Jeśli teraz skonfrontujemy ten naturalizm z tezą ateisty, że przekonania religijne nie mają uzasadnienia, znika dokuczliwa odwieczna zagadka: Dlaczego ludzie je żywią? Ludzie przecież na tylu obszarach życia stronią od przekonań nieuzasadnionych. Żywią przekonania religijne — okazuje się — nie mimo ich bezzasadności, lecz z jej powodu; żywią je w wyniku naturalnego sposobu ich wytwarzania.

A dalej, ujawnia się i staje się zrozumiały fałsz słów cesarza bizantyjskiego Manuela II Paleologa, cytowanych przez papieża Benedykta XVI w jego niedawnym przemówieniu na uniwersytecie w Ratyzbonie. Oto te słowa cesarza, nie te, których się spodziewacie: „Jeśli więc ktoś chce prowadzić kogoś do wiary, potrzebuje zdolności dobrego mówienia i prawidłowego myślenia . . .". Nieprawda, potrzebuje i korzysta ze zdolności do złego, bo mglistego mówienia i alogicznego myślenia.

Ukazuje się natomiast prawdziwość słów księcia Lwa Nikołajewicza Myszkina, czyli Fiodora Dostojewskiego. Pamiętacie tę wielką scenę z powieści Idiota, która się zaczyna od słów Rogożyna: „Słuchaj no, Lwie Nikołajewiczu . . . chciałem cię już dawno zapytać; czy ty wierzysz w Boga?" A Myszkin w odpowiedzi wyznaje między innymi: „. . . ilekroć rozmawiałem z niewierzącymi albo czytałem takie książki, wciąż mi się wydawało, że i oni mówią, i w książkach piszą zupełnie jakby nie o tym, chociaż z pozoru wygląda, że o tym". I konkluduje książę Lew Nikołajewicz Myszkin: „Istota uczuć religijnych nie ma nic wspólnego z żadnym rozumowaniem".

Pozwalam sobie na rozszerzenie pięknej myśli księcia: Istota uczuć i przekonań religijnych nie ma nic wspólnego z żadnym rozumowaniem. Gdyby bowiem miała, religii dawno już by nie było. A tymczasem cieszy się długotrwałością, a być może wiecznotrwałością. Nic tego lepiej nie wyjaśnia niż hipoteza naturalistycznego ateizmu. Dlatego ją podtrzymuję.

Odczyt wygłoszony w ramach Festiwalu Nauki w Uniwersytecie Warszawskim, we wrześniu 2006 r.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wiara a religia Wobec religii

Comment on this article..   See comments (5)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word