 |
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty: | | |
 |
|
|
|
The Bible » » The Old Testament
Trzy kodeksy boga Author of this text: M. Agnosiewicz i K. Sykta, Krzysztof Sykta
Mojżesz otrzymał od Boga tablice z przykazaniami,
które stanowić miały najwyższe prawo dla Izraelitów. Gdy Mojżesz potłukł tablice,
otrzymał od Jahwego nowy zestaw przykazań, różniący się jednak zdecydowanie
od pierwszego. Pozostaje pytanie: który jest ważniejszy, który jest wiążący?
Porównajmy oba kodeksy (kolorem fioletowym oznaczone są takie
przepisy, które nie występują w drugim zestawie; pogrubienia w przepisach powtarzających
się oznaczają zmiany jakie zostały wprowadzone do przepisu z pierwszego kodeksu):
| Pierwsze Przymierze (BT, Wj 20) |
Drugie Przymierze (BT, Wj 34) |
1. Nie będziesz miał bogów cudzych obok mnie
2. Nie będziesz czynił obrazu ani rzeźby
3. Nie będziesz oddawał im czci ani im służył, gdyż Bóg
twój jest bogiem zazdrosnym (u Wujka — zapalczywym), który karze
występek do trzeciego pokolenia, a nagradza zasługę do tysięcznego pokolenia
4. Nie używaj imienia Boga na daremno
5. Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić (raz dla uświęcenia, innym razem dla odpoczynku)
6. Czcij ojca swego i matkę swoją, abyś długo żył na ziemi
7. Nie będziesz zabijał
8. Nie będziesz cudzołożył
9. Nie będziesz kradł
10. Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek (powtórzone dwa razy)
11. Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego (w skład którego wchodzą: żona, niewolnicy, trzoda i inne rzeczy)
12. Będziesz oddawał mi ofiary całopalenia na ołtarzu, który nie może być jednak wykonany z kamieni ociosanych
13. Nie możesz wstępować na mój ołtarz, gdyż wtedy odsłoni się twoja nagość
14. Jeśli kupisz niewolnika, po sześciu latach nadasz mu wolność bez wykupu
15. Jeśli niewolnik nie zechce wolności zaprowadzisz go przed oblicze Boga, następnie przekłujesz mu ucho szydłem i będzie
na zawsze twoim niewolnikiem
16. Jeśli sprzedasz swą córkę w niewolę nie przysługuje jej wolność po sześciu latach
17. Córki tej nie można sprzedać w niewolę obcemu narodowi
18. Gdy mężczyzna uderzy przypadkiem brzemienną kobietę i spowoduje jej poronienie płaci grzywnę
19. Jeśli zaś jej się coś stanie, wtedy mężczyzna poniesie śmierć "życie za życie, oko za oko, żab za ząb, rękę za rękę,
nogę za nogę, oparzenie za oparzenie, ranę za ranę, siniec za siniec"
20. Jeśli ktoś spowoduje utratę oka lub zęba u niewolnika obdarzy ich on wolnością
21. Jeśli wół pobodzie mężczyznę, kobietę lub dziecko, tak iż poniosą śmierć, wówczas należy go ukamienować, zakazane jest
spożywanie jego mięsa
(...) dalej mamy kolejne przepisy prawa prywatnego (14) i karnego (6)
