U: Myślimy, że ta druga opcja wchodzi w grę. Tak, bezsprzecznie ta druga.

D: Zobaczmy więc jak to się sprawdza w praktyce, czyli w historii religii, na przykładzie tylko niektórych bożych przykazań. Ot, choćby takiego II przykazania Dekalogu, w którym Bóg zabrania człowiekowi czynić święte obrazy i rzeźby, oddawać im cześć i adorować je, pod groźbą surowej kary. A które to człowiek wyrugował z tego zestawu przykazań, rozbijając dziesiąte na dwa oddzielne, aby się zgadzała ich ilość. Zrobiono to z powodu olbrzymich korzyści finansowych, jakie przynosił handel „świętymi" ikonami, oraz dochodów z pielgrzymek odwiedzających owe „cudowne" obrazy i miejsca. Zatem w tym przypadku, istnienie Boga nie przeszkodziło jakoś człowiekowi w realizacji celów niezgodnych z jego wyraźnym zakazem w tej kwestii.

U: Tu koleżanka podpowiada, iż II przykazanie mówi o nie wzywaniu imienia bożego na daremno...

D: Porównajcie więc to z Dekalogiem w Księdze Wyjścia 20,1-17, a wszystko będzie jasne. Jedźmy dalej: Jak wygląda przestrzeganie przez ludzi, bożego przykazania „Nie będziesz zabijał"? I tu mamy do czynienia z poważniejszym problemem, niż w przypadku II przykazania, gdyż Bóg z jednej strony daje człowiekowi oficjalny i kategoryczny zakaz, natomiast z drugiej nakazuje mu zabijać w określonych sytuacjach, samemu dając przykład bezwzględnego i bezlitosnego okrucieństwa, w traktowaniu wrogów swego narodu wybranego. I tak np. w Biblii są takie oto fragmenty:

„Zgotuję zagładę wszystkim narodom, miedzy którymi cię rozproszyłem". Albo: „Gdy Pan, Bóg twój wytępi narody, których ziemię ci daje /../ wszystkich mężczyzn wytniesz ostrzem miecza /../ niczego nie pozostawisz przy życiu" (Pwt 19,1,16). Lub słowa skierowane przeciwko poganom:

„Ukarzę Ja świat za jego zło i niegodziwców za ich grzechy /../ Każdy odszukany będzie przebity, każdy złapany polegnie od miecza, dzieci ich będą roztrzaskane w ich oczach, ich domy będą splądrowane, a żony zgwałcone /../ wszyscy chłopcy będą roztrzaskani, dziewczynki zmiażdżone, nad noworodkami się nie ulitują, ich oko nie przepuści także niemowlętom" (Iz 13,11-18).

Lub to: „To mówi Pan Zastępów, Bóg Izraela: /../ Sprawię, że padną od miecza przed swoimi wrogami, z ręki tych co nastają na ich życie. Ciała ich wydam na pożarcie ptakom /../ I uczynię z tego miasta przedmiot zgrozy i pośmiewiska /../ Sprawię, że będą jedli ciało swych synów i córek, jeden będzie jadł ciało drugiego /../ Tak samo zniszczę ten naród i to miasto.." (Jr 19,7-11).

„Tak mówi Pan Zastępów: /../ Dlatego teraz idź, pobijesz Amaleka i obłożysz klątwą wszystko, co jest jego własnością; nie lituj się nad nim, lecz zabijaj tak mężczyzn, jak i dzieci, woły, owce, wielbłądy i osły" (1 Sm 15,2,3). itd., itd., można by jeszcze wiele podobnych przykładów przytoczyć.

Zatem i w tym przypadku istnienie Boga nie przeszkodziło jakoś człowiekowi nie przestrzegać jego wyraźnego zakazu zabijania. A nawet wielokrotnie powoływać się na jego wolę w tym względzie i jego zgodę. Aby zbytnio nie przedłużać tej rozmowy, powiem wam już tak ogólnie: nie ma takiej zbrodni, takiego przestępstwa, ani takiej podłości czy też świństwa, których nie uczyniłby człowiek człowiekowi, wierząc we wszechobecnego Boga i jakże często działając w jego imieniu, lub w obronie jego imienia i jakoby za jego przyzwoleniem: przelano morze krwi milionów ofiar, dopuszczano się bestialskich tortur, spalono na stosach niezliczoną ilość ludzi, w tym mnóstwo niewinnych kobiet oskarżonych o czary, wyrzynano całe narody, które nie chciały się nawrócić na jedynie słuszną wiarę, grabiono ich dobytek, stosowano psychiczny i fizyczny terror, nakłaniano dzieci do denuncjowania rodziców, itd., itd. Tę listę zbrodni w imieniu Boga można długo wyliczać.

