Michał Bałucki kołtunem?

Michał Bałucki zdaje się, że zupełnie nieświadomie wpadł w pułapkę. Stał się ofiarą spraw, które podejmował w swych utworach niemal przez całe życie. Marek Adamiec wspomina o satyrycznym charakterze pierwszych komedii Bałuckiego, jednak "elementy humorystyczne późniejszych komedii m.in. Dom otwarty oraz Grube ryby, bywały łagodzone w licznych inscenizacjach. W konsekwencji powstał jednostronny wizerunek pisarza jako propagatora „bałucczyzny", tj. zwolennika ideologii mieszczaństwa. Dla modernistów twórczość Bałuckiego (autora paszkwilów na dekadentyzm), stała się synonimem filisterstwa, apologią życia mieszczańskiego" ^{[ 49 ]}. Adamiec konkluduje informacją o tym, że zarzut ten powrócił w okresie Polski Ludowej. Na sprawę można popatrzeć jednak też z innej strony. Otóż 17.10.1901 roku Bałucki popełnia samobójstwo. Wyobcowany, ośmieszany, wręcz zaszczuty pod koniec swego życia przez modernistyczne środowisko artystyczne decyduje się na ten tragiczny krok. Należy patrzeć jednak na jego śmierć w dwójnasób. Po pierwsze, może być to wyraz nieumiejętności poradzenia sobie z przyklejoną do niego etykietą propagatora kołtuństwa, z którego zresztą przecież permanentnie kpił. Druga interpretacja jego samobójstwa, bardziej wyrafinowana, wskazuje, jak napisał Jakub Malik, na „ostatnią ze sztuczek" krakowskiego komediopisarza. Jeśli jednak zdecydujemy się na tę ostatnią wersję, warto by zapytać o sens takiej śmierci komediopisarza, prozaika, artysty, który mógłby zapewne stworzyć jeszcze wielkie dzieła dla polskiej literatury. Sparafrazuję więc słowa Bałuckiego-poety z wiersza Dla chleba:

Bibliografia

1. Adamiec Marek, Wirtualna biblioteka literatury polskiej.
2. Bałucki Michał, Dla chleba.
3. Bałucki Michał, Dom otwarty, Wrocław 1981.
4. Bałucki Michał, Donżuan powiatowy, (w:) Pisma wybrane. Nowele i humoreski, t. 9, Kraków 1956.
5. Bałucki Michał, Grube ryby, Wrocław 1981.
6. Bałucki Michał, Krewniaki, (w:) Pisma wybrane, t. 10, Kraków 1956.
7. Bałucki Michał, Mieszczańskie konkury, (w:) Pisma wybrane. Nowele i humoreski, t. 9, Kraków 1956.
8. Bałucki Michał, Pan burmistrz Pipidówki, Warszawa 1950.
9. Bałucki Michał, Przewrócone główki, (w:) Pisma wybrane. Nowele i humoreski, t. 9, Kraków 1956.
10. Bałucki Michał, Radcy pana radcy, (w:) Pisma wybrane, t. 10, Kraków 1956.
11. Bałucki Michał, Wędrowne ptaszki, (w:) Pisma wybrane. Nowele i humoreski, t. 9, Kraków 1956.
12. Kisielewski August, W sieci, Kraków 2002.
13. Słownik języka polskiego, t. 1, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, Warszawa 1952.
14. Słownik języka polskiego, t. 2, red. Witold Doroszewski, Warszawa 1960.
15. Uniwersalny słownik języka polskiego A-J, red. Stanisław Dubisz, Warszawa 2003, s. 903.
16. Zacharska Jadwiga, Filister w prozie fabularnej Młodej Polski, Warszawa 1996.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Fikcja prawdziwsza od prawdy Franza Kafki wywód o człowieczeństwie

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word