Ewolucja terminu bios praktikos

Warto zwrócić uwagę na ewolucję terminologiczną bios praktikos, utożsamianego często z bios politikos (pamiętajmy, iż termin ten utracił swe pierwotne, polityczne znaczenie). Hannah Arendt w przywoływanym już kilkukrotnie dziele pisze, iż „główna różnica pomiędzy Arystotelesowskim i późniejszym, średniowiecznym użyciem terminu polega na tym, że ‘bios politikos’ oznaczało wyraźnie jedynie dziedzinę spraw ludzkich, z naciskiem na działanie, ‘praxis’ potrzebne do jej ustanowienia i podtrzymania. Ani praca, ani wytwarzanie w ogóle nie były uważne za czynności posiadające dostateczną godność, by stanowić ‘bios’, autonomiczny i autentycznie ludzki sposób życia; skoro służyły temu, co konieczne, i wytwarzały to, co użyteczne, nie mogły być wolne, niezależne od ludzkich potrzeb i wymagań” ^{[ 46 ]}.

W powyższym tekście prześledziliśmy znaczenie terminu bios praktikos , a także konsekwencje, które zeń płyną. W toku rozważań po raz kolejny okazało się, iż zdania Arystotelesa nie mogą być odseparowane od kontekstu, w którym zostały wypowiedziane. Terminologia i okoliczności w których dowiadujemy się o życiu praktycznym, odwodzą nas od rozumienia, które narzuca się potocznie. Bios praktikos wedle Arystotelesa to nie wszelki rodzaj działań ludzkich. Termin ten powinien być obwarowany co najmniej dwoma zastrzeżeniami. Pierwsze z nich dotyczy wolności – omawiana koncepcja Arystotelesa (podobnie jak większość idei w jego filozofii praktycznej) dotyczyła znacznie ograniczonej części społeczeństwa. Drugie zaś ograniczenie mówi o życiu praktycznym jako czysto politycznym. W tym kontekście niezmiernie dużej wagi nabiera uwaga Hannah Arendt, którą zakończyliśmy rozważania. Trzeba więc zaznaczyć, iż oprócz trudności terminologicznych w samych pismach Arystotelesa, dodatkowy problem stanowi ewolucja znaczeniowa samego interesującego nas terminu.

Bibliografia

1. Arendt, Hannah. 2000.Kondycja ludzka , Warszawa: Fundacja Aletheia.
2. Arystoteles. 1983. Metafizyka , Warszawa: PWN.
3. Arystoteles. 1996a. Etyka eudemejska [w:] Tegoż, Dzieła wszystkie , t. 5, Warszawa: PWN.
4. Arystoteles. 1996b. Etyka nikomachejska [w:] Tegoż, Dzieła wszystkie , t. 5, Warszawa: PWN.
5. Dąmbska, Izydora. 1993.Zarys historii filozofii greckiej , Lublin: Daimonion.
6. Dryla, Olga. 2008. Problem egoizmu w etyce Arystotelesa , Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
7. Paczkowski, Przemysław. 2005. Filozoficzne modele życia w klasycznym antyku , Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
8. Reale, Giovanni. 2005. Historia filozofii starożytnej , t. II. Platon i Arystoteles, Lublin: Wydawnictwo KUL.
9. Tatarkiewicz, Władysław. 2001. Historia filozofii , t. 1, Warszawa: PWN.

    

10. Tugendhat, Ernst. 2004. Wykłady o etyce , Warszawa: Oficyna naukowa N.

     

11. Vossenkuhl, Wilhelm. 1995. Praktyka [w:] Filozofia , E. Martens, H. Schnädelbach (red.), Warszawa: Wiedza Powszechna.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Sofiści Recenzja: Kwestia prawdy: Bóg, nauka i wiara

Comment on this article..   See comments (4)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word