The RationalistSkip to content


We have registered
204.333.606 visits
There are 7364 articles   written by 1065 authors. They could occupy 29017 A4 pages

Search in sites:

Advanced search..

The latest sites..
Digests archive....

 How do you like that?
This rocks!
Well done
I don't mind
This sucks
  

Casted 2992 votes.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"
 Culture »

Społeczności żydowskie w Ameryce Południowej [4]
Author of this text:

Jak widać, powtarza się zatem schemat obecny w Ameryce Południowej od czasów konkwistadorów. Żydzi są powszechnie akceptowani przez latynosów. Antysemityzm pojawia się dopiero z inspiracji państwa, które próbuje obrócić gniew za swoje błędy na Żydów. Dlatego zwykle w okresie wojen, rewolucji i kryzysów gospodarczych Żydzi wyjeżdżają za granicę. W latach 80. sandiniści atakowali Żydów za domniemany handel bronią między rządzącymi Somozami a Izraelem. Członkowie gminy, w obawie o swoje życie, emigrowali do Stanów Zjednoczonych i Izraela [ 65 ]. Ponieważ rewolucje i kryzysy są stałym elementem rzeczywistości w Ameryce Południowej, tamtejsza żydowska społeczność ulega powolnemu zanikowi. Od powstania Izraela w 1948 r. organizacje syjonistyczne zachęcają Żydów z całego świata do powrotu do Palestyny. Izrael jest co prawda atrakcyjny ze względów emocjonalnych, ale większość Żydów decyduje się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Są tego dwa powody: powiązania finansowe Ameryki Południowej z Północną – stamtąd, a nie z Izraela płynie największy strumień pomocy dla ziomków z południa i z tym krajem utrzymywane są bliskie związki gospodarcze, oraz liberalna mentalność amerykańskich Żydów, którym bliższe są liberalne Stany niż restrykcyjny, religijny Izrael, znajdujący się, co więcej, w ciągłym stanie wojny ze światem arabskim.

Między innymi dlatego, gdy w 1959 r. do władzy doszedł Fidel Castro, niemalże cała kubańska społeczność żydowska (24 tys. ludzi) przeniosła sie do Stanów Zjednoczonych. Ci, którzy pozostali, byli uważani za amerykańskich i izraelskich agentów. Na początku lat 90. Izrael zorganizował akcję „Cygaro”. W jej efekcie 400 Żydów zostało potajemnie przewiezionych do Izraela. Castro wyraził na to zgodę, ale w obawie przed podejrzeniami odnośnie domniemanego porozumienia z rządem izraelskim, informacji nie opublikowano [ 66 ].

Kolejnym zagrożeniem dla żydowskiej społeczności jest skala, w jakiej następuje jego zeświecczenie. Zdecydowana większość nie uczestniczy w codziennym życiu swojej gminy, nie przestrzega zasad koszerności, nie uczy się hebrajskiego i nie wchodzi w związki małżeńskie z innymi Żydami. Ponad 60% brazylijskich Żydów żeni się z nie-żydówkami [ 67 ]. Ich dzieci, w myśl prawa religijnego, nie są uznawane za Żydów. Żydowskie społeczeństwo topnieje. Imigranci nie przypływają już tak jak dawniej na zatłoczonych statkach do Ameryki Południowej Większość wyjeżdża w poszukiwaniu pracy, czasem nawet w poszukiwaniu małżonka. Skomplikowane zasady prawa nie są popularne w tropikalnych krajach. Szkoły rabiniczne mają coraz mniej chętnych.

Żydzi nie wyróżniają się szczególnie w życiu społecznym i kulturalnym Ameryki Łacińskiej. Zajmują prominentne stanowiska, ale nigdy nie osiągnęli ani wielkiego bogactwa ani szczególnego statusu. Dzielą te same niedole, co ich katoliccy sąsiedzi. Najbardziej dotkliwym z nich była ostatnio seria kryzysów gospodarczych, która uderzyła we wspólne finanse gmin [ 68 ]. Wielu decyduje się porzucić Argentynę i Brazylię i wyjechać do Izraela, który oferuje im tanie mieszkania w nowych osiedlach na Zachodnim Brzegu.

Obserwuje się też ruch w drugą stronę. Bogaci Żydzi z USA kupują posiadłości na Karaibach – na Wyspach Dziewiczych, Puerto Rico, Bahamach, Costa Rice itd. Zakładają tam małe, przyjemne i towarzyskie synagogi [ 69 ]. Takie gminy liczą od kilkuset po kilka tysięcy członków. Nie mają dużego znaczenia i stanowią lokalne ciekawostki.