42. Jeśli ktoś uwiódł dziewicę i obcował z nią przed ślubem zapłaci rodzinie grzywnę a dziewicę poślubi
44. Nie pozwolisz żyć czarownicy
45. Sodomia karana jest śmiercią
46. Składanie ofiar innym bogom podlega klątwie
47. Nie będziesz gnębił ani prześladował mniejszości narodowych (powtórzone dwukrotnie)
48. Nie będziesz krzywdził wdowy ni sieroty, gdyż wtedy uczynię wasze żony wdowami a dzieci sierotami
49. Od ubogiego Żyda nie będziesz brał odsetek za pożyczkę
50. Jeśli weźmiesz w zastaw płaszcz twego bliźniego, musisz go zwrócić przed zachodem słońca
51. Nie będziesz bluźnił Bogu ani złorzeczył królowi
52. Pierworodnego syna i pierworodne zwierzę z trzody oddasz Mi ósmego dnia
53. Nie spożywajcie mięsa zwierzęcia rozszarpanego przez dzikie zwierzęta
54. Nie będziesz rozgłaszał fałszywych wieści
56. W procesie nie miej względów dla bogatych
61. Nie będziesz brał łapówek
62. Co sześć lat nie dokonasz zbioru plonów, pozostawisz je ubogim i zwierzętom.
63. Nie wymawiajcie imienia obcych bogów
64. Zachowuj Święto Przaśników, Żniw i Zbiorów
65. Każdy mężczyzna trzy razy do roku musi odwiedzić Świątynię.
66. Nie składaj w ofierze krwi z chlebem kwaszonym i nie przechowuj do rana tłuszczu z mojej ofiary
67. Przyniesiesz do domu Boga pierwociny plonów
68. Nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki |
1.
Nie będziesz oddawał pokłonu bogu obcemu, bo Pan ma na imię Zazdrosny
2. Nie będziesz zawierał przymierzy z krajami innych bogów, aby nie narazić się na uczestnictwo w ich kultach
3. Nie możesz brać córek z tych krajów za żony dla swych
synów, gdyż one uprawiają nierząd z innymi bogami i mogą zwieść twych synów
4. Nie uczynisz sobie bogów ulanych z metalu
5. Zachowaj święto Przaśników
6. Wszystko pierworodne do Mnie należy, jednak pierworodnego osła możesz wykupić głową owcy, a jeśli byś nie wykupił złamiesz mu
kark. Wykupisz też pierworodnego syna
7. Sześć dni pracuj, w siódmy odpocznij (Mojżesz później dodał jeszcze: bo zostaniesz ukarany śmiercią)
8. Będziesz obchodził Święto Tygodni, pierwocin, żniwa pszenicy i Święto Zbiorów
9. Każdy mężczyzna trzy razy do roku musi odwiedzić Świątynię, a ja za to poszerzę granicę twego kraju i przepędzę inne narody
10. Nie powinieneś składać w ofierze krwi z chlebem kwaszonym i nie powinieneś pozostawić nic z ofiary paschalnej
na drugi dzień
11. Przyniesiesz do domu Boga najlepsze pierwociny plonów
12. Nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki
Dodane później przez Mojżesza:
13. Nie będziesz rozpalać ognia w dniu
szabatu w mieszkaniu swoim
| Po pierwsze spostrzegamy, że druga edycja jest znacznie
krótsza. Logika nakazywałaby stosować kodyfikację późniejszą (lex posterior
derogat legi priori), jednak w tym przypadku nie mogło to mieć zastosowania,
gdyż drugi kodeks był zdecydowanie gorszy. Opuszczał najrozsądniejsze przepisy a pozostawiał tylko przepisy liturgiczne, do których wprowadzał złe zmiany (miejsce
szacunku dla innych narodów zastąpiła nienawiść, zwiększyła się liczba świąt,
naruszenie szabatu miało być karane śmiercią), z drugiej jednak strony zaszła
jedna pozytywna zmiana: ofiarowanie pierworodnego syna można było zastąpić wykupem.
Brak przepisów o moralności pozwala sądzić, iż nie były one do zrealizowania,
przerastały codzienną praktykę i utrudniały zwykłe życie, więc postanowiono
je usunąć. Prawo religijne odstąpiło również od regulowania sfery prywatnoprawnej.
Powtórzmy jeszcze raz: zaszły takie okoliczności, że obszerne prawo religijne
żydów uległo skurczeniu do niektórych jedynie przepisów, zapewne najważniejszych
dla Jahwego, o charakterze kultowym. Nie jest przeto niczym dziwnym fakt, że
chrześcijański dekalog powstał w oparciu o starszy kodeks, natomiast wprowadzono
do niego tylko dwa przepisy powtarzające się w obu kodeksach.
Krzysztof Sykta wskazuje jeszcze na trzecią wersję
„Dekalogu" (kolorem niebieskim oznaczono wspólne przepisy)
2 Moj. 20:1-17
5 Moj. 5:6-21 |
3 Moj. 19:1-18 |
1. A Pan mówił wszystkie te słowa i rzekł:
2. Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
3. Nie będziesz miał innych bogów obok mnie.
4. Nie czyń sobie podobizny rzeźbionej czegokolwiek,
co jest na niebie w górze, i na ziemi w dole, i tego, co jest w wodzie
pod ziemią.
