zwycięstwa, na które jest tak silnie nastawiony. Biznesmeni wojownicy — sararimani, są bez reszty przeniknięci tą samurajską filozofią zwycięstwa. Zaś zawarte w bushido zasady oraz umiejętności, których uczy stają się dla biznesmenów samurajów doskonałymi narzędziami pomagającymi osiągnąć życiowy sukces.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Droga wojownika Bushido, giri, ko - dziś. Wpływ tradycji na osobowość współczesnego Japończyka

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word