Wszystko to czyniono bez skrępowania i fałszywego wstydu, pod wszystkowidzącym okiem Boga, nie zrażając się wcale straszliwą wizją kary boskiej, w postaci wiecznych mąk piekielnych. Dlatego ta często cytowana konstatacja Dostojewskiego wydaje mi się szczytem hipokryzji religijnej. Aby była ona zgodna z historią naszej kultury, powinna ona brzmieć: „Bo nawet jeśli Bóg jest, to i tak człowiekowi wszystko można, tak samo jak gdyby go nie było". Jakaż jest więc różnica? Byłoby może mniej zakłamania,.. i nic poza tym. Myślę, że to powinno wam wystarczyć, jak uważacie?

U: Aż nadto! Przynajmniej warto będzie wykosztować się na te piwa. Dziękuję w imieniu całej piątki.

No, tak — pomyślałem sobie — szkoda, że nie dostały tematu: „Co Fryderyk Nietzsche miał na myśli, mówiąc: "Był tylko jeden chrześcijanin, ale on zginął na krzyżu". Można by go było nad wyraz ciekawie rozwinąć. Dobrze ma ta nasza młodzież, takich ciekawych rzeczy się teraz uczą. Mogłem im jeszcze zacytować słowa Philipa Vandenberga: „Największe okrucieństwa w historii ludzkości nie były dziełem Szatana, ale dokonywały się w imieniu światopoglądu rzekomo dobrych ludzi". Szkoda, że o tym wcześniej nie pomyślałem. No, trudno.

Moje rozmyślania przerwał znienacka dźwięk telefonu. Odruchowo spojrzałem na zegarek; 11,30, ależ ten czas leci, to już chyba będzie ostatnia na dziś rozmowa.

Doradca: Porady religijne. W czym mogę pomóc?

Kobieta: Jestem osobą wierzącą, ale — jak to się u nas błędnie określa - niepraktykującą. Tak, jak gdyby chodzenie do kościoła i bezmyślne uczestnictwo w odprawianych tam rytuałach, miało być sensem chrześcijaństwa. Uważam, iż jeśli Bóg istnieje, to musi on być na tyle doskonały, aby nie musiał korzystać z usług pośredników — kapłanów i pożądać oddawania mu infantylnych hołdów i czci, wyrażanych poprzez jarmarczną obrzędowość. Mam zbyt wiele wątpliwości i różnych przemyśleń dotyczących religii, aby ślepo ufać we wszystko co nam wciskają nasi przewodnicy duchowi. Jak choćby z tym problemem, z którym zwracam się do pana.

D: Słucham zatem z uwagą.

K: Otóż mam taki moralny dylemat; nie potrafię wyjaśnić sobie pewnej sytuacji na tyle logicznie, abym mogła ją zrozumieć i zaakceptować bez duchowych rozterek. Chodzi o tę znaną parę celebrytów; wie pan, on aktor, ona redaktorka czy coś w tym rodzaju. Zakochali się w sobie, on się rozwodzi, ona także, mimo to są szczęśliwi, gdyż mogą być razem. Słucha mnie pan?

D: Jak najbardziej. Czekam na właściwe pytanie.

K: Nie tak szybko. Otóż z religijnego punktu widzenia, wygląda na to, że oboje dopuścili się grzechu, bo zerwali związki połączone świętym węzłem małżeńskim. Zakładając, że brali śluby kościelne. Ale tak sobie myślę: przecież miłość — to najpiękniejsze uczucie jakiego może człowiek doświadczyć — także jest darem od Boga, prawda? Wygląda więc na to, że Bóg obdarzając miłością ludzi, którzy już są „zajęci" w uświęconych przez niego związkach, zaprzecza samemu sobie. Skoro miłość jest prawdziwa — a każdy kto jej doświadczył wie, iż tego uczucia nie sposób udawać, ani pomylić z jakimkolwiek innym - to muszą być fikcyjne te „święte" węzły małżeńskie, których udzielają nasi kapłani. Inaczej należałoby przyjąć, że Bóg obdarzając ludzi miłością nie wie, iż wcześniej połączył ich z kimś innym w nierozerwalny związek! Dlatego prawdę mówiąc, nie wiem co o tym wszystkim sądzić. Co by mi pan poradził w tej sprawie?

