 |
         |
|
 |
Culture » Społeczności żydowskie w Ameryce Południowej [4] Jak widać, powtarza się zatem schemat obecny w Ameryce Południowej od czasów konkwistadorów. Żydzi są powszechnie akceptowani przez latynosów. Antysemityzm pojawia się dopiero z inspiracji państwa, które próbuje obrócić gniew za swoje błędy na Żydów. Dlatego zwykle w okresie wojen, rewolucji i kryzysów gospodarczych Żydzi wyjeżdżają za granicę. W latach 80. sandiniści atakowali Żydów za domniemany handel bronią między rządzącymi Somozami a Izraelem. Członkowie gminy, w obawie o swoje życie, emigrowali do Stanów Zjednoczonych i Izraela [ 65 ]. Ponieważ rewolucje i kryzysy są stałym elementem rzeczywistości w Ameryce Południowej, tamtejsza żydowska społeczność ulega powolnemu zanikowi. Od powstania Izraela w 1948 r. organizacje syjonistyczne zachęcają Żydów z całego świata do powrotu do Palestyny. Izrael jest co prawda atrakcyjny ze względów emocjonalnych, ale większość Żydów decyduje się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Są tego dwa powody: powiązania finansowe Ameryki Południowej z Północną – stamtąd, a nie z Izraela płynie największy strumień pomocy dla ziomków z południa i z tym krajem utrzymywane są bliskie związki gospodarcze, oraz liberalna mentalność amerykańskich Żydów, którym bliższe są liberalne Stany niż restrykcyjny, religijny Izrael, znajdujący się, co więcej, w ciągłym stanie wojny ze światem arabskim. Między innymi dlatego, gdy w 1959 r. do władzy doszedł Fidel Castro, niemalże cała kubańska społeczność żydowska (24 tys. ludzi) przeniosła sie do Stanów Zjednoczonych. Ci, którzy pozostali, byli uważani za amerykańskich i izraelskich agentów. Na początku lat 90. Izrael zorganizował akcję „Cygaro”. W jej efekcie 400 Żydów zostało potajemnie przewiezionych do Izraela. Castro wyraził na to zgodę, ale w obawie przed podejrzeniami odnośnie domniemanego porozumienia z rządem izraelskim, informacji nie opublikowano [ 66 ]. Kolejnym zagrożeniem dla żydowskiej społeczności jest skala, w jakiej następuje jego zeświecczenie. Zdecydowana większość nie uczestniczy w codziennym życiu swojej gminy, nie przestrzega zasad koszerności, nie uczy się hebrajskiego i nie wchodzi w związki małżeńskie z innymi Żydami. Ponad 60% brazylijskich Żydów żeni się z nie-żydówkami [ 67 ]. Ich dzieci, w myśl prawa religijnego, nie są uznawane za Żydów. Żydowskie społeczeństwo topnieje. Imigranci nie przypływają już tak jak dawniej na zatłoczonych statkach do Ameryki Południowej Większość wyjeżdża w poszukiwaniu pracy, czasem nawet w poszukiwaniu małżonka. Skomplikowane zasady prawa nie są popularne w tropikalnych krajach. Szkoły rabiniczne mają coraz mniej chętnych. Żydzi nie wyróżniają się szczególnie w życiu społecznym i kulturalnym Ameryki Łacińskiej. Zajmują prominentne stanowiska, ale nigdy nie osiągnęli ani wielkiego bogactwa ani szczególnego statusu. Dzielą te same niedole, co ich katoliccy sąsiedzi. Najbardziej dotkliwym z nich była ostatnio seria kryzysów gospodarczych, która uderzyła we wspólne finanse gmin [ 68 ]. Wielu decyduje się porzucić Argentynę i Brazylię i wyjechać do Izraela, który oferuje im tanie mieszkania w nowych osiedlach na Zachodnim Brzegu. Obserwuje się też ruch w drugą stronę. Bogaci Żydzi z USA kupują posiadłości na Karaibach – na Wyspach Dziewiczych, Puerto Rico, Bahamach, Costa Rice itd. Zakładają tam małe, przyjemne i towarzyskie synagogi [ 69 ]. Takie gminy liczą od kilkuset po kilka tysięcy członków. Nie mają dużego znaczenia i stanowią lokalne ciekawostki. Ciekawostką są również B`nai Moshe, czyli tzw. inkascy Żydzi. Grupa ta założona w 1966 r. przez rozczarowanych swoją wiarą katolików z Peru była przez długi czas ignorowana przez rabinów. Judaizm nie ma charakteru misjonarskiego, Żydem człowiek rodzi się z matki Żydówki, a nie zostaje nim. Ostatecznie, B`nai Moshe uznano za prawowiernych Żydów. Obecnie gmina egzystuje w Izraelu [ 70 ]. Ostatnio judaizm