Author of this text: Ed Yong

Translation: Andrzej Szwatoński

Niedawno napisałem tekst o miodowodzie dużym, którego młode brutalnie mordują pisklęta innych ptaków. Jednakże miodowody lepiej znane są dzięki temu, że doprowadzają ludzi do pszczelich uli. Otwierając je, ludzie umożliwiają tym ptakom sięgnięcie do plastrów miodu, które w innym wypadku byłyby nieosiągalne.

W swoim tekście wspomniałem także, że miodowód jest sprzymierzony z ratelem (in. miodożer — przyp. tłum.),  jednym z tzw. kochanych głuptasów, który stał się internetowym memem. O tym, że miodowody wskazują ratelom drogę do pszczelich uli pierwszy raz usłyszałem w dzieciństwie, ale od tego czasu wielokrotnie słyszałem to z różnych stron. Widziałem nawet film dokumentalny pokazujący ich współdziałanie.

Najwyraźniej nie tylko ja. Kiedy umieściłem na Tweeterze informację o swoim tekście poświęconym miodowodowi, Joe Hanson odpowiedział: „Typowy wspólnik ratela." Wikipedia, źródło wszelkiej wiedzy, podaje: „[Miodowód] jest także dobrze znany z tego, że na terenach wschodniej Afryki wskazuje ratelom usytuowanie pszczelich uli." A dla tych, którzy kręcą nosem na Wikipedię — fakt ten potwierdza wiarygodny podręcznik poświęcony afrykańskim ptakom oraz seria filmów dokumentalnych Davida Attenborougha „Życie ptaków".

Niestety informacje te są nieprawdziwe.

Wyjaśniła mi to Claire Spottiswoode, autorka najnowszego artykułu poświęconego miodowodom. Nawet wiedząc, że ptaki te łączą siły z ludźmi, Spottiswoode powiedziała: „Nie ma przekonującego dowodu na to, że miodowody kiedykolwiek pomogły ratelom". Zmieszałem się po tej uwadze, a moje wspomnienia z dzieciństwa zaskomlały cicho. Spottiswoode kontynuowała: "Mogłeś obejrzeć filmik z YouTube, na którym miodowód pomaga ratelowi, ale tylko pozornie — obawiam się, że była to ustawka z wypchanym miodowodem i oswojonym ratelem!"

Wstydźcie się! Przeklinam was, ludzie robiący filmy dokumentalne pod publiczkę!

Podania o miodowodach-przewodnikach sięgają 1785 roku, kiedy to człowiek o nazwisku Anders Sparrman usłyszał tę historię od lokalnych mieszkańców. Nigdy nie zaobserwował takiego zachowania na własne oczy. Podobnie jak nikt przed, ani nikt po nim. W 1990 roku trzej ornitolodzy — Dean, Siegfried i Macdonald — napisali artykuł obalający historię o miodowodach/ratelach. W artykule napisali: „Przyrodnicy i biolodzy byli aktywni w Afryce od ponad 200 lat. Według naszej wiedzy w tym czasie żaden biolog czy przyrodnik, amator czy profesjonalista, nie zaobserwował, jak miodowód duży doprowadza ratela do ula."

Spottiswoode twierdzi, że od 1990 roku nadal nie pojawił się żaden dowód potwierdzający ten mit, i to „pomimo rozległych badań nad ratelami w ich naturalnych siedliskach w Mozambiku".

Możliwe że miodowody śledzą ratele i w ten sposób trafiają do miodu. Ewentualnie ludzie mogli zaobserwować, jak miodowody zachowują się podobnie do przewodników w obecności ratela. Podobnie zachowują się w obecności mangusty i pawiana, ale ani pierwszy ani drugi ssak nie zareagowały. Pewnego razu Dean odtworzył trzem ratelom odgłosy, jakie wydaje miodowód; nie zareagowały.

Nikt właściwie nie oczekiwał, że zareagują. Dean, Siegfried i Macdonald zwracają uwagę, że ratele są w znacznej mierze zwierzętami nocnymi, mają słaby wzrok i słuch, a poza tym nie wspinają się zbyt dobrze po drzewach. Gdybym był miodowodem poszukującym ratela, który miałby mnie doprowadzić do miodu, musiałbym zadowalać się nędznymi resztkami pozostawionymi przez niego. Ratel ma to oczywiście gdzieś...

Tekst oryginału.

Not Exatly Rocket Science/Discover,  19 września 2011r.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Ateiści dla Jezusa Wybory - przed ostatnią prostą

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Ed Yong Mieszka w Londynie i pracuje w Cancer Research UK. Jego blog „Not Exactly Rocket Science” jest próbą zainteresowania nauką szerszej rzeszy czytelników poprzez unikanie żargonu i przystępną prezentację.  Private site  Number of texts in service: 148  Show other texts of this author  Newest author's article: Podstępny cętkowany kot udawał, że jest przedstawicielem innego gatunku