David Hume. Religia jako zatruwacz dnia codziennego

Wierzący często mówią i piszą, że religia jest człowiekowi potrzebna, by miał on moralne oparcie, poczucie zakotwiczenia w kulturze i by mógł odróżnić dobro od zła. Równie dobrze można by odpowiedzieć i to z dużą dozą słuszności, że odrzucenie religii jest człowiekowi potrzebne, by mógł on samodzielnie zastanowić się nad swoim postępowaniem i nad jego wpływem na innych ludzi, by miał poczucie zakotwiczenia w rzeczywistości (która więcej jest warta niż pusta skorupa tradycji) i by mógł dostrzec prawdę, czyli świat taki jakim jest. Kościoły wiedzą o tym, dlatego szermują słowami, które znaczą coś innego niż nazwa sugeruje, np. zbiór preferowanych obecnie mitów (np. KrK korzysta może z 3% tego co w Biblii napisano, a więc jest bardzo wybiórczy, nie bez kozery czasem luteranie uważają, że katolicy nie są chrześcijanami) z wewnętrznie sprzecznej grubaśnej książki zwanej Biblią, spisanej prze niewiadomo kogo (było tych autorów pewnie z 50) na przestrzeni setek lat, ten zbiór mitów nazywają „prawdami wiary". To wielka buta, nazwać „prawdą" coś, co jest jedynie pobożnym życzeniem. Religia jest więc trochę jak urzędnik, na którego scedowaliśmy własne sprawy i już nie musimy myśleć o pewnych rzeczach, tym urzędnikiem jest zresztą pastor lub ksiądz. Najlepszym dowodem na to, że krytycy religii mają rację jest zamykanie im ust, a więc uciekanie się do przemocy. Tak samo zrobił np. Cromwell, gdy płk Ireton zapytał go czemu złamał obietnice dane swym żołnierzom. I co miał biedny Crommie odpowiedzieć? Przecież wiedział, że Ireton ma rację. Mógł go tylko uciszać.

Istnieje stałe napięcie między wiarą a religią. Wiara wierzącego zmienia się każdego dnia. Czasem zanika, czasem jest silna, czasem odnosi się rzeczywiście do kosmosu, a czasem do tego co mówią sąsiedzi i rodzina. Czasem wiara jest wyuczona, a czasem refleksyjna. Jedyny problem społeczny związany z nią polega na tym, że wierzący gloryfikują pewne wartości, które często mało mają wspólnego z godnością i wolnością innych ludzi. Ważniejszy bywa dla nich brodacz na chmurce niż rodzina i to jest bardzo smutne. Religia jest stała, lub mało zmienna, bo naruszenie mitu narusza „prawdy wiary". Wiarę kształtuje mózg i pobożne życzenia, religię — instytucje religijne i sekty.

Mój ulubiony filozof David Hume pisał, że tzw: „cnoty mnisie" stępiają umysł i alienują człowieka od innych ^{[ 1 ]} i są po prostu nieprzydatne społecznie; lepiej coś kupić (dać zarobić) niż modlić się i faktycznie liczba uszczęśliwionych przez nas ludzi wynosi w obu wypadkach odpowiednio 1 i 0. Hume był prawdopodobniej agnostykiem, ale w owych czasach wolał udawać deistę, to było łatwiejsze do przełknięcia dla nieco zanadto „uduchowionych" (p. Jacek Tabisz słusznie przypomniał niedawno, że wrażenia „duchowe" jak zachwyty nad sztuką, to tak naprawdę wrażenia mózgowe i zmysłowe) Edynburczyków. Chociaż i tak nie dali mu katedry na uniwersytecie, by nie „psuł" swym sceptycyzmem hojnie wspierającej „uduchownionych" pasibrzuchów młodzieży. By ukryć agnostycyzm, Hume pisał o religii w formie dialogu („Dialogi o religii naturalnej") między deistą, sceptykiem i teistą o śmiesznych greckich imionach (nieśmiertelne papugowanie Platona ^{[ 2 ]}, no cóż najlepszym się zdarza). W dialogach, wszyscy uczestnicy przyjmują istnienie jakiejś nadprzyrodzonej siły, ale mówią także o np. epikurejskiej koncepcji boga słabego, lub nie zapobiegającego złu, a wiec złego, i o wiecznych przemieszczeniach materii, która tworzy nasz świat przez cały czas. Zdania sceptyka Filona są jednak równoważone przez wypowiedzi pozostałych uczestników sporu, choć czasem wyraźnie na siłę, tak by Hume nie miał kłopotów wydawniczych i innych ^{[ 3 ]}.

Hume nie widział w religii, w przeciwieństwie do wielu innych filozofów oświecenia, produktu ludzkiej głupoty, lecz przede wszystkim produkt niezaspokojonych potrzeb. Zwłaszcza poczucia bezpieczeństwa i poczucia opieki, lecz żadna religia nie pomaga, strach nie maleje, a jej rozwój instytucjonalny i intelektualny powoduje ogólny wzrost nietolerancji w stosunkach międzyludzkich, który zamienia strach metafizyczno egzystencjalny w zwykły strach codzienny przed przemocą ^{[ 4 ]}. Hume poleca filozofię i refleksję w miejsce religii. Naturalną religią dla Hume’a jest politeizm, bowiem jest on najlepiej „dostosowany" do problemów dnia codziennego, mieliśmy więc larwy, lary, boginie domowego ogniska, a teraz mamy Maryję i świętych-patronów ^{[ 5 ]} różnych zawodów.

