...Wczoraj, w 27. dzień ramadanu, tysiące chłopców w całej Algierii poddawanych było procederowi obrzezania. Odbywało się to seryjnie lub, jak kto woli, taśmowo. Akurat Krzysiu — tłumacz, był z Aldoną u laryngologa. Boli ją ucho. W poczekalni mnóstwo rodziców z chłopcami. Wprowadzano ich do gabinetu laryngologa, po dwu minutach krzyk. Po następnych dwu, chłopiec z rodzicami wychodził lub był wynoszony. Cztery minuty dla jednego chłopca, daje to piętnastu chłopców na godzinę, razy osiem godzin, to mamy stu dwudziestu chłopców dziennie u jednego laryngologa. A jaka to kasa!

List nr 82, Algier, 6.5.1989.

Siódma wieczór. Trzeci dzień wolnego. Jeudi et vendredi normalnie, dzisiaj sobota — AID EL-FITR — to znaczy pierwszy dzień świąteczny po zakończonym wczoraj ramadanie. Od rana podniosły nastrój. Od samego świtu — za oknem, z głośników najbliższej mosquée — niosła się straszna, ponura, babilońska pieśń. Śpiewali ją starcy do mikrofonów, a dalej w świat, niosły tę pieśń głośniki. To nie śpiew, to tylko jedna, w koło powtarzana fraza, potwornie dzika i smutna, tak straszna, że aż włosy stawały dęba. Ogromnie dzika i barbarzyńska, pieśń, a raczej zawodzenie, jak po jakiejś przegranej ogromnej bitwie, jak zawodzenie nad tysiącami leżących pokotem pomordowanych wojowników. Miałem wrażenie, że ta pieśń jest nawet starsza niż Nabuchodonozor, Niniwa, Babilon i Ur. Nagrałem to na taśmie. Gdyby taki mistrz jak Penderecki to usłyszał, jakiż wspaniały utwór mógłby skomponować. Albo, wyobrażam sobie tę pieśń jako oprawę muzyczną do jakiegoś filmu, w którym są straszne sceny rąbania się rycerzy mieczami, odcięte głowy, rozpłatane tułowia, ziemia zbryzgana krwią i zaścielona tysiącami trupów. Jest taki opis bitwy w poemacie „Pieśń o Rolandzie". W literaturze polskiej jej nastrój najlepiej chyba oddaje wiersz K. Ujejskiego:

Z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej
Do Ciebie Panie, bije ten głos,
Skarga to straszna, jęk to ostatni,
Od takich modłów bieleje włos.

Oluniu, tej samej pieśni słuchaliśmy rok temu w Biskrze, rano, w hotelu. A potem wdrapaliśmy się na dach, by oglądać modlitwę wiernych na pobliskim stadionie. Tam w hotelu, to ja poderwałem się z łóżka pierwszy, obudzony zaraz po nastaniu świtu, przez to straszne zawodzenie. Nieprzebrane tłumy od świtu ciągnęły ze Starej Kuby w Biskrze na stadion i w koło zawodzili tę frazę. Pamiętasz? Wtedy też nagrywałem ten śpiew i robiłem zdjęcia. Chowaliśmy się za kominami, bo nie wiedzieliśmy jak zareagują muzułmanie, gdy zobaczą nas na dachu.

Tę pieśń zawodzą starcy — muzułmanie tylko raz w roku, właśnie w ten dzień, pierwszy po ramadanie. Potem trzeba czekać znowu rok. Śpiewają ją od samego brzasku do pierwszej modlitwy w mosquée, czyli gdzieś tak od czwartej trzydzieści rano do ósmej. Przez ponad trzy godziny tylko tę jedną frazę, w koło i w koło, bez końca. Przywiozę kasetę na urlop. Posłuchasz. Terrible! (franc. straszne).

Oluniu. Strasznie mnie opieprzyłaś w ostatnim liście (napisałaś aż siedem stron, to niesamowite!), że najeżdżam na muzułmanów. Nie najeżdżam, hamuję się ile potrafię. Ja tylko staram się opisywać to, co widzę i przeżywam. Unikam jak mogę jakichkolwiek komentarzy, chociaż przyznaję, często krew się we mnie burzy. Spróbuję wytłumaczyć wszystko ustnie, ale jestem pewien, że nie będziesz miała wystarczająco dużo cierpliwości, ażeby wysłuchać mnie do końca. Gdy tutaj przyjechałem, byłem zielony jak tygodniowy pomidor. Wiedzę zdobywałem na miejscu, konfrontując ją z rzeczywistością. A że tak wyszło? Czy wszyscy mają tylko chwalić islam? A jeżeli to jest rzeczywiście zła religia, to czy chwaląc ją nie przynosimy szkody samym muzułmanom? Czy gdyby znali prawdę o swojej religii, nie staraliby się ją poprawić lub przeciwstawić imamom? A może odsunąć od polityki, tak jak to zrobili Bourgiba i Atattürk. Tą samą drogą poszedł Sadat w Egipcie, ale Bracia Muzułmanie go zastrzelili.

A skąd wiesz, czy w tym narodzie nie ma ludzi tak samo myślących jak ja? Wyjątki z prasy, które przytaczam potwierdzają moje przypuszczenie. A czy ci ludzie, myślący racjonalnie, mają prawo wyrażania swych myśli w tym systemie totalitarnym? Nie, nie mają.

Oluniu. Jesteś naukowcem i nie przystoi Ci mieć naleciałości romantycznych, sentymentu i uczuć wziętych od Goethego lub chyba od samego wieszcza Mickiewicza. On żył w innym czasie i w innych warunkach. Nie wiem, czy nasz wieszcz oglądał islam dłużej niż pół roku, a potem zmarło mu się. A gdyby tak w tej Turcji siedział kilka lat? Jakie miałby zdanie o islamie?

Oluniu, Ciebie z państwami muzułmańskimi nic nie wiąże. Jak im podpadniesz, to najwyżej nie dostaniesz do jakiegoś ich kraju wizy. A po co Ci ona? Na ich konferencje nie musisz jeździć. Nie musisz im się podlizywać.

Oluniu — przysłałaś mi książeczkę pana S.H. Nasr'a Idee i wartości islamu. Zapieniłem się. Czy Ty swego męża bierzesz za półgłówka? Czy Ty w ogóle to „dziełko" czytałaś? Czy Ty wiesz jak on nazwał Ciebie lub mnie w swoim „dziele naukowym"?. Nazwał nas małpami! Ja tak brzydko się nie wyrażam.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Obyczaje muzułmanów Małpa wzgardzona

Comment on this article..   See comments (5)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word