Ciekawostką są również B`nai Moshe, czyli tzw. inkascy Żydzi. Grupa ta założona w 1966 r. przez rozczarowanych swoją wiarą katolików z Peru była przez długi czas ignorowana przez rabinów. Judaizm nie ma charakteru misjonarskiego, Żydem człowiek rodzi się z matki Żydówki, a nie zostaje nim. Ostatecznie, B`nai Moshe uznano za prawowiernych Żydów. Obecnie gmina egzystuje w Izraelu [ 70 ].

Ostatnio judaizm zyskał na popularności w Meksyku. Część meksykańskich katolików twierdzi, że pochodzi od dawnych marranów. Niektórzy porzucili katolicyzm i praktykują judaizm na własną rękę, ponieważ tamtejsza gmina ma aszkenazyjskie korzenie, konwertyci nie są przez nich akceptowani [ 71 ]. Zwykle pragnący nawrócić się na wiarę mojżeszową dołączają do liberalnych gmin reformowanych ze Stanów Zjednoczonych. To, oraz inne liczne podziały w łonie żydowskiego społeczeństwa [ 72 ] wpływają na trudność w obliczeniu, ilu Żydów żyje obecnie w Ameryce Południowej. David Lavison pisze, że pod koniec lat 80. żydowska populacja kształtowała się następująco: 228 tys. w Argentynie, 6 tys. w Boliwii, 150 tys. w Brazylii, 17 tys. w Chile, 7 tys. w Kolumbii, 900 w Paragwaju, 5 tys. w Peru, 350 w Surinamie, 44 tys. w Urugwaju i 20 tys. w Wenezueli [ 73 ]. Do tego należałoby dodać Żydów z Ameryki Środkowej i liczby te osiągają wartość od 500 do 600 tys., czyli taką jaką podaje w swojej pracy Elias Farache odwołujący się do danych Światowej Organizacji Syjonistycznej [ 74 ]. Z drugiej strony Światowy Kongres Żydowski, reprezentujący gminy z ponad stu krajów przedstawia dwukrotnie mniejsze liczby [ 75 ], a strona www.jewishvirtuallibrary.org sama sobie przeczy raz informując, że w Meksyku żyje od 40 do 50 tys. Żydów [ 76 ], by za innym razem podać dokładną liczbę 39,800 Żydów. Nikt nie liczy potomków marranów i dawnych conversos, których mogą być w Ameryce miliony.

Każdej organizacji zależy na odmiennych wielkościach. Syjoniści chcieliby, aby żydowska społeczność okazała się duża, zjednoczona i wpływowa i najlepiej pragnąca pomóc Izrealowi za wszelką cenę. W tej mierze Ameryka Południowa zawodzi. Być może dlatego, gdy mowa o „Żydach w Ameryce” wszyscy mają na myśli społeczność ze Stanów Zjednoczonych. Chasydom nie zależy na państwie Izraela, dobrze im tam gdzie żyją i nie interesują się innymi Żydami. Sefardyjczycy, szczególnie brazylijscy, uważają, że o żydowskości decyduje luźne przywiązanie do tradycji, a nie ścisłe przestrzeganie przepisów prawa.

Żydzi z Ameryki Południowej i Środkowej nie przyznają się do tego, ale spaja ich wspólny mit. Mit o marranach, o Luisie de Torres, Juanie de Cabrera i Rodrigo de Trianie. To wiara w to, że Żydzi odegrali znaczną rolę w historii obu Ameryk, i że chociaż niewidocznie stali zawsze na czele, lub chociażby z boku pochodu ludzkości. Są dumni ze swojej starożytności, swojego wkładu w historię i kulturę zachodniej półkuli i jednocześnie uważają się za pełnoprawnych mieszkańców Ameryki Południowej.

Bibliografia

Monografie:

  1. Johnson, Paul, Historia Żydów , Platan, Kraków 2000.
  2. Attali, Jacques, Żydzi, świat, pieniądze , tłum. Krystyna i Krzysztof Pruscy, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2003.
  3. Herzber, Arthur, Aron Hirt-Manheimer, Żydzi; Istota i charakter narod u,, Wydawnictwo Mada, Warszawa 2001.