5. Nie będziesz się im kłaniał i nie będziesz im służył, gdyż Ja, Pan, Bóg twój, jestem Bogiem zazdrosnym,
który karze winę ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych,
którzy mnie nienawidzą,
6. A okazuję łaskę do tysiącznego pokolenia tym, którzy mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.
7. Nie nadużywaj imienia Pana, Boga twojego, gdyż Pan nie zostawi bez kary tego, który nadużywa imienia jego.
8. Pamiętaj o dniu sabatu, aby go święcić.
9. Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką swoją pracę,
10. Ale siódmego dnia jest sabat Pana, Boga twego: Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani
twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służebnica, ani twoje
bydło, ani obcy przybysz, który mieszka w twoich bramach.
11. Gdyż w sześciu dniach
uczynił Pan niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich jest, a siódmego
dnia odpoczął. Dlatego Pan pobłogosławił dzień sabatu i poświęcił go.
12. Czcij ojca swego i matkę swoją, aby długo trwały
twoje dni w ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.
13. Nie zabijaj.
14. Nie cudzołóż.
15. Nie kradnij.
16. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu
swemu.
17. Nie pożądaj domu bliźniego swego,
nie pożądaj żony bliźniego swego ani jego sługi, ani
jego służebnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która
należy do bliźniego twego
|
1. I przemówił Pan do Mojżesza:
2. Mów do całego zboru synów izraelskich i powiedz im: Świętymi bądźcie,
bom Ja jest święty, Pan, Bóg wasz.
3. Niechaj każdy czci swoją matkę i swego ojca.
Przestrzegajcie też moich sabatów; Ja, Pan, jestem Bogiem waszym.
4. Nie zwracajcie się do bałwanów i nie sporządzajcie sobie bogów odlewanych z metalu.
Ja, Pan, jestem Bogiem waszym.
5. A gdy składać będziecie Panu ofiarę pojednania, ofiarujcie ją tak, aby zyskać upodobanie.
6. Będzie ona spożywana w dniu waszej ofiary i nazajutrz, a co pozostanie do trzeciego dnia, będzie spalone w ogniu.
7. Jeżeli by spożywano ją trzeciego dnia, będzie nieczysta, nie zyska upodobania.
8. Ten, kto ją spożyje, stanie się winny, gdyż zbezcześcił
świętość Pana, i wytracony będzie ze swego ludu.
9. A gdy będziecie żąć zboże w waszej ziemi, nie będziesz
żął do samego skraju swego pola i nie będziesz zbierał pokłosia po swoim żniwie.
10. Także swojej winnicy nie obieraj doszczętnie i nie zbieraj winogron pozostałych po winobraniu. Pozostaw je dla ubogiego i dla obcego przybysza. Ja, Pan, jestem Bogiem twoim.
11. Nie będziecie kradli i nie będziecie się zapierali i nie będziecie okłamywali jeden drugiego.
12. Nie będziecie fałszywie przysięgali na moje imię i nie będziesz znieważał
imienia Boga swojego; Jam jest Pan.
13. Nie będziesz uciskał swego bliźniego i nie będziesz
go obdzierał. Nie będziesz zatrzymywał u siebie przez noc do rana zapłaty najemnika.
14. Nie będziesz złorzeczył głuchemu, a przed ślepym
nie będziesz kładł przeszkody, ale będziesz się bał Boga swojego; Jam jest Pan.
15. Nie będziecie czynić krzywdy w sądzie; nie będziesz
dawał pierwszeństwa biedakowi, ale też nie będziesz miał względów dla
bogatego. Sprawiedliwie sądzić będziesz bliźniego swego.
16. Nie będziesz szerzył oszczerstw wśród ludu swojego i nie będziesz nastawał na życie swego bliźniego; Jam jest Pan.
17. Nie będziesz chował w sercu swoim nienawiści do
brata swego. Będziesz gorliwie upominał bliźniego swego, abyś nie ponosił za niego grzechu.
18. Nie będziesz się mścił i nie będziesz chował urazy
do synów twego ludu, lecz będziesz miłował bliźniego swego jak siebie
samego. Jam jest Pan !
|
« The Old Testament (Published: 18-05-2002 Last change: 07-09-2003)
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.page 223 |
 |
Zajmuje się głównie biblistyką i religioznawstwem. Prowadzi stronę 
