Zdanie odrębne

sędziego TK Andrzeja Mączyńskiego

do uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 1998 r.

w sprawie o sygn. K. 35/97

Na podstawie art. 68 ust. 3 zd. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz § 33 regulaminu Trybunału Konstytucyjnego zgłaszam zdanie odrębne do pisemnego uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 1998 r., w sprawie K. 35/97.

1. We wszystkich ośmiu ustawach, nowelizowanych przez art. 6 — 13 zaskarżonej ustawy z 26 czerwca 1997 r. o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o zmianie niektórych ustaw, zawarte są prawie jednobrzmiące przepisy, według których wszelkie zmiany tych ustaw wymagają uprzedniej opinii wskazanego w przepisach organu kolegialnego danego kościoła lub związku wyznaniowego. Skierowany do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie zawierał zarzutu niedochowania trybu wydania ustawy, ale mimo to Trybunał Konstytucyjny miał prawo zająć się tą kwestią (art. 2 dawnej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i w związku z tym: L. Garlicki, J. Trzciński: Trybunał Konstytucyjny, Warszawa 1996, s. 32; art. 42 nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Jednakże Trybunał Konstytucyjny nie przeprowadził postępowania dowodowego co do zachowania wymienionych wyżej przepisów w postępowaniu sejmowym. Umocowany przedstawiciel Sejmu odpowiadając podczas rozprawy na pytanie sędziego sprawozdawcy stwierdził, że nie wie, czy Sejmowi zostały przedstawione opinie właściwych organów zainteresowanych kościołów i związków wyznaniowych na temat uchylenia przepisów dotyczących umieszczania ocen z religii na świadectwach szkolnych, zaznaczając, że uzyskanie takiej opinii jest zadaniem Sejmu a nie podmiotu występującego z inicjatywą ustawodawczą. W tej sytuacji nie mogę zgodzić się z tym fragmentem uzasadnienia wyroku, w którym zostało napisane, że projekt zaskarżonej ustawy został poddany konsultacji z kościołami i związkami wyznaniowymi, a zatem spełnione zostały wymogi trybu legislacyjnego wprowadzenia zmian w ustawach regulujących stosunki państwa z poszczególnymi kościołami i związkami wyznaniowymi, przy czym nie wskazano dowodów uzasadniających to twierdzenie. W rozpatrywanej sprawie za skrupulatnym przestrzeganiem przepisów ustawowych uzależniających zmianę ustawy od opinii właściwego organu kościoła lub związku wyznaniowego przemawiało także to, że art. 25 ust. 1 konstytucji uchwalonej i przyjętej w referendum w okresie poprzedzającym wydanie zaskarżonej ustawy uzależnia treść regulacji stosunków między państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi od treści umowy zawartej przez Radę Ministrów z właściwymi przedstawicielami kościoła lub związku wyznaniowego a więc, w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym, umacnia pozycję kościołów i związków wyznaniowych w postępowaniu ustawodawczym.

2. Mam zastrzeżenia do przedstawionej w uzasadnieniu interpretacji art. 12 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity z 1996 r., Dz. U. Nr 67, poz. 329 ze zm.), a zwłaszcza do tego fragmentu uzasadnienia, w którym napisano, że zamieszczenie ocen z religii na świadectwie szkolnym jest „elementem obowiązku szkół organizowania religii" (chodzi oczywiście o organizowanie nauki religii).Tekst tego przepisu nie daje podstawy do takiego wniosku, zaś zamieszczenie w ustawach nowelizowanych przez art. 6 — 13 ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. przepisów regulujących kwestię zamieszczania ocen z religii na świadectwach wydawanych przez szkoły publiczne dowodzi raczej, że ustawodawca traktuje ją jako samoistny element stosunków między państwem a kościołem lub związkiem wyznaniowym, których regulacja należy do materii ustawowej.

3. Nie godzę się z zawartym w uzasadnieniu stwierdzeniem, iż regulacja przewidziana w art. 12 ust. 1 powołanej ustawy z 7 września 1991 r. dotyczy tylko tych kościołów i związków wyznaniowych, których stosunki z państwem uregulowane są w drodze ustawowej, jak również, że art. 12 ust. 2 tejże ustawy zobowiązuje Ministra Edukacji Narodowej do porozumienia się z władzami tylko tych kościołów, których stosunki z państwem regulują ustawy. Taka interpretacja nie znajduje podstawy ani w dosłownym odczytaniu tekstu tego przepisu, ani w art. 20 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155 ze zm.), dotyczącym właśnie tych kościołów i związków wyznaniowych, których sytuacja prawna nie została uregulowana osobnymi ustawami, ani wreszcie w art. 53 ust. 4 konstytucji, dopuszczającym nauczanie w szkole religii każdego kościoła lub związku wyznaniowego „o uregulowanej sytuacji prawnej".

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Małżeństwa konkordatowe: wyrok NSA 12.04.2000. Nauka religii w szkole – podstawy prawne

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word