|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
« Culture Dziedzictwo antycznego Egiptu [3] Author of this text: Mariusz Agnosiewicz
Nauka i patenty Egiptu
Znacznie lepiej zrozumiemy Egipt, gdy spojrzymy na religię Egiptu przez pryzmat ekonomiczny, a na korporacje kapłańskie jak na przedsiębiorstwa dla których
bogowie byli swoistymi firmami, markami. Po firmie Amona mamy do dziś na całym świecie obecną pamiątkę w postaci amoniaku. Sole amonowe to dawna „sól
Amona", czyli produkty, które przed wiekami wytwarzali kapłani Amona (zajmowali się z pewnością jedną z soli: chlorkiem amonu). Nie uważamy dziś, że oni
stworzyli naszą chemię, gdyż choć umieli wytwarzać różne rzeczy, jednak nie dzielili się tą wiedzą, tak jak swoimi patentami nie dzieli się dzisiejszy
BASF. Dlatego wiele rzeczy na świecie wynajdywano po kilkakroć.
Dzieje chemii zaczęły się prawdopodobnie w efekcie poszukiwań substancji barwiących. Barwienie to najprostsza forma przekształcania materiałów, co
sukcesywnie rozwinęło się w sztukę zmieniania substancji materii nieożywionej, ale i zachowywania w formie niezmienionej substancji materii ożywionej
(konserwacja, mumifikacja ciał).
Jeśli weźmiemy pod uwagę to czym się zajmowali kapłani Amona, okaże się, że przymioty nadawane ich bóstwu zaczynają nabierać całkiem innego sensu. Amon to
bóg urodzaju, płodności, który sprawiał, że plony były obfite, zwierzęta się mnożyły a kobiety rodziły dzieci. Tymczasem amoniak to przecież nasz nawóz.
Dziś ponad 80% wytwarzanego przez nas amoniaku służy do produkcji nawozów sztucznych. Doszliśmy do tego po ok. 20 wiekach rozwoju naszych kultur.
Egipt zaczął znacznie wcześniej, dzięki temu że był „darem Nilu". Rzeka ta, dzięki cyklicznym wylewom, roznosiła swój życiodajny muł, który zawiera duże
ilości związków amoniakowych, będąc naturalnym nawozem. Europejskie rolnictwo potrzebowało wielu wieków, by dojść do staroegipskiej wydajności. Np. we
wczesnym średniowieczu wydajność zasiewów była na poziomie Egiptu przeddynastycznego, czyli czterech tysięcy lat wcześniej. [ 2 ] Rzym na przełomie er, w
okresie swej największej wspaniałości, był zależny od importu ziarna z Egiptu, i kiedy w Egipcie w 6 r n.e. zdarzył się nieurodzaj to w Rzymie pojawił się
głód. [ 3 ]
| 3. Bogini harmonii Maat |
Wierzenia pogańskie w naszych szkołach prezentowane są deformująco jako wykwit bezrozumnych zabobonów, podczas kiedy miały one mocne zakotwiczenie
społeczno-przyrodnicze. Przykładowo bóg Sobek czyli człowiek z głową krokodyla, czczony m.in. w Krokodilopolis, był formą ochrony środowiska życia. Egipcjanie zaobserwowali, że
wylewy są bardziej życiodajne dla upraw w rejonach, gdzie jest więcej krokodylów (wydalają amoniak). Czcząc boga-krokodyla chronili te zwierzęta.
Muł Nilu był dla antycznego Egiptu niezwykłym surowcem, który napędził całą kulturę. Zawiera on nie tylko naturalny nawóz, ale i naturalne wapno, dzięki
czemu Egipcjanie mogli wytwarzać naturalne wiązania oraz cegły — na wiele wieków nim pojawiły się one w Europie. Wytwarzali też kleje, które trzymają od kilku tysięcy
lat.