zyskał na popularności w Meksyku. Część meksykańskich katolików twierdzi, że pochodzi od dawnych marranów. Niektórzy porzucili katolicyzm i praktykują judaizm na własną rękę, ponieważ tamtejsza gmina ma aszkenazyjskie korzenie, konwertyci nie są przez nich akceptowani [ 71 ]. Zwykle pragnący nawrócić się na wiarę mojżeszową dołączają do liberalnych gmin reformowanych ze Stanów Zjednoczonych. To, oraz inne liczne podziały w łonie żydowskiego społeczeństwa [ 72 ] wpływają na trudność w obliczeniu, ilu Żydów żyje obecnie w Ameryce Południowej. David Lavison pisze, że pod koniec lat 80. żydowska populacja kształtowała się następująco: 228 tys. w Argentynie, 6 tys. w Boliwii, 150 tys. w Brazylii, 17 tys. w Chile, 7 tys. w Kolumbii, 900 w Paragwaju, 5 tys. w Peru, 350 w Surinamie, 44 tys. w Urugwaju i 20 tys. w Wenezueli [ 73 ]. Do tego należałoby dodać Żydów z Ameryki Środkowej i liczby te osiągają wartość od 500 do 600 tys., czyli taką jaką podaje w swojej pracy Elias Farache odwołujący się do danych Światowej Organizacji Syjonistycznej [ 74 ]. Z drugiej strony Światowy Kongres Żydowski, reprezentujący gminy z ponad stu krajów przedstawia dwukrotnie mniejsze liczby [ 75 ], a strona www.jewishvirtuallibrary.org sama sobie przeczy raz informując, że w Meksyku żyje od 40 do 50 tys. Żydów [ 76 ], by za innym razem podać dokładną liczbę 39,800 Żydów. Nikt nie liczy potomków marranów i dawnych conversos, których mogą być w Ameryce miliony. Każdej organizacji zależy na odmiennych wielkościach. Syjoniści chcieliby, aby żydowska społeczność okazała się duża, zjednoczona i wpływowa i najlepiej pragnąca pomóc Izrealowi za wszelką cenę. W tej mierze Ameryka Południowa zawodzi. Być może dlatego, gdy mowa o „Żydach w Ameryce” wszyscy mają na myśli społeczność ze Stanów Zjednoczonych. Chasydom nie zależy na państwie Izraela, dobrze im tam gdzie żyją i nie interesują się innymi Żydami. Sefardyjczycy, szczególnie brazylijscy, uważają, że o żydowskości decyduje luźne przywiązanie do tradycji, a nie ścisłe przestrzeganie przepisów prawa. Żydzi z Ameryki Południowej i Środkowej nie przyznają się do tego, ale spaja ich wspólny mit. Mit o marranach, o Luisie de Torres, Juanie de Cabrera i Rodrigo de Trianie. To wiara w to, że Żydzi odegrali znaczną rolę w historii obu Ameryk, i że chociaż niewidocznie stali zawsze na czele, lub chociażby z boku pochodu ludzkości. Są dumni ze swojej starożytności, swojego wkładu w historię i kulturę zachodniej półkuli i jednocześnie uważają się za pełnoprawnych mieszkańców Ameryki Południowej. BibliografiaMonografie:
Artykuły i strony internetowe dostępne 7 kwietnia 2008 r.:
Footnotes: [ 65 ] Persecution and restrictions of religion in Nicaragua – transcript , US Departament of State Bulletin, sierpień 1984. [ 66 ] Rebecca Weiner, The Virtual Jewish History Tour, Cuba [ 67 ] Sherewood L. Weingarten, Brazil`s Jews face 60% intermarriage rate [ 68 ] Rebecca Weiner, The Virtual Jewish History Tour, Argentina [ 69 ] Stacy Perman, Costa Rica [ 70 ] Inca_Jews [ 71 ] Isaac Wolf, The Virtual Jewish History Tour, Mexico [ 72 ] Istnieje przepaść nie tylko między aszkenazyjczykami i sefardyjczykami, ale również między popierającymi Izrael i jego krytykami, mówiącymi po angielsku i po hiszpańsku, mówiącymi w ladino i w jidisz, ortodoksyjnymi i nieortodoksyjnymi, przynależącymi do chasydzkich sekt i żyjącymi w świeckim świecie, Żydami biednymi i bogatymi, czy wreszcie nawet Żydami jasno i ciemnoskórymi. [ 73 ] David Levinson, Jews of South America [ 74 ] Elias S. Farache, Focus on Latin America`s Jews [ 75 ] World Jewish Congress [ 76 ] Isaac Wolf, The Virtual Jewish History Tour, Mexico . « (Published: 05-07-2009 )
page 6653 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| [ Cooperation ] [ Advertise ] [ Map of the site ] [ F.A.Q. ] [ Store ] [ Sign up ] [ Contact ] The Rationalist © Copyright 2000-2018 (English section of Polish Racjonalista.pl) | ||
 | ||