Bazuje ona na specyficznej właściwości mózgu: reprezentacji swojego środowiska. Komórki sercowe lub wątroby mają rolę funkcjonalną, ale nie reprezentują niczego. W przeciwieństwie do nich komórki mózgowe na wszystkich poziomach systemu nerwowego reprezentują bodźce lub zjawiska, które powstają gdzieś indziej w organizmie. Konstrukcja neuronu wskazuje na to, że zajmuje się tym, co jest gdzie indziej: neuron jest zatem „kartografem" organizmu i zjawisk w nim się odbywających. Często zadawane jest pytania, dlaczego te tajemnicze komórki zajmują się „intencjonalnością" ducha w reprezentacji obiektów, dlaczego stany myślowe reprezentują emocje wewnętrzne i interakcje ze światem zewnętrznym.

Odpowiedzi znajdziemy w teorii darwinowskiej: ewolucja stworzyła mózg do bezpośredniej reprezentacji organizmu i pośredniej kontroli wszystkich jego interakcji. Intencjonalność naturalna mózgu prowadzi do stwierdzenia, że mózg jest zaopatrzony w „urządzenie", które kontroluje życie organizmu, tak żeby utrzymać wewnętrzną równowagę chemiczną niezbędną do przeżycia. To „urządzenie" nie jest ani hipotetyczne, ani abstrakcyjne: jest w centrum naszego mózgu, czyli w pniu mózgu i przedmózgowiu. Reprezentuje ono stan organizmu w jego ciągłych zmianach. Inaczej mówiąc mózg jest zaopatrzony w naturalne środki, które pozwalają mu reprezentować strukturę i stan całości organizmu.

Jak przejść z tego biologicznego „ja" do świadomości, tzn. do myśli, że nasze myśli są skonstruowane z naszego własnego punktu widzenia. Jak można obserwować siebie samego i obserwować swoje otoczenie ?

Istnieje przypuszczenie, że mózg używa struktur, które kartografują na raz i organizm, i obiekty zewnętrzne a następnie tworzy nową reprezentację drugiego poziomu. Ten ostatni wskazuje, że organizm reprezentowany w mózgu współreaguje ze światem zewnętrznym także reprezentowanym w mózgu. Potem tworzą się struktury neuronalne drugiego rzędu.

Ta reprezentacja, przez którą organizm jest informowany, że jest właścicielem procesu myślowego, dostarcza odpowiedzi na pytanie, kogo to dotyczy. W ten sposób powstaje sens samego siebie, jest to podstawa osobistej perspektywy, charakterystycznej dla świadomości.

Porównajmy teraz organizm świadomy i nieświadomy: świadomy, czyli ten który ma film tego, co przeżył, może na przykład uniknąć powtórki przykrego zdarzenia lub niebezpieczeństwa; nieświadomy jest ciągle poddawany zdarzeniom, z których nie wyciąga żadnych konsekwencji. Sens samego siebie rodzi się w filmie, tworzy część tego filmu, w którym jest obserwowany i obserwator, myśl i myśliciel.

Rytm postępu i obfitość rezultatów musi przekonać licznych sceptyków, że baza neuronalna filmu jest do osiągnięcia. Trzeba tylko zaakceptować teorię i przyjąć, że pozwoli ona wyjaśnić kwestię powstawania ducha i świadomości oraz sensu własnego ja.

Budowa układu nerwowego jest tak kompleksowa, że wydaje się być „magiczna" lub co najmniej niedostępna wiedzy. Wyraźna granica między stanami myślowymi a zjawiskami biologicznymi odbija bez wątpienia to, co dzieli — z jednej strony — zrozumienie ducha, do którego przybyliśmy po wiekach introspekcji i latach badań nauk pochodnych oraz — z drugiej strony - niekompletnych odkryć aktywności neuronalnej, przez neurologię. Niemniej jednak rozdział będzie prawdopodobnie zamknięty przez neurobiologię. Nic nie wskazuje natomiast na to, że jesteśmy nad nieprzekraczalną przepaścią, która dzieli procesy myślowe od nerwowych.

Jest ponadto bardzo możliwe, że szczegółowy opis ducha, na przykład podczas szybkiej oceny obrazów sensorycznych, ich modyfikacji lub położenia, wymaga badań nad kwantami. Matematyk Roger Penrose poddał myśl, że świadomość spoczywa w zjawiskach kwantowych, które powstają w pewnych elementach neuronów — mikrotubach. Jednakże — mimo że istnieje prawdopodobieństwo powstawania zjawisk kwantowych — świadomość nie zależy wyłącznie od tych procesów. Szczegółowy opis operacji kwantowych pomógłby być może w wyjaśnieniu problemu, skąd pochodzi duch, ale nie wydaje się być niezbędny dla zrozumienia, jak wiemy, że posiadamy ducha i że jesteśmy świadomi.

Mechanizmy biologiczne, które dzisiaj wydają się odpowiadać mechanizmom psychiki, są w rzeczywistości mechanizmami tegoż ducha. Nikt nie zaprzecza istnienia ducha, ani że duch „zaginie", kiedy wyjaśnimy tajemnicę biologiczną. Duch jednak — jako przejaw świadomości cennej i jedynej — jest biologiczny i będzie kiedyś opisany w terminologii biologicznej.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Problemy z inteligencją W kwestii instynktu

Comment on this article..   See comments (2)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word