W okresie naszej ery fortuna cywilizacji odwróciła się od Egiptu. U schyłku XIX w. Brytyjczycy zaczęli okupację militarną Egiptu, w ramach której
wybudowali w latach 1899-1902 olbrzymią Tamę Asuańską, która miała zapobiegać wylewom Nilu, którym jednak nie zapobiegała, pozbawiła jednak wielkie połacie
rolnicze naturalnego nawozu. W efekcie ucierpiała na tym kultura antyczna, gdyż mądrzy rolnicy wiedzieli, że ich przodkowie pozostawili im w swoich
budowlach wielkie zasoby nawozów naturalnych w postaci cegieł wytwarzanych z Nilowego mułu. Zaczęło się więc masowe rozbieranie tego rodzaju budowli i
pozyskiwanie z nich nawozu określanego sebachem.
Egipscy kapłani badali i przetwarzali muł Nilu a ich praktyczna chemia koncentrowała się nad rozdzielaniem substancji złożonych w bardziej proste. Chlorek
amonu był pozyskiwany z kamieni (kopalnia minerału o nazwie salmiak czyli „sal ammoniacus" w egipskiej miejscowości Siwa, która w czasach Aleksandra
Wielkiego nosiła nazwę Ammonium) i zwierząt (z wypalanego w świątyniach kału wielbładów). Używali tej substacji m.in. do barwienia.
Jak podaje prof. Narendra K.K. Patel, antyczni Egipcjanie potrafili uzyskiwać kwas azotowy,
który stosowany był do oddzielania złota od srebra (w minerałach zwanych elektrum, które wówczas wydobywano w Egipcie). Do roztwarzania metali szlachetnych
służy Aqua regia czyli tzw. woda królewska, którą mieli wynaleźć europejscy i arabscy alchemicy przy poszukiwaniach kamienia filozoficznego. Jej nazwa
wzięła się stąd, że była ona w stanie rozpuścić nawet królewski metal za jaki uważano złoto. Jej wytwarzanie za pomocą rozpuszczenia soli amoniakalnej w
kwasie azotowym, opisał XIII-wieczny alchemik europejski, Pseudo-Geber. Jak podaje brytyjski egiptolog Alfred Lucas, analiza złota ze starożytnego Egiptu
wskazuje, że rafinacja złota rozpoczęła się ok. 2500 lat temu. [ 4 ].
Inna substancja chemiczna, którą wytwarzali starożytni Egipcjanie to etylen. Powstawał przy nacinaniu dojrzewających owoców figowca sykomora w celu ich
lepszego wzrostu (sykomora dla starożytnych Egipcjan była tym czym dąb dla Słowian — drzewem świętym). Z owocowej rany wypływał wówczas etylen. Owoce figi
stosowane były w lecznictwie. Starożytni Egipcjanie sporządzali napój z fig, mleka, piwa i owoców sykomory stosowany na dolegliwości brzucha, a wywar z
fig, liści akacji, miodu i ochry na choroby serca i płuc. Z owocu figi wytwarzano specyfiki leczące choroby skórne (por. Iz 38,21, II Król 20,7).
Egipska chemia była również zaangażowana w kosmetologię, wytwarzając kremy, perfumy, kolory do twarzy. Tworzyli techniki
upiększania. Szerokie zastosowanie miał węglan sodu, który pozyskiwano z natronu, czyli minerału sodowego, który występuje w osadach jezior sodowych w Wadi
Natrum. Zmieszany z tłuszczami dawał mydło, którym myto zwłoki w ramach mumifikacji. 4000 lat temu Egipcjanie stosowali nawet swoiste pasty do zębów czy
raczej wybielacze (osoba z wybielonymi zębami wygląda zdrowiej), które były wytwarzane ze zmielonego pumeksu (czyli skały zbudowanej z porowatego szkliwa
wulkanicznego powstałego z pienistej lawy) zmieszanego z octem winnym. Rzymianie do wybielania zębów stosowali urynę, która zawiera w sobie wybielający
amoniak.
Współcześni optycy przyznają, że antyczni Egipcjanie wiedzieli co nieco o
optyce: „Ancient (in fact, first known) lenses (ca. 4600 years ago)
mainly from
the IVth and Vth Dynasties of Egypt had truly remarkable and unique
optical properties."
(Duplication of unique
optical effects of ancient Egyptian lenses from the IV/V Dynasties:
lenses fabricated ca 2620-2400 BC or roughly 4600 years ago. Ophthalmic
Physiol Opt.)
