Po Oświeceniu nie brano już poważnie quasireligijnych wywodów alchemików — lecz chemikom i fizykom udało się dokonać transmutacji metali, włącznie ze złotem. Pierwsza miała miejsce w 1901, kiedy angielski radiochemik Frederick Soddy wraz z ojcem fizyki jądrowej Ernestem Rutherfordem odkryli, że radioaktywny tor przekształca się w rad. Soddy tak opisywał moment odkrycia: „Ruthefordzie, to jest transmutacja!", ten zaś odparował: „Na litość boską, Soddy, nie nazywaj tego transmutacją. Pourywają nam głowy jako alchemikom" ^{[ 6 ]} Kolejna w 1919 gdy Rutherford przekształcił azot w tlen, bombardując atomy azotu cząstkami α przyspieszonymi w akceleratorze.

Za alchemika XX wieku można natomiast uznać Glenna Seaborga, który otrzymał Nobla w 1951 za odkrycie chemii transuranowców. W 1980 r. dokonał transmutacji bizmutu w złoto za pomocą przemian jądrowych. Niektóre jego publikacje: „Large-Scale Alchemy: Twenty-fifth Anniversary at Hanford-Richland" (1968), „Transuranium Elements. Products of Modern Alchemy" (1978), "Modern Alchemy: Selected Papers of Glenn T. Seaborg, World Scientific Series in 20th Century Chemistry (1994).

Rubin, szafir i beryl zapowiadają drogę do wielkich energii.

W roku 1798 Louis Nicolas Vauquelin, chemik, który został inspektorem kopalni, w szmaragdzie (odmianie berylu) odkrył pierwiastek nazwany berylem, który jest elementem klucza do „drzewa życia". Beryl jest pośrednikiem syntezy termojądrowej w której dochodzi do transmutacji helu w węgiel, czyli podstawową cegiełkę życia. Jest to tzw. proces trzy alfa, który zachodzi w ostatnim etapie ewolucji gwiazd. Najprawdopodobniej cały istniejący we Wszechświecie węgiel powstał w potrójnym procesie α. Z powodu małego prawdopodobieństwa tego procesu, do powstania węgla nie doszło podczas Wielkiego Wybuchu, lecz dopiero we wnętrzach gwiazd. Jak ujął to Carl Sagan: „We are made of star stuff".

Beryl stał się moderatorem w reaktorach jądrowych. Tyle że więcej energii wkłada się w wykorzystanie go do transmutacji negatywnych, takich jak zamiana miasta Nagasaki w gruz (beryl wraz z polonem jest „zapłonem" reakcji — modulowanym inicjatorem neutronów). Gdy jednak zostanie skierowany ku celom pokojowym może stworzyć reaktory przyszłości — reaktor torowy na ciekłych fluorkach (LFTR), oparty nie na „militarnym" wzbogaconym uranie, lecz na „pokojowym" i powszechniej występującym torze oraz solach fluorkowych. Jednocześnie o wiele potężniejszy niż obecne: konwencjonalne reaktory zużytkowują mniej niż 1% paliwa uranowego, a reszta staje się odpadem. Natomiast LFTR może zużywać ponad 99% swojego paliwa torowego. Tak olbrzymie zwiększenie efektywności paliwowej oznacza, że 1 tona naturalnego toru produkuje w reaktorze LFTR tyle energii, co 35 ton wzbogaconego uranu (wymagającego wcześniejszego wydobycia 250 ton uranu naturalnego) w reaktorach konwencjonalnych, lub też 4.166.000 ton węgla kamiennego w elektrowniach opalanych węglem.

Rubin i szafir to moderatory potęgi światła.

W 1960 r. Theodore Maiman z Hughens Research Laboratories w Kalifornii zademonstrował pierwszy działający laser — rubinowy.

W 1964 r. przez promień lasera padający na kryształ szafiru w Massachusetts wyzwolono drgania o częstotliwości 60 GHz. Jest to najwyższa nuta osiągnięta przez człowieka w doświadczeniu.

W 1982 r. Moulton zaprezentował laser, w którym ciałem roboczym był szafir domieszkowany jonami tytanu.

Atomy w rozgrzanych substancjach takich jak słońce czy żarówka świecą w sposób chaotyczny — są kakofonią fotonów (fotony emitowane w wyniku emisji spontanicznej). Rubin czy szafir dają im synergię i porządek — fotony stają się zdyscyplinowanym chórem (emisja wymuszona).

Niedawno nasi fizycy z Centrum Laserowego Instytutu Chemii Fizycznej PAN i Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego skonstruowali wzmacniacz optyczny oparty na szfirze, który może generować impulsy świetlne o mocy ponad 10 terawatów. Taka moc jest kilkadziesiąt razy większa od generowanej przez wszystkie elektrownie jądrowe świata. Wynalazek ten może być ważnym krokiem ku budowie kompaktowych, przenośnych i relatywnie tanich urządzeń laserowych wielkiej mocy, które mogą zrewolucjonizować m.in. terapie antynowotworowe.

Impulsy laserowe mają nam oświetlić mikroświat oraz dać dostęp do realizacji zapłonu fuzji w reaktorach termojądrowych przyszłości. Ultrakrótkie impulsy laserowe mogą być swoistą migawką lub lampą błyskową w aparacie, którym można zarejestrować nie tylko atomy w cząsteczkach, ale i elektrony w atomach. Jak mówi o tym Piotr Wasylczyk z Laboratorium Procesów Ultraszybkich Wydziału Fizyki UW: „Możliwości badania dynamiki procesów wewnątrzatomowych odsłonią zapewne już niedługo przed badaczami światy, o których nam się nie śniło."

Comment on this article..   See comments (10)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto