Author of this text: Ed Yong

Translation: Krzysztof Achinger

Spotkaj się z największym opierzonym zwierzęciem w historii — wcześniejszą wersją Tyrannosaurus rex, odzianego w długie i puszyste pióra. Tą nowoodkrytą bestię nazwano Yutyrannus huali [华丽 — olśniewający, wspaniały], połączenie chińskiego i Łaciny, oznaczające „pięknego opierzonego tyrana". Jego pojawienie się ponownie otwiera debatę dotyczącą tego, czy ikoniczny T.rex mógł być upierzony.

„To niesłychanie ważna skamielina. Paleontolodzy czekali na pojawienie się gigantycznego upierzonego teropoda przez dłuższy czas" — powiedziała Lindsay Zanno z Muzeum Historii Naturalnej w Chickago. Larry Witmer z Uniwersytetu Ohio zgadza się z tym stwierdzeniem. „Istotne jest połączenie dwóch elementów, wielkości ORAZ upierzenia" — powiedział.

Yutyrannus został odkryty przez chińskiego paleontologa Xing Xu, który nie pierwszy raz miał styczność z upierzonymi dinozaurami. Xu jest gwiazdą wśród poszukiwaczy dinozaurów. Mimo, że na początku nie interesował się paleontologią, udało mu się odkryć odkryć ponad 30 gatunków. Między innymi czteroskrzydłego Microraptor a oraz małe tyranozaury Dilong i Guanlong - wczesne tyranozaury pokryte prostym upierzeniem. Jak większość upierzonych dinozaurów, te zwierzęta były małe. Dilong był wielkości dużego psa, a Microraptor wielkości kurczaka.

Yutyrannus, autor Brian Choo

Yutyrannus wyłamuje się z tej zasady. Jego waga to 1400 kilogramów, a długość to przynajmniej 7 lub 8 metrów. To 40 razy więcej niż Beipiaosaurus, poprzedni rekordzista w dziedzinie największych upierzonych dinozaurów (również odkryty przez Xu).

Xu odkrył trzy szkielety nowego zwierzęcia w chińskiej prowincji Liaoning. Sądząc po rozmiarach i stanie kości, jeden z nich był dorosłym osobnikiem, a pozostałe były o około dekadę młodsze. Poza jednym brakującym ogonem, zachowały się prawie w całości i w bardzo dobrym stanie. Samo to stanowi powód do świętowania. Poszukiwacze dinozaurów są często zmuszeni do opisywania nowych gatunków na podstawie zwodniczych fragmentów pojedynczego szkieletu; trzy kompletne sztuki, to jak wygrana na loterii.

Wszystkie trzy okazy miały długie 15-centymetrowe pióra. Każdy jest nierówno pokryty, ale sądząc po trzech znalezionych szkieletach, prawdopodobnieYutyrannus był upierzony od głowy po szpony. Nie są to spłaszczone pióra, które służą współczesnym ptakom do latania. Na tamtym etapie ewolucji, pióra były po prostu długimi włóknami, przystosowanymi bardziej do izolowania lub prezentowania innym osobnikom oraz podobne do dzisiejszych pióropuszy nielotnych emu i kazuarów.

Gdy na scenę w środkowym akcie okresu jurajskiego wszedł tyranozaur, był on niewielkim zwierzęciem, trochę dłuższym niż jeden metr i pokrytym dino-upierzeniem. „Dowody wskazują na to, że wielkie drapieżne dinozaury były potomkami upierzonych dinozaurów i bardzo prawdopodobne, że również same były upierzone" — powiedział Tom Holtz Jr z Uniwersytetu Maryland.

Tyranozaury, jakie znamy i kochamy pojawiły się dopiero na samym końcu Kredy. Do tego czasu zdołały rozwinąć wiele specjalnych cech takich, jak zęby podobne do bananów o ostrej jak nóż krawędzi, olbrzymie biodra, przystosowane do biegania stopy, maleńkie przednie łapy oraz masywne, mogące kruszyć kości, szczęki. I straciły swoje pióra, albo przynajmniej my tak sądzimy. "Założeniem jest, że T. rex i jego gigantyczni krewni byli pokryci łuskami, a nie pierzem i istnieje (raczej słaby) dowód w postaci skamieliny, potwierdzający tę tezę" — powiedział Witmer.

Pomysł wydawał się mieć sens, ponieważ wielkie ssaki takie, jak słonie i nosorożce nie mają włosia. Ich wielkie ciała tracą ciepło bardzo wolno i nie potrzebują izolacji, która jest niezbędna ich mniejszym kuzynom. Jeżeli super-wielkie ssaki straciły futro, można przez to rozumieć, że super-wielkie tyranozaury straciły swoje upierzenie. Yutyrannus udowadnia, że niekoniecznie jest to prawdą.

Xu spekuluje, że upierzenie Yutyrannus'a może być upierzeniem zimowym. Podczas, gdy większość olbrzymich tyranozaurów cieszyła się ciepłym klimatem podczas późnej Kredy, Yutyrannus żył w czasie, gdy średnia roczna temperatura to rześkie 10 stopni Celsjusza. Może był to tyranozaurowy odpowiednik futrzastych mamutów i nosorożców, których kudłate okrycia służyły im podczas epoki lodowcowej. „Pomysł pierzastych tyranozaurów panujących w czasach chłodniejszego klimatu w Kredzie jest niesamowity" — powiedział Witmer.

Czy zatem T.rex mógł także być pokryty piórami? Paul Sereno z Uniwersytetu w Chicago właśnie tak uważa. "W moim laboratorium, mam skamieniałość T. rex'a, która pokazuje, że bestia nie miała łusek — powiedział. "Ale tylko w Chinach mamy okazję zobaczyć dowód na to, co zastąpiło łuski — pióra! Ten raport to czerwona flaga dla Hollywood i niektórych naukowców, którzy myślą o czymś takim, jak T. rex zapakowany w miękki i delikatny płaszcz."

Wprawdzie nie ma jeszcze bezpośredniego dowodu na upierzonego T.rex'a. "[Yutyrannus] i to nie jest gwóźdź do trumny w debacie dotyczącej pokrycia ciała T.rexa, ale zdecydowanie osłabia argument, że król-tyranozaur nie mógł mieć piór" — stwierdziła Zanno.

Problem polega na tym, że żaden z wielkich tyranozaurów nie został odnaleziony w odpowiednim stanie. "Większość szkieletów T. rexa została odnaleziona w piaskowcu lub aleurycie. Zarówno piaskowiec jak i aleuryt są zbyt chropowate, aby mogła się w nich zapisać obecność piór nawet, gdyby faktycznie tam były" — powiedział Holtz. "Ale Yutyrannus został odkryty w bardzo gładkich skałach osadowych pochodzących z popiołu wulkanicznego odłożonego w spokojnej wodzie: idealne warunki do zachowywania pierza." Może gdzieś tam znajduje się upierzony T.rex, który padł we właściwych warunkach i czeka na znalezienie.

Źródło: Xu, Wang, Zhang, Ma, Zing, Sullivan, Hu, Cheng i Wang. 2012. A gigantic feathered dinosaur from the Lower Cretaceous of China. Nature http://dx.doi.org/10.1038/nature10906

Tekst oryginału

Not Exactly Rocket Science/Discover, 4 kwietnia 2012r.

Comment on this article..   See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Ed Yong Mieszka w Londynie i pracuje w Cancer Research UK. Jego blog „Not Exactly Rocket Science” jest próbą zainteresowania nauką szerszej rzeszy czytelników poprzez unikanie żargonu i przystępną prezentację.  Private site  Number of texts in service: 148  Show other texts of this author  Newest author's article: Podstępny cętkowany kot udawał, że jest przedstawicielem innego gatunku