Hume dyskutuje z religią jako jednym ze sposobów zagospodarowania wiary jednostki. Wiara nie jest jednak tym samym co religia. Wiara czyni nas jakby podatnymi na religię. Protestanci przynajmniej są uodpornieni na mit, jakoby wszyscy wierni powinni być w „jednej, powszechnej, świętej i przy okazji też apostolskiej" firmie, a przecież ludzie mają różne systemy wartości, które pochodzą z rozmaitości ich przeżyć i doznań. Prawo może być jedno i takie samo dla wszystkich, ale nie systemy wartości. Prawo reguluje spory między tymi rozmaitymi ludźmi. Protestanci sprzeciwili się tej koncepcji religii, która kładzie nacisk na instytucjonalny ścisły nadzór nad wiernymi. Pastor jest nauczycielem, ale bardziej kolegą i przyjacielem, niż ojcem i nadzorcą, którym jest z kolei ksiądz katolicki. Protestant widzi Watykan takim jaki on jest; ambitną instytucją-państwem, która wchodzi z butami do innych państw (i w dodatku nigdy się nie zmienia i nigdy nie przeprasza, co najwyżej ustępuje przed naciskiem ^{[ 6 ]}). Oddany Katolik zrozumiałby o co chodzi, gdyby miejsce egzotycznego włoskiego polis — Vaticano zajęła Vaduz — stolica Lichtensteinu. Lichtenstein też jest monarchią niemal absolutną, też jest mały jak nie wiem co i obrzydliwie bogaty. Co by to było, gdyby Lichtenstein założył Kościół, handlował relikwiami i mówił co mają robić władcy i obywatele innych państw… KrK mordował, kradł, oszukiwał, torturował i zamęczał w więzieniach wszystkich, którzy się z nim nie zgadzali, wobec silnych stosował uniki i szukał słabych punktów. Sprzedawał obraz słodkiego bobaska Dżizus, a potem do drzwi pukała inkwizycja, i tak przez 1000 lat, ale nie to jest najgorsze. Najgorsze jest to, że KrK ogranicza i niszczy życie ludzkie na co dzień, po kawałeczku. Każdy wybór życiowy czyni trudniejszym i każe stawiać na równi bzdury i sprawy ważne. Niektórzy ludzie tak bardzo chcą zostać zbawieni, że się temu poddają, choć kto by chciał żyć bez ciała w niebie przez miliony lat, by wiecznie kontemplować chwałę boga ?????? Gorzej, jak sami nie mają wcale nadziei na zbawienie, ale uważają, że tak trzeba i już, są to zwykli kościelni faszyści, a nie chrześcijanie.

Wierzący, którzy chcą być wierni i bogu i Kościołowi są narażeni na wybory między dobrem mitów i firmy, a np. dobrem ich członków rodziny. Czym jest zakaz normalnej medycznej antykoncepcji jeśli nie anty-humanitarnym utrudnieniem? Czym jest zakaz onanizmu u dorastającej młodzieży (tego na szczęście rodzice nie skontrolują) czy seksu przedmałżeńskiego, a nawet mieszkania „na kocią łapę" (a jak mają się ci ludzie zorientować czy dobrze im razem? — ano tak zapomniałem, liczą się tylko nowi dawacze na tacę), jeśli nie ograniczeniem najbardziej naturalnych — i podkreślmy — nieszkodliwych a wręcz zbawiennych — odruchów ludzkiego ciała i umysłu (tak tak seks zaczyna się w mózgu). Czym są ograniczenia wprowadzane przez katolickich rodziców (podobnie robią te baptyści w USA) co do domowego Internetu (tak robił m.in. katolik Mel Gibson, który odkąd się rozpił nie jest już wzorem do naśladowania dla rozpasanego Holywood, na łamach „Najwyższego Czasu"), jeśli nie chęcią by ich dzieci nie poznały prawdy o świecie i by akceptowały propagandę zbawienia bez zastrzeżeń? Czym jest kultywowanie obrazu patriarchalnej katolickiej tradycyjnej rodziny, wielokrotnie częstszej wśród katolików niż wśród ludzi zdystansowanych do religii, jeśli nie żądaniem od kobiety, by wyrzekła się ambicji i to na wielu poziomach (musi rezygnować zarówno z pracy, jak i z podkreślania swej urody wielu katolików np. potępia makijaż)

Najgorsze, że niejedna katolicka zgorzkniała kura domowa sama stwarza sobie taką sytuację i sobie to chwali, co gorsza przekazuje swoją rezygnację jako świętą zasadę dorastającej córce, która też będzie musiała uporać się z konkurencją miłości wobec bliskich i oddania bogu (czyli de facto nauczycielom z KrK).

[ 2 ] Uwielbienie Platona jeszcze nie minęło, mimo znakomitej krytyki Poppera. Platona który był — przypomnijmy — twórcą żelaznej dyscypliny szkolno-wychowawczej, dziedzicznej arystokracji mądrali i faszyzmu, do którego to filozofa odwoływał się wczesnośredniowieczny karzeł intelektualny czyli KrK). Platon, tak jak Rousseau, powinien zostać raczej zapomniany, bowiem jego myśl jest destrukcyjna dla społeczeństwa (zwł. liberalnego). Rozsądny Hume w niczym Platona nie przypominał, ale i tak dał się nieco zwieść magii jego imienia. Platon, w przeciwieństwie do Hume’a i Rousseau został zawłaszczony i namaszczony przez KrK, chociaż jego koncepcje są o wiele prymitywniejsze niż tamtych dwóch myślicieli. Stąd mało kto zaatakuje go frontalnie, choć był de facto faszystą.