Artykuły i strony internetowe dostępne 7 kwietnia 2008 r.:

  1. Ezratty, Harry, Crypto Jews in Puerto Rico Welcomed by Reform Community ,
  2. Farache, Elias S., Focus on Latin America`s Jews ,
  3. Kropidłowski, Mirosław, Murzyni w życiu religijnym Brazylii ,
  4. Krush, David, The Virtual Jewish History Tour, Venezuela ,
  5. Krush, David, The Virtual Jewish History Tour, The Bahamas ,
  6. Levinson, David, Jews of South America ,
  7. Levy, Lauren, The Dominican Republic`s Haven for Jewish Refugees,
  8. Łaba, Marek, W brazylijskim Pernambuco
  9. Oreck, Alden, The Virtual Jewish History Tour, Brazil
  10. Perman, Stacy, Costa Rica,
  11. Scheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Aruba ,
  12. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Barbados
  13. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Bermuda
  14. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Guadeloupe
  15. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Haiti ,
  16. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Jamaica
  17. Sheib, Ariel, The Virtual Jewish History Tour, Martinique
  18. Shields, Jacqueline, The Virtual Jewish History Tour, Bolivia
  19. Shield, Jacqueline, The Virtual Jewish History Tour, Ecuador
  20. Shields, Jacqueline, The Virtual Jewsih History Tour, Guatemala
  21. Shields, Jacqueline, The Virtual Jewish History Tour, Panama
  22. Sołtys, Jarosław, Argentyńska nazi-junta .
  23. Stasiński, Maciej, Przepraszam za mój kraj
  24. Szymkowicz, Sarah, The Virtual Jewish History Tour, Colombia
  25. Weiner, Rebecca, The Virtual Jewish History Tour, Cuba
  26. Weiner, Rebecca, The Virtual Jewish History Tour, Argentina
  27. Weingarten, Sherewood L., Brazil`s Jews face 60% intermarriage rate
  28. Weiss, Beth, The Virtual Jewish History Tour, Chile
  29. Wolf, Isaac, The Virtual Jewish History Tour, Mexico
  30. Argentyna: Koniec z rasistowskimi przepisami
  31. Indiana Jones meets Tangier Moshe
  32. Jewish Community of Recife, Brazil
  33. New Holland, Dutch Brazil
  34. Nicaragua, International Religious Freedom Report , Bureau of Democracy, Human Rights and Labor
  35. Persecution and restrictions of religion in Nicaragua – transcript , US Departament of State Bulletin, sierpień 1984
  36. The Jewish Community of Panama
  37. The Virtual Jewish History Tour, Peru
  38. The Expelled Jews of Coro
  39. The Virtual Jewish History Tour, Curaçao
  40. The Virtual Jewish History Tour, St. Thomas
  41. The Jewish Population of the World (2006)
  42. Jewish Brazil
  43. Jews in Latin America
  44. Inca Jews
  45. Amazonian Jews
  46. World Jewish Congresss
  47. Jews in Central-South-America
  48. Mavensearch
  49. Hareshima

1 2 3 4 

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Pryscylianizm przeciwko milczeniu owiec
Śmierć, czyli nic

 Comment on this article..   See comments (1)..   


 Footnotes:
[ 65 ] Persecution and restrictions of religion in Nicaragua – transcript , US Departament of State Bulletin, sierpień 1984.
[ 66 ] Rebecca Weiner, The Virtual Jewish History Tour, Cuba
[ 67 ] Sherewood L. Weingarten, Brazil`s Jews face 60% intermarriage rate
[ 68 ] Rebecca Weiner, The Virtual Jewish History Tour, Argentina
[ 69 ] Stacy Perman, Costa Rica
[ 70 ] Inca_Jews
[ 71 ] Isaac Wolf, The Virtual Jewish History Tour, Mexico
[ 72 ] Istnieje przepaść nie tylko między aszkenazyjczykami i sefardyjczykami, ale również między popierającymi Izrael i jego krytykami, mówiącymi po angielsku i po hiszpańsku, mówiącymi w ladino i w jidisz, ortodoksyjnymi i nieortodoksyjnymi, przynależącymi do chasydzkich sekt i żyjącymi w świeckim świecie, Żydami biednymi i bogatymi, czy wreszcie nawet Żydami jasno i ciemnoskórymi.
[ 73 ]  David Levinson, Jews of South America
[ 74 ] Elias S. Farache, Focus on Latin America`s Jews
[ 75 ] World Jewish Congress
[ 76 ] Isaac Wolf, The Virtual Jewish History Tour, Mexico .

«    (Published: 05-07-2009 )

 Send text to e-mail address..   
Print-out version..    PDF    MS Word

Przemysław Majka
Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego (Katedra Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej).
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.
page 6653 
   Want more? Sign up for free!
[ Cooperation ] [ Advertise ] [ Map of the site ] [ F.A.Q. ] [ Store ] [ Sign up ] [ Contact ]
The Rationalist © Copyright 2000-2018 (English section of Polish Racjonalista.pl)
The Polish Association of Rationalists (PSR)