Doradztwo religijne i religioznawcze IV

Motto: "Istnieją trzy stopnie poznawcze: opinie, co do których
mamy świadomość, że są niewystarczające zarówno subiektywnie
jak i obiektywnie, wiara, która jest wystarczająca tylko subiektywnie,
ale nie obiektywnie; i wreszcie wiedza, która jest wystarczająca zarówno
subiektywnie, jak i obiektywnie".
Wg Krytyki czystego rozumu, Immanuela Kanta.

Dochodzi godz. 10, czas zatem zaczynać. Telefon z naładowaną baterią jest w zasięgu ręki, także Biblia oraz inne książki przydatne w czasie tych rozmów i co najważniejsze, swój nieoceniony notatnik, w którym mam zapisane gdzie co mogę znaleźć. Czyli mam wszystko czego mi potrzeba. Dzwoni pierwszy zainteresowany, a może zainteresowana.

Kobieta: Słyszał pan zapewne, przypomnianą ostatnio w mediach sprawę naszego nieszczęsnego posła, który parę lat temu w jednej z galerii sztuki współczesnej „zdewastował" dzieło jakiegoś artysty, usuwając z figury Jana Pawła II przygniatający go meteoryt? Teraz sąd mu nakazuje zapłacić jakąś horrendalną sumę za czyn, który powinien być obowiązkiem sumienia każdego prawdziwie wierzącego katolika! Czy nie uważa pan tego za niesprawiedliwe? To już w naszym katolickim kraju nie wolno unieść się słusznym gniewem, kiedy jakiś niewydarzony „artysta" obraża nasze uczucia religijne?! Czy to nie jest granda?!

D: Niestety, na tak sformułowane pytania nie potrafię odpowiedzieć. Chyba, że pani sprecyzuje problem, który panią tak zbulwersował.

K: Chodzi mi o to, że w takich przypadkach jak ten i jemu podobne, to chyba raczej owi artyści powinni być karani za szarganie uczuć religijnych odbiorców tej pożal się Boże „sztuki", a nie ci, którzy próbują się temu nagannemu zjawisku przeciwstawić. Nie uważa pan?

D: Mam nadzieję, iż etap karania artystów i niszczenia ich dzieł za to, że odbiegały od oficjalnej doktryny kościelnej, mamy już dawno za sobą. Teraz jedynie karze się artystów za „obrazę uczuć religijnych", co jest „dużym postępem" w dziedzinie obyczajowości religijnej. Z pani wypowiedzi wynika, iż trzyma pani stronę owego posła i pyta czy podzielam ten punkt widzenia? To zależy, od której strony na to patrzymy: od artysty czy od odbiorcy. Każdy artysta chce być dostrzeżony, a co lepszą robi reklamę jak nie medialny skandal wokół jego dzieła? Ironią losu jest to, że tę darmową reklamę zapewniają mu zazwyczaj ci, którzy za wszelką cenę pragną go zwalczyć. Artyści dobrze o tym wiedzą, dlatego nierzadko wykorzystują w swych pracach elementy religijne, tylko po to, aby sami wierzący pospołu ze swymi pasterzami zapewniali im rozgłos. Tak było i w tym przypadku.

K: Jednym słowem, pochwala pan takie zachowanie artystów, którzy wykorzystując pobożność i bogobojność niektórych odbiorców, przysparzają sobie sławy?!

D: Wpierw małe sprostowanie: ci artyści nie wykorzystują pobożności ani bogobojności wierzących odbiorców — bo te wg nauk Jezusa zawartych w Ewangeliach, polegają na zupełnie innego rodzaju zachowaniach. Wykorzystują tylko ich daleko posuniętą „świętą naiwność", tak bym to określił. Poza tym, nie przysparzają sobie sławy, a jedynie medialne zainteresowanie. A są to bardzo różne sprawy: sława trwa przez wieki dlatego dzieło musi być wybitne, natomiast medialna wrzawa wokół jakiegoś artysty powoduje, iż lepiej i za wyższą cenę sprzedają się jego prace. To tak, jakby porównać „pietę" Michała Anioła do świebodzińskiego „Chrystusa Króla": to pierwsze daje artyście nieprzemijającą sławę, a to drugie — zapewnia jedynie nieprzerwany dopływ pieniędzy pomysłodawcy owego „dzieła". Proszę więc nie mylić tych dwóch problemów.

D: Otóż nie pochwalam wykorzystywania przez artystów religijnych motywów tylko w tym celu, aby zbulwersowały albo zszokowały odbiorców. Jest to moim zdaniem ewidentne żerowanie na ludzkich ułomnościach umysłowych. A w przypadku przez panią przytoczonym tak właśnie było: „Papież przygnieciony meteorytem". Gdyby ten meteoryt trafił przysłowiowego Kowalskiego, pies z kulawą nogą nie zainteresowałby się tym „dziełem". Ale, że to papież, od razu dla co bardziej „pobożnych" to wielka obraza! Na co zapewne liczył ów artysta, wystawiając to dzieło w Polsce.

D: Nie, gdyż oprócz chwilowego zainteresowania, oraz korzyści materialnej dla owego artysty, niczego wartościowego ona nie wnosi dla odbiorców tego „dzieła". Aby miało ono sens i coś dało do myślenia oglądającym, ta „rzeźba" powinna nosić tytuł: „Papież przygnieciony ciężarem zbrodni i grzechów swych poprzedników i swojego Kościoła". Wtedy miałoby to sens i historyczne uzasadnienie. Tylko, że w takim razie owa przygniatająca papieża bryła musiałaby być ze 100x większa, aby właściwie oddać proporcje zła jakie Kościół przez wieki wyrządzał ludzkości. Co miałoby też i dobre skutki, bo ów gorliwy poseł nie dałby rady odrzucić tak wielkiego ciężaru i nie byłby teraz ciągany po sądach.

K: Ee,..też pan wymyślił! To i zapewne Nergala pan w podobny sposób „usprawiedliwi"?

D: Owszem, gdyż zachodzi tu to samo zjawisko: szokowanie odbiorców, zamiast uświadamiania ich na czym naprawdę polega owo zło. Wg mnie więcej by wniosło do światopoglądu jego słuchaczy, gdyby zamiast drzeć Biblię, przeczytał im co ciekawsze z niej fragmenty i wytłumaczył przy okazji, dlaczego przez dłuższy czas była ona zakazaną księgą dla wiernych Kościoła katolickiego, mimo, że uważana jest za Słowo Boże? Kto wie czy nie byłoby to dla nich większym szokiem, niż owo spektakularne darcie tej księgi. Tylko co on by wtedy na tym zyskał? Jakie media byłyby tym zainteresowane? Dlatego proszę się nie dziwić, że wielu artystów (jak choćby Madonna) często sięgają do takich łatwych metod promocji swych dzieł i swojej osoby, bo doskonale wiedzą, że na co jak na co, ale na ludzką naiwność i łatwowierność zawsze mogą liczyć. Jeśli nie ma pani więcej pytań, dziękuję.

K: A żeby pan wiedział, że nie mam, bo słyszę, iż jest pan jeszcze gorszy niż ci głupi artyści!

D: Ośmielę się sprostować: owi artyści nie są głupi, może tylko cyniczni. Jedno co im można zarzucić to, że wykorzystują infantylne zacietrzewienie wierzących, dla osiągania marketingowych korzyści. I proszę mi wierzyć, że nawet potrafiłbym usprawiedliwić czyn owego posła, gdyby był on protestem przeciwko wykorzystywaniu symboli religijnych wyłącznie w celach komercyjnych i głównie po to, aby prowokowały odbiorców, nie wnosząc poza tym żadnych głębszych treści do ich światopoglądu. Obawiam się jednak, iż pobudki, które nim kierowały wynikają z prostych skojarzeń, które ogólnie nazywamy „obrazą uczuć religijnych". Czyli taki kulturowy odpowiednik „odruchu Pawłowa", który wpoili swoim owieczkom ich duszpasterze. To tyle.

Początek zatem zrobiony. Nawiasem mówiąc, nie potrafię wyobrazić sobie mentalności osobnika, który nie może się powstrzymać przed takim irracjonalnym działaniem. Widocznie niektórzy nie dostrzegają różnicy pomiędzy żywym człowiekiem, a jego drewnianym czy też gipsowym wyobrażeniem. Musi to być prawdą, biorąc pod uwagę emocjonalny stosunek wierzących do „świętych" obrazów, figur i posągów. Sygnał telefonu przerwał te rozmyślania.

Mężczyzna: Jestem kreacjonistą i nie wstydzę się do tego przyznać. Jestem też pewien, że jeszcze kiedyś historia przyzna nam rację. Mam nadzieję, że nie przeszkadzają panu moje poglądy?

D: Dlaczego miałyby mi przeszkadzać? Zetknąłem się w swoim życiu z dużo gorszymi. Skoro panu nie przeszkadzają, to mnie tym bardziej.

M: Rozumiem, a zatem do rzeczy. Kieruję się dewizą Kurta Wise’a: „gdyby wszystkie dowody świata przemawiały przeciw kreacjonizmowi, przyznałbym to jako pierwszy, ale pozostałbym kreacjonistą, bo tak mówi Słowo Boże. Tu stoję i inaczej nie mogę". Pragnę w związku z tym, zwrócić się do pana z następującą prośbą: czy jest może panu znany jakiś bardzo przekonujący przykład zaczerpnięty z Pisma Św., który by udowadniał, że Słowo Boże zawarte w Biblii jest ponadczasowe i że poglądy w niej zawarte — choć niektórym mogą wydawać się anachroniczne — są o wiele bardziej wiarygodne niż te, które propagowane są pod postacią niedoskonałej i pełnej luk teorii ewolucji? Mam zamiar z takim referatem wystąpić dla studentów biologii, a oni są wyjątkowymi sceptykami w tych sprawach. Dlatego przydałby się jakiś mocny i niepodważalny przykład, który potwierdziłby powyższą tezę. Czy jest pan w stanie zaproponować mi coś takiego?

D: Z wielką przyjemnością! Tak się szczęśliwie składa, iż znam taki wyjątkowy przypadek, który w sam raz nadaje się do tego rodzaju demonstracji. Słyszał pan może o fenomenalnym pomyśle Jakuba, wypróbowanym na owcach Labana?

D: Nie szkodzi! Zacytuję to panu. Otóż w biblijnej Księdze Rodzaju jest opisana taka historia: „Jakub nazbierał sobie świeżych gałązek topoli, drzewa migdałowego i platanu, i pozdzierał z nich korę w taki sposób, że ukazały się na nich białe prążki. Tak ostrugane patyki umocował przy korytach z wodą, czyli przy poidłach, aby je widziały trzody, które przychodziły pić wodę. Gdy bowiem zwierzęta przychodziły pić wodę, parzyły się. I tak parzyły się zwierzęta z trzód przed tymi patykami i wskutek tego dawały przychówek o sierści prążkowej, pstrej i cętkowanej" ( Rdz 30,37-40).

Wystarczy więc powtórzyć ten eksperyment, opisać w rzetelnym raporcie jego wynik i ma pan najlepszy dowód, jaki może pan sobie wyobrazić: historia jest zaczerpnięta z Biblii i pokazuje jej ponadczasowość. Poza tym daje „prztyczka w nos" ewolucjonistom, gdyż darwinowska zasada doboru naturalnego nie przewiduje mechanizmów dziedziczenia cech na podstawie „zapatrzenia" się podczas kopulacji osobników. A tu, proszę! Będzie dowód czarno na białym, że „naukowa" teoria się myli! Cieszy się pan?

D: No, wie pan?! Myślałem, że z większym entuzjazmem przyjmie pan ten wyjątkowy pomysł! Chyba nie wątpi pan w ponadczasową Prawdę Słowa Bożego?!

Czyli dlaczego wierzący nie miałby wyrobić sobie poglądów na temat wiary?