Egipt miał dwa główne źródła swojej siły. Jednym był życiodajny Nil. Drugim: niezwykle rozwinięta i niejawna gospodarka surowcami naturalnymi. Ukrywanie
lokalizacji swoich surowców to jeden z najlepszych wynalazków w dziedzinie bezpieczeństwa. Olbrzymia większość wojen, choć pod różnymi pretekstami,
rozgrywa się o jakieś surowce o znaczeniu gospodarczym. Kaszmir jest najbardziej niestabilnym regionem Indii, gdyż najlepiej uposażonym w surowce. Kto
chwali się swoimi surowcami, pokazuje swoje kopalnie — stwarza i jednocześnie zaprasza wrogów. Dlatego Egipt ukrywał swoje kopalnie.
Starożytni Grecy nie byli w stanie zlokalizować jednych z najbardziej unikalnych kopalni Egiptu: wyspy Topazios na Morzu Czerwonym. Pliniusz pisał, że jest
to „legendarna" wyspa gdzie wydobywa się minerał o nazwie „topaz" (gr. topázios = poszukiwać). Dziś znamy lokalizację tej wyspy. Nazywa się ją Zabargad lub
Wyspą św. Jana (nowotestamentowy wielbiciel kamieni). Wyspa jest malutka, nie nadaje się do życia (same skały), lecz powstała przez nałożenie na siebie
płyt tektonicznych: afrykańskiej i euroazjatyckiej, w konsekwencji czego wytworzył się względnie łatwy dostęp do rzadkich minerałów. Czym był egipski
topaz? Ok. 3500 lat temu Egipcjanie zaczęli tam wydobywać oliwiny, z czasem dokopali się do szczególnie cennych ich odmian: perydotu oraz pokrewnego
forsterytu. Znaleziono egipską biżuterię z II tysiąclecia p.n.e. z perydotami z tej wyspy. Hawajczycy uważali perydot za łzy boga ognia. Zalecano jego
noszenie i stosowanie na wielorakie dolegliwości. Perydot i forsteryt został odnaleziony w pyle kosmicznym sondy Stardust. Forsteryt został stwierdzony w
meteorytach bogatych w nikiel. W XIX w. geologowie ponownie ruszyli do antycznych kopalń Wyspy św. Jana — i odkryli tam złoża cennego niklu. We
współczesnej technice medycznej traktuje się forsteryt jako perspektywiczny biomateriał do implantów ze względu na jego wyjątkową odporność na pękanie,
która jest zbliżona do kości zbitej, oraz stwierdzoną badaniami in vitro dobrą bioaktywność.
"Legendarna" wyspa Topaz
O tym, że antyczni Egipcjanie mieli gospodarkę górniczo-surowcową z prawdziwego zdarzenia oraz że była ona trzymana w sekrecie, świadczy niezwykłe
znalezisko mapy na tzw. Papirusie Turyńskim (z okresu wypraw badawczych Napoleona do Egiptu). Jest to pierwsza w historii mapa geologiczna. Odnaleziona w
grobowcu w okolicach Teb i pochodząca z czasów Ramzesa IV (1163-1156 p.n.e.). Przedstawia obszar 15 km doliny Wadi Hammamati w środkowej części Pustyni
Wschodniej, między Nilem a Morzem Czerwonym (północno-wschodnia część Sahary). Był to złożony kompleks górniczy, z rozrysowanymi na kolorowo złożami złota,
srebra, bazanitu i granitu. Była tam również osada górnicza ze świątynią boga Amona, a arcykapłan Amona, Ramessenakhte, był nadzorcą przedsiębiorstwa. Na
kolejną mapę geologiczną trzeba było czekać aż 2900 lat, do apogeum francuskiego Oświecenia. Czy jest przypadkiem, że ta kolejna powstała akurat w kraju,
który podjął wielki napoleoński projekt badawczy Egiptu?
Współczesna mapa geologiczna Egiptu
1 2 3 4 5 6 Dalej..
Footnotes: [ 2 ] Vaclav Smil, Enriching the
Earth. Fritz Haber, Carl Bosch, and the Transformationof World Food Production, Massachusetts Institute of Technology, 2001 [ 4 ] Ancient Egyptian Materials and Industries, 1948, s.263 « Culture (Published: 22-01-2015 Last change: 23-01-2015)
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.page 9789 |
|