D: No, cóż,.. sformułowała pani ten problem w taki sposób, iż — świadomie czy nie — zawarła pani w nim odpowiedź: skoro uczucie miłości nie może być fałszywe, to fałszywe muszą być te „dozgonne" więzy małżeńskie, wymyślone przez kapłanów, aby i w tej dziedzinie życia ludzkiego mieć nad nim władzę i czerpać korzyści z tego. Czy Bóg o tym wie? Jest wszechwiedzący więc powinien wiedzieć. Dlaczego więc dopuszcza do takich sytuacji? Na to pani nie odpowiem, chyba, że dałoby się przypasować do tej sytuacji, ten oto fragment Ewangelii: „Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co zwiążecie na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane w niebie" Mt 18, 18. Ogólnie można by uznać, iż jest to sprzeczność pomiędzy prawem boskim, które zostało nam wpisane głęboko w nasze natury, czy jak kto woli — serca, a prawem ludzkim, które jest nam przedstawiane jako prawo boskie. Rozumie pani sens tego problemu?

K: Oczywiście! I co w związku z tym?

D: Zaraz do tego dojdę, gdyż jest jeszcze jedna sprzeczność, której pani nie wzięła pod uwagę. Otóż jeśli już mieszamy Boga do naszych spraw, można by spytać: dlaczego to piękne uczucie miłości, które bez wątpienia zasługuje na miano daru od samego Stwórcy, nie trwa przez całe życie człowieka, lecz mija po paru latach? Skutkuje to tym, że kochający się ludzie pobierają się na całe życie, ślubując sobie dozgonną miłość, a po kilku latach się rozwodzą, gdyż zabrakło tej świętej więzi, która ich łączyła na początku. I tutaj też można by zarzucić Bogu niekonsekwencję pomiędzy tym, co od nas wymaga, a predyspozycjami, które wpisał w nasze jestestwa.

K: Więc jakie jest wyjście z tej sytuacji?

D: Albo nie mieszać Boga do naszych ziemskich spraw, które prawdopodobnie — a nauka to potwierdza — kierują się zupełnie innymi mechanizmami i przyczynami. Albo skorzystać z rady mędrca wschodu, który na prośbę ucznia, aby go nauczył wybaczać ludziom, bo ma z tym największy problem, odparł: „Nie oceniaj ich, a nie będziesz musiał im wybaczać". Proste, prawda?

K: Ee,.. myślałam, że mi pan coś mądrzejszego poradzi. Nie chodziło mi o to, że nie potrafię im wybaczyć, ale o to, że nie potrafię ich zrozumieć!

D: Droga pani; tu zrozumienie nic nie da, gdyż jest ono emocjonalnie obojętne. A tam gdzie chodzi o uczucia, należy przeżyć osobiście tę sytuację, doświadczyć jej dogłębnie, każdym nerwem, do granic możliwości percepcji. A wtedy właściwe jej zrozumienie samo się pojawi, niczym objawienie.

K: Nie ułatwia mi pan sprawy. Wie pan o co chodziło mi tak naprawdę?

D: Nie, ale mogę się domyślać; zastanawiała się pani czy będąc na miejscu owej kobiety, postąpiła by tak samo jak ona, czy odrzuciłaby tę zakazaną miłość w imię wyższych celów? A może nawet,.. uczyniła pani to i teraz próbuje pojąć przyczyny odwagi i determinacji ludzi, którzy nie bali się zaryzykować w sytuacji, która z moralnego punktu widzenia jest bardzo naganna? Mam rację?

K: Nie wiem co powiedzieć,.. do widzenia.

Za pięć dwunasta, to już będzie na dzisiaj koniec, pomyślałem, kiedy nieoczekiwanie zadzwonił telefon. Trudno, mam nadzieję, że to nie będzie długa rozmowa.

See comments (33)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word